CHÚA NHẬT 1A  MÙA CHAY

St 2:7-9, 3:1-7; Rm 5:12-19; Mt 4:1-11

Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD

Tất cả các bài Kinh Thánh hôm nay đều đượm vẻ buồn thảm. Các bài đọc và Thánh Vịnh 51 là khúc dạo đàn mở đầu cho những đề mục lớn mà chúng ta sẽ nghe và sống trong 6 tuần lễ sắp tới.  Đọc bài đọc 1 sách Sáng Thế (St 2:7-9,3:1-7), chúng ta phải để ý đến tính thần học và nghĩa đen của những trang đầu. Giống như những câu chuyện ở 11 chương đầu, câu chuyện vườn địa đàng có thể giúp giải đáp những vấn nạn quan trọng về đời sống thực tế của chúng ta. Tại sao người đàn bà lại đẻ đau? Tại sao ruộng đất lại khô cằn, cày bừa rất khó khăn cực nhọc? Tại sao con rắn lại bò sát mặt đất? Sách Sáng Thế đoạn 2-3 báo trước là nhờ hiểu biết người ta mới cố gắng vượt gian khổ để đạt những nhu cầu của đời sống con người. Vì vậy ngu dốt đôi khi có thể lại là điều vui, nhưng chắc chắn không phải là dấu hiệu của người trưởng thành biết tự lập. Khi con người hiểu được ý nghĩa cuộc đời là đau khổ, thì lúc đó họ mới cảm thấy đời sống nhẹ nhàng bớt dù có gặp khó khăn và phiền toái. Hiểu biết chính là ánh sáng soi đường và cũng là nỗi khổ đau. 

 LẠY CHÚA, XIN THƯƠNG XÓT CHÚNG CON. 

Thánh vịnh 51 hôm nay -Xin thương xót con / Miserere- là kinh nguyện rất quen thuộc, được lặp đi lặp lại và là ca vịnh thống hối rất mãnh liệt. Đây là bài thánh ca về tội lỗi và sự tha thứ, là một bài suy niệm rất thâm uyên về tội lỗi và ân sủng. Kinh nguyện này đã có từ nhiều thế kỷ trước, do các tín hữu Do Thái Giáo và Kito giáo, là dấu chỉ của sự thống hối và hy vọng kêu cầu lên Thiên Chúa là đấng giàu lòng thương xót.

Truyền thống Do Thái cho thánh vịnh này là của vua David, là người được kêu gọi phải thống hối bằng những lời mạnh mẽ của tiên trị Nathan (1-2; II Sm 11-12), người đã trách David là đã ngoại tình với Bathsheba và giết chống bà ta là Uriah. Tuy nhiên Thánh Vịnh Miserere / Xin Thuong Xót Con đã trở nên phong phú hơn vào những thế kỷ sau bằng lời kinh của nhiều người tội lỗi khác. Họ đã tìm được những đề tài mới về nội tâm và nhờ thần linh Thiên Chúa xâm nhập họ, khiến họ cảm nghiệm được ơn cứu độ như trong giảng huấn của Jeremiah và Ezekiel (c.12; Gr 31:31-34; Ed 11:19; 36:24-28). Khi xưng tội, vì nhờ lòng công bình cứu chuộc của Thiên Chúa sẵn sàng thanh tẩy chúng ta tận gốc rễ nên tội lỗi của chúng ta được tha.  Chúa không chỉ hành động tiêu cực là hủy bỏ tội lỗi, nhưng còn tái tạo bản tính con người mới nhờ Thần Linh phấn kích để Thiên Chúa thấm nhập vào tâm hồn, lương tâm tinh tuyền mới và mở cửa đi vào một niềm tin trong sáng và lòng tôn thờ Thiên Chúa khả dĩ làm đẹp lòng đấng Tạo Hóa.. Kinh Xin Chúa Thương Xót tự nó đã tiềm ẩn lòng Thiên Chúa tha thứ là “hủy bỏ, rửa sạch” tội lỗi (c.3-4), và sau cùng biến đổi hắn thành một tạo vật mới có một tâm hồn mới, thần tính mới, miệng lưỡi mới và một trái tim mới (c.14-19). Lòng Chúa thương xót quả thật to lớn hơn nỗi khốn khổ của chúng ta rất nhiều.  

 ÂN SỦNG VƯỢT THẮNG  MỌI TỘI LỖI TẬN NGUỒN GỐC

Trong bài đọc 2, thánh Phao lo nói về tội tổ tông của Adong (St 3:1-13) và ánh sáng cứu chuộc của đức Kito. Danh từ “Tội” được thánh Phaolo dùng ở số ít là ám chỉ tử thần đã xâm nhập loài người để chống lại tạo hóa hầu thỏa mãn ham muốn tư lợi bất kể Thiên Chúa. Nhưng không ai có quyền nói: “Ông Adong khiến tôi hành động như vậy”, bởi lẽ tất cả mọi người đều có tội (Rm 5:12). Dân ngoại hành động theo luật của lương tâm (Rm 2:14-15), còn đức Giesu thực hành theo giao ước Maisen. Theo Cựu Ước, tội lỗi loài người hoành hành từ lúc khởi đầu (Rm 5:13) đã là căn nguyên nảy sinh ra tội ngày càng nhiều. Theo thánh Phaolo (Rm 5:15-21), Thiên Chúa hành động trong đức Kito trái ngược với vi trùng tội đã xâm nhập con người qua Adong và Eva. Điều an ủi là bài đọc 2 Phaolo nói về ân sủng. Chỗ nào mà tội lỗi gia tăng thì ở đó ân sủng Chúa tràn ngập nhiều hơn. Ông tuyên bố: Ân sủng Thiên Chúa vượt thắng mọi tội lỗi tận nguồn gốc. 

 MA QUỈ CÁM DỖ ĐỨC GIESU 

Đức Giesu, được tuyên xưng là Con Thiên Chúa khi chịu phép Thanh Tẩy, thì hôm nay, trong bài Tin Mừng Mathieu (Mt 4:1-11) Người phải chiu 3 cơn cám dỗ khi khởi đầu Mùa Chay Thánh. Đức Giesu ăn chay 40 ngày 40 đêm (c.2) khiến ta nhớ lại ông Maisen cũng ăn chay 40 ngày đêm (Xh 34:28; Dnl 9:9), dân Do Thái cũng phải lưu lạc trong sa mạc 40 năm. Đức Giesu chống trả những cơn cám dỗ, tất cả đều lấy ra từ sách thứ luật (6:3; 6:16; 13). Ba cơn cám dỗ của Chúa trong câu chuyện Mathieu phản ảnh thứ tự thời gian cùng với ba thử thách mà dân Israel phải chịu. Tuy nhiên, dân Israel được Thiên Chúa gọi là “con” (Hs 11:1; Dnl 8:5) thì lần lượt thất bại trước mọi cám dỗ. Đức Giesu lại cương quyết và kiên trì, chứng tỏ xứng đáng là Con Thiên Chúa bằng cách đáp trả những cám dỗ với một trái tim nồng cháy, một niềm tin vững chắc và một lòng trung sắt son với Thiên Chúa Cha. Việc ma quỉ cám dỗ đức Giesu sau 40 ngày đêm trong sa mạc ám chỉ hai mục đích. Thứ nhất, một phần nào nó nương theo những thử thách mà Đức Giesu đã gặp phải trong hành trình mục vụ của người, khiến cho đường lối mà Người tuyên bố về vương quốc Thiên Chúa sẽ bị chệch hướng thành một vương quốc trần thế. Thứ hai, những cám dỗ đó khuyến khích chúng ta cùng với Satan chống đối những tuyên xưng của Đức Giesu về vương quốc Thiên Chúa vì nó có hại và đe dọa quyền lực và vương quốc ma quỉ. 

Thần Linh Thiên Chúa đã ngự trên đức Giesu ở sông Jordan lúc Người chịu phép Thanh Tẩy thì nay dẫn Người vào hoang địa với một mục đích đặc biệt để người đối diện với ma quỉ. Mác Cô cũng diễn tả cuộc vật lộn của đức Giesu với Satan, một mình và thầm lặng trong hoang địa. Trong Mathieu và Luca thì cuộc đối thoại vẫn tiếp diễn khi thằng quỷ cố tình làm lung lay lòng tin và trọng tâm của sứ mệnh thiên sai của đức Giesu. Những cơn cám dỗ đã cho thấy trước là sau cùng Chúa sẽ toàn thắng, vì khi đức Giesu chứng tỏ Người là Con Thiên Chúa thì tên quỉ liền bỏ đi ngay và các thiên thần đến phục vụ Chúa (4:11). Dân Israel đã thất bại trong sa mạc, nhưng đức Giesu thì không. Sợi dây vương quyền liên kết giũa Người và Thiên Chúa Cha đã quá vững mạnh đến nỗi ma quỉ hỏa ngục có bày mưu phục kích đánh phá cũng không tài nào thắng được. 

 SỐNG KHÔNG PHẢI CHỈ BẰNG CƠM GẠO…. 

 Cám dỗ đầu tiên trong Mathieu tương tự câu chuyện dân Israel bị đói trước khi nhận bánh manna Chúa ban (Xh 1:1-4). Trong khi  ân sủng của Chúa giúp giữ luật lệ một cách nghiêm ngặt mới được hưởng quà tặng manna từ trời thì tiếng than van, càu nhàu của dân Israel (Xh 16:3) biểu lộ mất niềm tin hoàn toàn. Dân Israel không tin tưởng vào Thiên Chúa có thể ban cho họ đầy đủ mọi sự, đã phản bội giao ước với Chúa là đấng có khả năng hoàn thành mọi đòi hỏi của giao ước (Kn 15:6). Ngược lại, đức Giesu, Con Thiên Chúa đã không nghe lời tên quỉ dùng quyền năng Chúa Thánh Thần để biến đá thành bánh, trái lại Chúa hoàn toàn tin tưởng chờ mong bánh hàng sống từ trời (c.11). Đức Giesu đã hoàn toàn tin tưởng vào Thiên Chúa Cha. Sống không phải chỉ nhờ cơm gạo nhưng còn vì lời Thiên Chúa. Những ai theo Chúa Giesu thì không lệ thuộc vào của cải vật chất trần thế. Nhưng một khi bị lệ thuộc như vậy là chúng ta đã sa ngã phạm tội rồi! 

 THỬ THÁCH THIÊN CHÚA 

Cám dỗ thứ hai là trọng tâm câu chuyện trong sách Thứ Luật (Tl 6:16): “Các ngươi không được thử Thiên Chúa là Chúa ngươi như đã thử ở Massah.” Dân chúng phản loạn vì thiếu niềm tin nên đã thách thức Chúa chu toàn những đòi hỏi của giao ước. Chúa Giesu, trái lại đã từ chối chứng minh sự hiện diện của Thiên Chúa bằng cách nhảy từ tháp đền thờ xuống đất. Từ chối nhảy bởi vì Người kính trọng Thiên Chúa Cha, không muốn ai điều khiển, thử thách Thiên Chúa. Kết thúc câu chuyện Phúc Âm, chúa Giesu Con Thiên Chúa đã thực sự nhảy vào hố sâu tử thần, bởi vì Người tuyệt đối tin đó là ý của Thiên Chúa Cha muốn Người làm như vậy (Mt 26:39; 53; 27:46). 

 LÒNG TRUNG TÍN CỦA ĐỨC GIESU  

Cám dỗ thứ ba là những gì nhảm nhí, dị đoan: thờ ngẫu tượng. Một lần nữa, chuyện này giống như chuyện trong sách Thứ Luật: “Ngươi phải kính sợ Thiên Chúa là Chúa ngươi, phải phụng thờ Người, phải nhân danh Người mà thề. Các ngươi không được đi theo những thần khác, thần của những kẻ ở chung quanh ngươi” (Tl 6:13-14). Nhưng dân Israel đã không thèm để ý đến những lời đó mà lại “đi hoang, làm đĩ”[1] với tà thần. 

Liên hệ giữa cám dỗ thứ ba với chuyện thờ ngẫu tượng có thể khó hiểu đối với chúng ta. Trước tiên vì đền miếu thờ các thần Hy-La (Hy Lap-La Mã) bị dân Do Thái coi như ma quỉ (1Cr 10:20) và thần của Satan này tạo được sức mạnh! Chuyện thờ ngẫu tượng lần hai là một cám dỗ thực sự đối với nhiều tên giả hình Giesu đã mong muốn được tham dự đầy đủ vào chiến lược kinh tế chính trị của guồng máy Hy-La, trong khi đức Giesu không  màng tới những chuyện đó. Những ai mới nghe và đọc Tin Mừng Mathieu hẳn phải biết những thỏa hiệp cần phải có để tìm kiếm hay nắm giữ một chức vụ công quyền nào, kể cả những người chỉ muốn làm những việc thiện. Cám dỗ thứ ba cho chúng ta thấy lòng trung tín của đức Giesu rất bền vững không hề lay chuyển. Ngay cả từ lúc sinh ra cho loài người và mỗi người chúng ta, Con Thiên Chúa đã phải đối đầu với kẻ thù. Người bắt đầu cuộc chiến của người bằng cách dùng sức mạnh của Kinh Thánh trong một đêm nghi hoặc bối rối và bị cám dỗ. Đừng quên gương đức Giesu, để chúng ta khỏi bị mê hoặc, sa ngã bởi những dụ dỗ của ma quỉ. 

 ĐÔI LỜI KẾT: SỐNG MÙA CHAY 

Chúng ta mỗi người thử làm những điều sau: 

1- Cầu nguyện theo Thánh Vịnh 51 thật chậm rãi và cẩn thận trong tuần này. Kiếm một chữ hoặc một câu thích hợp nhất với ban, rồi nhắm mắt suy niệm nhiều lần. Dùng chữ đó/câu đó chuyển cầu hay chúc cho cộng đồng, giáo hội của bạn hoặc một ai mà bạn yêu thích.

- Trong quá khứ có vấn đề gì vẫn còn tiếp tục làm phiền bạn không?

- Bài Xin Chúa Thương xót / Miserere có thể giúp bạn bước tới tương lai với hy vọng an bình không?

- Bạn có bao giờ cảm thấy chỉ muốn trốn chạy khỏi những thực tế cuộc sống của bạn trong năm vừa qua không? Tại sao?

- Bạn có bao giờ cảm thấy Chúa bỏ rơi bạn không?

- Bạn có bao giờ kêu cầu Thiên Chúa, trong lúc buồn nản, xin Ngài thương xót không? 

2- Hãy đọc câu chuyện đức Giesu chiến đấu và toàn thắng cám dỗ và đêm tối trong thư thánh Phao lo gửi cộng đồng Do Thái (Dt 4:14-15; 5:10). Ở đây, Giáo Hội sơ khai cho chúng ta môt mẫu sống là đức Giesu, một thầy cả thượng tế đầy lòng trắc ẩn và thương sót, đấng có thể giúp chúng ta giữa những vật lộn của cuộc đời. 

3- Hãy đọc thông điệp mùa Chay tuần này của đức Phanxico dưới đề tài: “Người trở nên nghèo, nên nhờ cái nghèo của Người mà chúng ta trở nên giàu / He became poor, so that by his poverty you might become rich” (2Cr 8:9). 

4- Hãy suy niệm về sự trung thành của chính bạn trong tuần này. Đừng kể bạn tìm ra được một loại trung thành nào khác, bạn không thể tìm ra được hiệp nhất và bình an trong trong cuộc sống của chúng ta. Trung thành thực sự thì chắc chắn và bảo đảm, sẵn sàng xả thân mình cho những người, những việc mình thích, vượt quá cả lòng vị kỷ riêng tư của mình. Nó vĩ đại hơn chúng ta nhiều và, không ai có thể thực sự thành công hay hạnh phúc nếu chỉ muốn sống cho riêng mình. Bạn trung thành thế nào? Đây là một thử nghiệm đơn giản: Làm môt danh sách những thứ mà hầu như mọi người đều tin – gia dinh, cộng đồng, giáo hội, quốc gia, chủ nhân. Hãy tự hỏi xem từ khi làm danh sách này, bạn có sống để cho 5 điều trên trở nên mạnh hơn, tốt hơn, tươi đẹp hơn vì bạn không? Nếu bạn thành thật trả lời “có”, bạn biết là bạn hiểu trọn vẹn ý nghĩa của tiếng “Trung Thành” – và, vì vậy bí quyết của hạnh phúc. Đó cũng là đường dẫn đưa tới  sự thánh.

______________________________________

[1] Danh từ Do Thái dùng trong Cựu Ước.