Ge 2:12-18; 2Cr 5: 20-6:2; Mt.6:1-6, 16-18
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
Mùa Chay Thánh là mùa ăn năn sám
hối, làm phúc, cầu nguyện, để sửa soan tâm hồn đón nhận các ân sủng mà Đức Giêsu
Kitô mang lại nhờ cuộc khổ nạn và cái chết của Người trên thập giá.
PHẢI MẤT 40 NGÀY…
Mùa Chay Thánh bắt đầu từ Thứ Tư Lễ
Tro cho đến lễ Phục Sinh. Giáo Hội cùng với chúa Giêsu làm cuộc hành trình tiến
về Jerusalem. Lễ Tro nhắc nhở chúng ta là tro bụi sẽ trở về với tro bụi. Thế
gian giả dối phù du. Memento quia pulvis es et in pulverem reverteris. Lễ Phục
Sinh là lễ mừng Chúa sống lại hiển vinh sau ba ngày chết cho tội lỗi loài người,
đã toàn thắng sự chết, đem lại ơn cứu độ cho toàn thể nhân loại. Cả hàng thế kỷ
nay, Mùa Chay vẫn là một cuộc di hành và cảm nghiệm tâm linh rất mãnh liệt đối
với những ai muốn làm môn đệ bước theo chân chúa Giêsu Kitô. Tại sao Mùa Chay
lại có 40 ngày? Bởi vì phải mất 40 ngày để cho tội lỗi chìm đắm, chết đi trong
bão lụt cùng với ma quỉ trước khi một thế hệ mới, cuộc sống mới có thể hưng phấn
tràn đầy trái đất phì nhiêu này. Phải mất 40 năm để cho thế hệ nô lệ chết đi
trước khi những kẻ được sinh ra trong tự do có thể đi vào miền Đất Hứa. Ông
Maisen, Elijah và Chúa Giêsu đã ăn chay, cầu nguyện 40 ngày để dọn mình chuẩn bị
cho công tác cả đời.
BA PHƯƠNG CÁCH CHAY TỊNH ĐỂ TỪ BỎ
BẢN THÂN MÌNH
Mùa Chay Thánh mời gọi chúng ta từ
bỏ chính bản thân và tội lỗi của chúng ta để cùng nhau trở về với cộng đồng dân
chúa. Từ bỏ mình chính là cách chứng tỏ chúng ta ăn năn thống hối. Theo Tin Mừng
thánh Mathew, từ bỏ mình gồm 3 phương cách:
*- Cầu Nguyện: “ Hãy vào
phòng riêng của mình, đóng cửa lại và cầu nguyện cùng Cha của anh em là đấng
hiện diện trong kín đáo....”(Mt.6:5-6)
*- Ăn
Chay: “Đừng làm bộ rầu rĩ, ra vẻ thiểu
não để cho thiên hạ thấy. Nhưng hãy rửa mặt sạch sẽ, chải đầu tóc đàng hoàng và
sức thuốc thơm để không ai biết ngoại trừ Cha của anh em.”(Mt.6:16-18)
*- Làm
Phúc: “Cũng vậy, hãy cẩn thận, khi làm
việc phúc đức, bố thí, chớ có đánh trống la làng cho thiên hạ biết. Hãy làm kín
đáo, bởi vì Cha anh em hiện diện trong kín đáo sẽ biết và thưởng công cho anh em.”(Mt.6:1-4)
Nhờ thực hành đúng những phương
thức trên ( Cầu nguyện, Ăn Chay Hãm mình, Làm Phúc), chúng ta có thể thanh tấy
cuộc sống, tinh luyện giác quan chúng ta, sắp đặt chương trình cho ngày mai và
trân quí những gì mình hiện đang có trong tay ngày hôm nay.
NHỮNG LOẠI ĂN CHAY KHÔNG PHẢI LÀ
CHAY TỊNH
Ngày nay ở trong xã hội văn minh
thừa ăn dư mặc, người ta hiểu 2 chữ CHAY TỊNH dưới nhiều ý nghĩa khác nhau, đôi
khi khá mơ hồ. Thời cổ xưa, chỉ có tôn giáo mới ăn chay. Ngày nay, tuyệt thực cũng có
nghĩa là ăn chay thấy xuất hiện ở bình diện chính trị, xã hội. Vì muốn
bảo vệ sức khỏe người ta không ăn thịt chỉ ăn rau thôi (vegetarian) cũng
gọi là ăn chay, đôi khi còn ăn chay trường. Một loại ăn chay khác có thể nói là
bệnh hoạn khiến người ăn kiểu đó bị kiệt lực mà chết (Anorexia). Một loại
ăn chay nữa để cho xụt cân vì nghĩ rằng thân hình sẽ thon nhỏ làm cho người
đẹp hơn. Nhưng khác và trên tất cả các loại vừa kể, còn một loại ăn chay khá
đặc biệt vì chẳng còn cách nào khác, nghĩa là chẳng có gì để mà ăn nên bắt buộc
họ phải nhịn, mặc dù chỉ mong có được đồ ăn tối thiểu để lót lòng cho đỡ đói.
Loại này hiện có cả hàng triệu người đang thực hiện trên khắp thế giới. Họ đang chết
vì đói và khát.
Những loại ăn chay kiểu này tự bản
chất nó chẳng có ý nghĩa tôn giáo hay thẩm mỹ gì cả. Trưòng hợp ăn chay vì lý do
thẩm mỹ, đôi khi người ta lại có thể hành xác vì cái tật xấu tham ăn để chiều
theo một cái tật xấu khác là thích khoe khoang hãnh diện. Ăn chay thực ra, tự nó
là một điều tốt và đáng khuyến khích. Nó giúp chúng ta biến đổi một số thái độ
căn bản về tôn giáo như biết tôn sùng Thiên Chúa, nhận thức ra mình là kẻ tội
lỗi, chống trả lại những ham muốn của xác thịt, biết nghĩ đến những người nghèo
khó. Tuy nhiên, vì bản tính xấu của con người, ăn chay có thể làm người ta trở
nên “tự phụ”. Chúng ta chẳng thấy mấy người Pharisiêu khoe khoang giữa đền thờ
hay sao? “Tôi từng ăn chay hãm mình mỗi tuần hai lần”(Luc 18:12).
CHAY TỊNH LÀ QUÊN MÌNH, NGHĨ ĐẾN
THA NHÂN, KHÔNG VÔ CẢM,.
Mùa Chay là thời gian giúp chúng ta
tìm ra những lý do để làm việc đạo đức, giữ kỷ luật và trung thành với truyền
thống Kitô Giáo. Thực hiện chay tịnh trong mùa chay là điều quan trọng, vậy thì
chúng ta phải làm gì? Nếu chúa Giêsu hiện diện ở đây và nói với các môn đệ thời
đại này thì Ngài sẽ nhấn mạnh điều gì nhất? Vì là việc quan trong hơn cả, nên
chúng ta phải chú ý đến nhu cầu “Chia cơm xẻ áo cho người nghèo đói”. Thật là
khôi hài khi chúng ta nói rằng chúng ta “ăn chay” ở một mức độ khắc khổ nhất
–nghĩa là cũng có cơm thơm nước mát- thì đối với hàng triêu người khác đó đã là
những bữa ăn xa xỉ nhất rồi, cho dù chỉ có muỗng cơm nguội, ngụm nước lạnh.
Trong một thông điệp Mùa Chay năm
2009, Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã viết: “…Đồng thời, chay tịnh giúp chúng
ta biết đưa mắt nhìn vào hoàn cảnh của những anh chị em chúng ta đang sống.Trong
thư thứ nhất, thánh Gioan đã khuyến cáo: ‘Nếu ai có nhiều của cải thế gian và
thấy anh em mình lâm cảnh túng thiếu mà không động lòng thương, thì làm
sao tình yêu Thiên Chúa ở lại trong người ấy được?’(1Ga 3:17). Tự nguyện ăn
chay có thể giúp chúng ta phát triển lớn mạnh tinh thần người Samaritano, không
vô cảm, là người đã cúi mình xuống và đi đến giúp đỡ những người anh em khốn
khổ. Khốn khổ không chỉ vì thiếu cơm ăn áo mặc, mà khốn khổ còn vì mất quyền làm
người, mất tự do, bị bạo quyền trà đạp nhân phẩm, ức hiếp, cướp của, cướp đất,
cướp nhà…vì lòng tham vô đáy không cần biết đến lẽ công bằng và công lý.
“Một khi tự quên mình vì sự khốn
khổ của tha nhân là chúng ta đã xác quyết những người anh em của chúng ta có nhu
cầu không phải là người xa lạ. Rõ ràng là chúng ta phải giữ cho tinh thần chào
mừng và thái độ ân cần săn sóc ấy được sống động đối với những người anh chị em
của chúng ta mà tôi luôn luôn khuyến khích các xứ đạo và mọi cộng đồng phải đẩy
mạnh tinh thần mùa chay trong cách chay tịnh cá nhân cũng như tập thể, làm sao
để nó liên kết với Lời Chúa, Cầu Nguyện và Làm Phúc. Ngay từ lúc đầu, tinh thần
đó đã là dấu chỉ đặc thù của cộng đồng Kitô Giáo. Họ thu góp lại những gì họ để
dành được qua việc chay tịnh, rồi mời những tín hữu đến để chia sẽ phân phát
những thứ đó cho những người nghèo khó. Việc thực hành này cần được làm cho sống
lại, đồng thời khuyến khích mọi người cùng làm, đặc biệt trong mùa phụng vụ Chay
Thánh này.
CHAY TỊNH LÀ HÃM XÁC, HÃM MÌNH
“Chay Tịnh không phải chỉ là “giảm
thiểu phần ăn” mà thôi, nó còn giúp chúng ta biết gặt hái những “hoa trái tinh
thần” là “Hãm mình”, nó mở đường cho ta đến gặp Chúa. Chúng ta phải biến chúng
ta thành trống rỗng để cho Chúa lấp đầy chúng ta. Chay tịnh tạo nên tình liên
đới giữa chúng ta với hàng triệu người nghèo đói trên khắp thế giới. Nhưng chúng
ta cũng đừng quên rằng có nhiều loại chay tịnh hay ép xác khác không phải bằng
thức ăn. Chúng ta có thể thực hành chay tịnh bằng cách không hút thuốc, không
uống rượu. Hành động này không phải chỉ giúp cho phần hồn mà còn cho cả thể xác.
Chúng ta có thể giữ chay tịnh bằng cách không bạo động, không coi hình ảnh tục
tĩu sex trên truyền hình, phim ảnh, báo chí và mạng lưới internet nó làm méo mó
nhân phẩm chúng ta. Chúng ta cũng có thể giữ chay tịnh bằng cách không kết án
hoặc loại trừ người khác, một thực tế khá thịnh hành trong Giáo Hội ngày nay.
CHAY TỊNH GIÚP TA NHẬN THỨC ĐƯỢC
CĂN CƯỚC CỦA MÌNH
“Hãy coi kìa, bây giờ là thời điểm
có thể chấp nhận được. Hãy coi kìa, bây giờ là ngày của ơn cứu độ!” Chúng ta cần
có Mùa Chay Thánh để giúp chúng ta nhận ra được căn cước và sứ mệnh của chúng ta
bắt nguồn từ cuộc tử nạn và phục sinh của Chúa Giêsu. Cầu nguyện, ăn chay, làm
phúc là ba phương thức cột trụ của cuộc hành trình trong mùa chay thánh của
người Kitô hữu.
ĐÔI LỜI KẾT: MUÀ CHAY THÁNH LÀ
THỜI GIAN KIÊNG CỮ VÀ MỞ TIỆC LIÊN HOAN
Mùa Chay Thánh là thời gian chúng
ta chay tịnh kiêng kỵ không làm một số điều, nhưng đồng thời cũng là thời gian
chúng ta mở tiệc liên hoan vui mừng để thi hành một số điều. Kiêng kỵ không bất
mãn, không tức giận, không gắt gỏng, không vị kỷ, không vô cảm, không thất vọng,
không lười biếng, không nghi ngờ, không phạm tội. Mở tiệc liên hoan vui mừng tỏ
lòng biết ơn, biết kiên nhẫn, biết tha thứ, biết chia sẻ, biết cảm thông và đồng
cảm với những kẻ đau khổ cả về thể xác lẫn tinh thần, biết hy vọng, biết cam
kết, biết thề hứa, biết thành thật và biết cầu xin lòng Chúa thương sót chúng
ta.
Mùa ChayThánh là thời gian chay
tịnh, hãm mình nhưng cũng là thời gian mở tiệc liên hoan….
Fleming
Island, Forida
Feb 10, 2019