Hỏi

Chào Bác sĩ,

Mấy hôm nay, đọc báo nghe radio tôi thấy nói là ăn nhiều thịt đỏ dễ bị ung thư. Tôi và bà xã lo sợ quá. Xin bác sĩ cho biết thịt đỏ là thịt gì và tại sao lại gây ra bịnh ung thư. Vậy bây giờ không được ăn thịt hay sao? Cảm ơn bác sĩ.

- Linh Nguyễn

Đáp

Thưa ông,

Xin ca ngợi trí óc tò mò tìm hiểu của ông về các vấn đề thời sự ăn uống.

Ông cũng nên duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng các loại thực phẩm, bớt chất béo, tránh quá nhiều chất cay chua, thức ăn  khó tiêu và vận động cơ thể nhẹ nhàng.

Kính chúc ông được luôn luôn mạnh khỏe, sống vui với các con các cháu.

VIÊM GAN

Vâng đúng như ông nói, vào đầu tháng 4, 2013 vừa qua, các báo và đài có phổ biến kết quả của một nghiên cứu cho hay ăn nhiều thịt đỏ có thể gây ra ung thư vì trong thịt có một hóa chất có tác dụng gây ung thư. Tuy nhiên, nghiên cứu này mới chỉ “cho là” chứ không xác định rõ ràng. Nhà sản xuất thịt thì cho rằng kết quả này không đúng hẳn và cần nhiều nghiên cứu khác nữa để có kết luận chính xác.

Thực ra, thì red meat không đến nỗi độc hại nếu ta tiêu thụ vừa phải.

Red meat là thịt có mầu đỏ khi còn tươi sống và không có mầu trắng sau khi nấu. Red meat có ở nhiều loại động vật có vú. Mầu đỏ là do loại thịt này có nhiều chất sắc tố chứa chất sắt myoglobin. Thịt trắng như thịt gà có rất ít myoglobin (0.05%), thịt heo, thịt bê có từ 0.05- 1%; thịt bò già đến 1.5-2%.

Bản thân thịt đỏ không có hại, mà ngược lại, có nhiều chất dinh dưỡng như nhiều sắt cần thiết cho trẻ em đang lớn và phụ nữ có thai; có nhiều vitamin B12, nhiều chất đạm và nhiều calori. Chỉ có hại khi ta tiêu thụ quá nhiều, vì trong red meat có nhiều chất béo bão hòa, mà khi vào cơ thể sẽ làm tăng cholesterol “xấu” LDL. Khi quá cao (trên 200mg/dL) thì cholesterol LDL sẽ gây ra tắc nghẽn động mạch, đưa tới bệnh tim. Việc thịt đỏ gây ra bệnh tim thì đã được chứng minh còn gây ra ung thư thì đang được theo dõi. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu có cho biết thêm là thịt đỏ khi nấu chín quá, nhất là khi nướng cháy có thể gây ra ung thư ruột già vì nướng cháy sẽ tạo ra mấy hóa chất có ung thư tính. Họ cũng khuyên là không ăn nhiều thịt đã chế biến như xúc xích, hot dog, bacon, ham là những thứ cũng gây ra tác dụng xấu cho tim và tăng rủi ro ung thư. Thực phẩm chế biến thường được đóng hộp, trong gói plastic. Các thực phẩm này trải qua nhiều giai đoạn chế biến, được cho thêm nhiều gia vị, chất mầu để cất giữ được lâu. Tại grocery, loại thực phẩm đóng hộp này thường được bày bán ở khu giữa chợ, còn ở xung quanh là thực phẩm tươi.

Coi vậy thì thưa ông, ta không phải “giã từ” thịt đỏ đâu mà chỉ ăn vừa đủ thôi. Ở tuổi ông, tôi chắc là trên dưới 6 bó, tôi nghĩ là một miếng thịt bò bằng lòng bàn tay, 2 hoặc 3 lần một tuần thì cũng đủ chất đạm cho cơ thể. Nhớ loại bỏ bớt những vân mỡ mầu trắng trên thịt. Ngoài ra ta ăn thêm các loại hạt như walnut, pecan... cũng có nhiều chất đạm.

Chúc ông bà tâm thân thường an lạc.

VIÊM DẠ DÀY

Hỏi

Tôi tên Lê Thị Lý, năm nay 65 tuổi. Tôi đã cắt sạn mật năm 1995. Từ năm 2001 tôi bắt đầu phải uống thuốc trị mỡ trong máu và thuốc hạ huyết áp (Simvatatin40 và Co.Aprovel150mg/12); năm 2009 tôi uống thêm thuốc tiểu đường (Metformin-1000mg, ngày nửa viên). Trong thời gian này thỉnh thoảng tôi bị đau bao tử, ợ hơi, ợ chua, đau thượng vị, sưng ruột, thỉnh thoảng đi tiểu ra máu tươi vì bị trĩ. Thời gian gần đây hay bị đầy hơi. Tôi có được nội soi DD và kết quả mới nhất là không có vi trùng Helicobacterial. Bác sĩ cho uống Esomeprazol 20mg. Tôi uống đã hơn 1 tháng nhưng chỉ bớt không khỏi nên Bác sĩ cho đổi thuốc.

Pantozol40mg. Hiện tại tôi uống hai thứ thuốc này hơn nửa tháng đã thấy bớt nhiều.

Vì không hiểu tiếng Đức nên tôi không biết loại bịnh Gastritis Type-A là thế nào. Bác sĩ có nói loại này chữa không dứt được, mỗi khi bịnh tái phát phải uống thuốc điều trị ngay. Tôi có nên uống thuốc nghệ nữa hay không và cần kiêng cữ những gì cho bịnh thuyên giảm tốt hơn. Tôi đã dùng Hat Methi giờ có nên tiếp tục nữa hay không? Bênh này có lây qua việc ăn uống không? - Lê Thị Lý

Đáp

Thưa bà,

Chúng tôi xin trả lời mấy câu hỏi của bà:

1- Gastritis type A là một loại viêm dạ dày gây ra do rối loạn chức năng của hệ miễn dịch, đưa tới viêm dạ dày.

Y học phân chia Viêm dạ dày làm nhiều loại:

a- Loại A là một bệnh tự miễn, gây ra do một số tác nhân như thuốc lá, rượu và có thể đưa tới thiếu hồng cầu vì thiếu vit B12.

b- Loại B chiếm 80% trong số các bệnh viêm dạ dày và 90% do vi khuẩn Helicobacter Pylori gây ra. 

c- Loại C chiếm 10% và gây ra do mật từ túi mật vào kích thích niêm mạc dạ dày.

Điều trị viêm dạ dày tập trung vào việc giảm chất chua trong dạ dày. Nếu do HP gây ra thì dùng thêm kháng sinh. Trường hợp của bà không phải do HP, cho nên uống các thuốc mà bác sĩ cho là đúng rồi. Bà nên tiếp tục.

2- Về Nghệ thì nếu bà thấy có ảnh hưởng tốt và không gây ra phản ứng gì thì dùng thêm cũng được, nhưng chỉ nên coi nghệ như là để hỗ trợ cho sự tiêu hóa chứ không phải là để trị dứt bệnh viêm dạ dày.

3- Hạt Methi được giới thiệu là hạ đường huyết và cholesterol. Uống cũng được, nhưng cần uống các thuốc mà bác sĩ đang chữa cho bà về huyết áp, mỡ.

Hỏi

Thưa bác sĩ,

Bác sĩ vui lòng cho biết bệnh viêm gan là gì, có bao nhiêu loại và có chích ngừa được không?

- Dũng Trần

Đáp

Thưa ông,

Viêm gan tiếng Anh là Hepatitis có nghĩa là gan bị tổn thương vì nhiều lý do như rượu, một số dược phẩm hoặc do vi khuẩn hoặc virus.

Viêm gan do virus có nhiều loại như A, B, C... Bệnh có một số triệu chứng như vàng da, mệt mỏi, đau bụng, mất khẩu vị...

- Viêm gan A lây lan từ người này sang người khác qua đường cửa miệng thực phẩm dính phẩn người bệnh. Thí dụ nhà bếp có bệnh sau khi đi cầu không rửa tay rồi làm bếp, dọn thức ăn gây nhiễm. Đôi khi bệnh cũng lây lan qua quan hệ tình dục. Khi đã bị bệnh thì không bao giờ bị tái phát.

Bệnh có thể chích ngừa, nhưng vệ sinh cá nhân rửa sạch tay cũng rất quan trọng để tránh lây lan.

Chú thích thêm là có tới một phần ba dân chúng Mỹ đều bị nhiễm Viêm gan A, mặc dù là bên đây các phương pháp phòng ngừa cũng khá phong phú và hữu hiệu.

- Viêm gan B lây lan do các chất lỏng trong cơ thể người bệnh khi giao hợp hoặc dùng chung ống chích với người bệnh. Rất ít dấu hiệu.

Bệnh có thể chích ngừa với vaccin cũng như áp dụng các biện pháp an toàn trong quan hệ tình dục như mang bao cao su...

- Viêm gan C, đa số bệnh nhân không có dấu hiệu và mang mầm bệnh suốt đời.

Bệnh lây lan khi máu của bệnh nhân xâm nhập người lành, như là dân ghiền thuốc dùng chung ống kim chích.

Hiện nay chưa có thuốc chích ngừa.

Bệnh nhân có thể bị xơ gan trầm trọng và cần được ghép gan.

Viêm gan do uống nhiều rượu:

Khi uống khoảng 3 oz rượu mỗi ngày trong vòng 10 năm thì ít nhất có 35% những người này bị viêm gan.

Nữ giới bị viêm gan nhiều hơn nam giới vì gan của họ không chuyển hóa chất rượu hữu hiệu như đàn ông.

Khoảng 1/3 người bị viêm gan do rượu sẽ chết trong vòng 6 tháng sau khi có dấu hiệu bệnh.

Dấu hiệu thông thường là ăn mất ngon, sút cân, mệt mỏi, ói mửa, bụng chướng nước, suy thận, suy gan.

Cách chữa hữu hiệu nhất là ngưng uống rượu và thay gan.

Viêm gan do dược phẩm:

Có nhiều loại dược phẩm có thể gây viêm gan như acetaminophen (Tylenol), thuốc steroids, viên thuốc ngừa thai, kháng sinh erythromycin, tetracyclin, thuốc nhóm sulfa, isoniazid chữa bệnh lao...

Không có cách điều trị đặc hiệu đối với loại viêm gan này, ngoại trừ ngưng dùng các loại thuốc gây ra viêm gan. Hy vọng các giải thích trên thỏa mãn sự tìm hiểu của ông.

Bác sỹ Nguyễn Ý Đức