Edifa
Với một chút hướng dẫn, trẻ có thể vượt qua sự
rụt rè.
Adam
6 tuổi, mới vào lớp một. Cháu ước mơ trở thành một cầu thủ bóng đá chuyên
nghiệp, nhưng trên sân chơi, cháu lại chỉ thích nhìn những đứa trẻ khác
chơi. “Con không thể chạy đủ nhanh,” cháu giải thích với Priscilla, mẹ của
cháu, khi cháu say sưa kể cho mẹ nghe về buổi chơi sau giờ học. Priscilla
nói: “Cháu nói nhiều, đôi khi nói quá nhiều khi ở nhà với những người mà cháu
biết rõ,” cháu là một cậu bé vui vẻ, dễ gần và được bạn bè quý mến. Tuy
nhiên, cháu đã trải qua ba năm ở trường mầm non mà hầu như không nói được một từ
nào ”.
Gần
đây, Adam đã bắt đầu giơ tay và tham gia vào giờ học. Priscilla nói: “Tôi
đã rất ngạc nhiên và vô cùng hạnh phúc khi giáo viên của cháu nói với tôi điều đó. Priscilla
chú ý đến hành vi của Adam mà không quá kịch tính hóa, cô cho rằng sự nhút nhát
của cháu là do một số yếu tố: “Khi còn nhỏ, chồng tôi cũng bị coi là nhút nhát,
nhưng anh ấy không khó chịu; anh ấy chỉ đơn giản thích quan sát hơn.” Tính
khí của anh ấy có thể bị ghi dấu bởi việc anh ấy đã được nuôi dưỡng một mình với
một bảo mẫu trong một thời gian dài.
Hàng
năm trong lớp của Catherine Nivet có những đứa trẻ nhút nhát. Là một
giáo viên mẫu giáo trong khoảng 30 năm, cô phân biệt giữa học sinh dè dặt và học
sinh nhút nhát. “Một học sinh dè dặt, thoạt đầu tính tình không cởi mở
với người đi cùng, và cần thời gian quan sát để tạo ra những kết nối phù hợp. Còn
học sinh nhút nhát sẽ thực sự rút lui, biến mình trở nên thật nhỏ bé, như muốn
biến mất, sợ gây ấn tượng xấu, hoặc lỡ làm điều gì sai trái.”
Là
cha mẹ, bạn sẽ làm gì khi con bạn ở trong góc nhà trong khi những trẻ khác vui
chơi với nhau, khi con bạn từ chối chào hỏi hoặc có những cơn lo lắng khó hiểu
trong những tình huống không nguy hại gì, hoặc khi chúng vắng nhà?
Đừng
hoảng sợ, hãy chú ý đến những dấu hiệu nhỏ
Priscilla
nói: “Tôi cố không thúc bách cháu. Hơn cả việc ra lệnh cho cháu ra
ngoài chơi với những trẻ khác, cô thích trấn an cháu và khiến cháu thoải mái
hơn, tin rằng nhút nhát là một triệu chứng của lo lắng. Tôi biết rằng các
nghi lễ rất quan trọng đối với cháu: vì vậy tôi cẩn thận không quên ôm cháu vào
buổi sáng khi tôi đưa cháu đến trường, vì tôi biết rằng buổi sáng của cháu tùy
thuộc vào cái ôm ấy.” Tuy nhiên, cô quan sát để đảm bảo rằng con trai mình
không bị cuốn sâu vào tính nhút nhát này, bởi vì cô cảm thấy rằng đó có thể là
một “sự cám dỗ đi theo lối thoát dễ dàng”.
Catherine
Nivet khuyên các bậc cha mẹ không nên hoảng sợ và chú ý đến những dấu hiệu nhỏ
cho thấy đứa trẻ đang học tốt: “Khi bạn quan sát một đứa trẻ lém lỉnh, luôn
luôn có những lúc chúng thư giãn và thoát ra khỏi vỏ bọc của mình, trở lại
chính là mình. Đó là lúc bạn có thể khuyến khích chúng, và xem coi điều gì
khiến chúng quan tâm. Tôi nghĩ rằng thật là tốt khi tạo ra những khoảng thời
gian mà đứa trẻ cảm thấy thích bằng các hoạt động như đọc sách, thể thao, vẽ hoặc
bất cứ điều gì mà chúng có thể thể hiện bản thân cách thoải mái. Từng chút
một, đứa trẻ sẽ quen và yêu mình hơn”. Nhờ cái nhìn ân cần mà chúng nhận
được, những đứa trẻ nhút nhát cần “biết rằng ai cũng có phần của mình trên thế
giới: chúng quan trọng, chúng có những thứ cần mang đến cho người khác.
Tránh
phóng tầm nhìn của chính bạn lên con bạn
Điều
gì sẽ xảy ra nếu bạn hỗ trợ con bạn bắt đầu bằng cách tự mình làm hết mọi việc? Anne-Astrid
bị thuyết phục về điều này. Cô con gái lớn 7 tuổi của cô “bắt đầu nhõng nhẽo,
nhai tay áo len hoặc không muốn nhìn thẳng vào mắt người quen mới. Tôi nhận
thấy rằng nhiều đứa trẻ nhút nhát mà tôi quen biết là đàn anh đàn chị. Có
lẽ, một cách vô thức, quá nhiều áp lực đang đè lên chúng ”, cô băn
khoăn. “Tất cả chúng ta đều muốn con mình trông đẹp, biết chào hỏi. Nhưng
tôi cảm thấy rằng tốt hơn hết là tôi nên tránh xa điều đó, ngay cả khi một số
người có thể thấy điều đó thật thô lỗ. Tôi tự nhiên muốn giúp cháu,
nhưng điều quan trọng nhất để giúp cháu trưởng thành, đó là tình yêu mà chúng
tôi dành cho cháu, không phán xét cháu.”
Tránh
áp đặt những ý tưởng của riêng bạn lên con cái là điều mà Helen đã phải đối mặt,
là một bà mẹ ba con, hai người con trong đó “khó tiếp cận với nhau, khó hòa nhập
với cộng đồng và nói chuyện trong lớp”. “Lúc đầu, tôi thấy rất khó chấp nhận
điều đó,” cô nói. “Nhưng sau đó tôi cảm thấy mình bị cuốn vào suy nghĩ chung
của mọi người rằng người lớn thường bị thu hút bởi những đứa trẻ táo bạo, thậm
chí xấc xược hơn là những đứa trẻ kín đáo hơn. Người lớn, có những người là
lãnh đạo và có những người là làm theo. Tại sao chúng ta không thừa nhận có
điều tương tự nơi những người trẻ hơn?”
Helen trò chuyện rất nhiều với các con: “Chúng tôi cố gắng nói ra nỗi sợ
hãi của mọi người thành lời. Chúng tôi nói về các cháu và cười vui về các
cháu, mà không cần phải dùng những từ ngữ thô tục! ” Vì tính nhút nhát
cũng là một triệu chứng của sự khó tự tin, cô ấy lặp lại với các con: “Con
không giống như những gì người khác nghĩ”. Cô tin rằng tính khí dè dặt
của các con có nhiều mặt tích cực: “Nhờ những cuộc thảo luận mà chúng ta có với
tư cách là một gia đình, tôi hy vọng rằng các con sẽ đạt được tự do về tinh thần,
và chúng sẽ nhận thức được rằng người ta không bao giờ nên hạ giảm giá trị của
bất cứ ai theo như cách chúng ta nhận thức về họ.” [1]
Cách vượt qua sự nhút nhát và kết bạn
Có
thể khó thoát ra khỏi vỏ bọc của bạn, nhưng thay đổi là có thể!
Bạn
có phải là một trong số những người muốn kết bạn nhưng bạn bị đơ trong cuộc trò
chuyện và không thể nói ra lời nào không? Tham dự một sự kiện xã hội khi bạn
không quen biết ai có vẻ là một thử thách bất khả thi? Nếu vậy, đây là một
số công cụ có thể giúp bạn vượt qua sự nhút nhát và các tình huống xã hội khó
khăn.
1.
Những người nhút nhát có thể vượt qua khó khăn này nếu họ đặt tâm trạng mình vào
đó.
Tính
nhút nhát là một đặc điểm bạn có thể thay đổi. Bạn có thể không trở thành
một kẻ hướng ngoại thiếu kiềm chế, nhưng bạn có thể giữ cho sự nhút nhát của
mình không trở thành một trở ngại đau đớn khi tương tác với người khác. Để
làm được điều này, bạn phải thực hiện một bài tập cá nhân bao gồm việc chấp nhận
rằng bạn nhút nhát và đồng thời nhận ra rằng sự nhút nhát là một vấn đề đối với
bạn: Bạn có thể nghĩ về những lần nhút nhát lặp đi lặp lại đã hạn chế kinh nghiệm
sống của bạn như thế nào.
2.
Thay đổi là một quyết định tự do.
Những
người nhút nhát sẽ không thể vượt qua khó khăn nếu họ luôn cố chấp và nghĩ rằng
họ không thể thay đổi, hoặc nếu họ biện minh cho sự nhút nhát của mình bằng
cách nói, "Đó là cung cách của tôi." Mọi người được tự do và sự
tự do đó cho phép chúng ta thay đổi hành vi của mình. Nếu bạn cho rằng
mình nhút nhát nhưng lại muốn kết bạn, hãy đặt ý chí của mình vào hành động và
quyết định thay đổi.
3.
Đừng để trí tưởng tượng làm suy giảm nỗ lực của bạn.
Trí
tưởng tượng của chúng ta có thể là kẻ thù của chúng ta: Chúng ta tưởng tượng rằng
nếu chúng ta mở miệng trong một cuộc trò chuyện, chúng ta sẽ tự làm cho mình
ngu ngốc. Chúng ta nghĩ rằng chúng ta sẽ không thể vượt lên trong dịp
này. Nhưng nếu bạn chưa mở miệng, thì điều đó đã không xảy ra, và nó chỉ nằm
trong tâm trí bạn. Hãy xua tan những suy nghĩ và viễn cảnh tưởng tượng
đang kìm hãm bạn. Chúng không có thật và chúng khiến bạn thất bại.
4.
Hãy tập trung vào bản thân.
Sự
nhút nhát có thể khiến một số người trở nên thu mình. Sự thu mình đó tạo
ra các tình huống tưởng tượng có thể không bao giờ xảy ra và tạo ra các bóng
ma. Điều tốt nhất là không nghĩ về bản thân và tập trung vào người khác và
những gì bạn sẽ làm.
5.
Chuẩn bị tinh thần cho tình huống.
Nếu
bạn sắp có một cuộc trò chuyện, hãy nghĩ về một số câu hỏi bạn muốn hỏi người
kia. Nó cũng có thể giúp xác định trước những điểm nào chung (nơi bạn đã học,
sở thích, quê quán của bạn, đội thể thao bạn thích…). Đây là những chủ đề
bạn có thể nói chuyện một cách tự tin hơn. Đừng quá coi trọng trí tưởng tượng của
bạn và hãy chú ý nhiều hơn đến người khác.
6.
Đừng sợ trông có vẻ xấu xí.
Hãy
thư giãn và đừng coi cuộc trò chuyện có tầm quan trọng hơn nó thực sự vốn có. Cuộc
sống của bạn không phụ thuộc vào cuộc trò chuyện đó, vì vậy bạn có thể nói lên
ý kiến của mình. Điều quan trọng là bạn phải luôn là chính mình và không
cố gắng tạo ra một mặt nạ để giữ thể diện mà thôi.
7.
Dựa vào những người bạn tin tưởng.
Thực
hành trước với gia đình của bạn và trong nhóm những người bạn tin tưởng, chẳng
hạn như đồng nghiệp.
8.
Chuyển sang giúp đỡ người khác.
Bước
ra ngoài chính mình giúp chúng ta biết những câu chuyện của người khác rõ hơn,
và chúng ta trở nên đơn giản và ít phức tạp hơn. Điều này khiến chúng ta
quên đi bản thân và cho phép chúng ta giúp đỡ những người cần giúp đỡ. Hãy bắt
đầu bằng cách tiếp cận những người truyền cảm hứng cho bạn sự tự tin nhất và đừng
ngại cứ là chính mình.
9.
Tìm kiếm những môi trường phù hợp với bạn.
Sử
dụng sở thích của bạn để tìm những người có cùng sở thích với bạn. Bạn
cũng có thể cảm thấy tự tin hơn khi giao tiếp với những người trong lĩnh vực
chuyên môn của mình.
10.
Mạng xã hội có thể là một bước khởi đầu.
Thông
qua Instagram, Facebook hoặc Twitter, bạn có thể tìm thấy những người bạn muốn
gặp. Đó là một cách để gần gũi hơn và khám phá những điểm
chung. Phương tiện truyền thông xã hội có thể là bước đầu tiên để hướng tới
tình bạn thực sự.
Nếu
không có cách nào trong những cách này giúp bạn bỏ được thói tật ấy và bạn vẫn
bị áp đảo bởi sự nhút nhát của mình, bạn có thể tìm kiếm sự trợ giúp chuyên
nghiệp. Một nhà tâm lý học có thể giúp bạn vượt qua bất cứ điều gì đang
kìm hãm bạn, để cuối cùng bạn có thể làm được điều mà bây giờ dường như là
không thể.
Phêrô
Phạm Văn Trung chuyển ngữ.
[1]
Sophie the Pivain, https://aleteia.org/cp1/2020/12/23/is-your-child-shy-heres-how-you-can-help/
[2]
Dolors Massot, https://aleteia.org/2020/01/27/how-to-overcome-shyness-and-make-friends/