Vì
có nhiều hương thơm lạ và vị hơi chua nên cà chua có thể nấu nhiều cách
khác nhau với nhiều loại thực phẩm.
Người
Âu châu lại khám phá ra cà chua từ Trung Mỹ châu vào thế kỷ thứ 16, rồi sau đó
cà chua được di dân từ châu Âu mang đến Hoa Kỳ.
Ngày
nay, cà chua được giồng khắp nơi trên thế giới và là một trong những loại rau
trái được trồng nhiều nhất. Mùa thu hoạch cà chua cho phẩm chất tốt nhất
là đúng vào thời gian nóng của những tháng Hè. Vào các thời điểm khác, cà
chua thường nhạt hơn nên nhiều người dùng thay thế bằng cà chua hộp.
Vào
mùa Hè, cà chua được hái chín trên cây và đưa ra thị trường. Mùa Đông, cà chua
được hái khi còn xanh và có thể để lâu. Khi mang bán, cà chua xanh được xịt
chất ethylene để có mầu đỏ nhưng cà vẫn còn cứng và cần được cất trong tủ lạnh
cho khỏi hư.
Cà
chua chế biến
Cà
chua có thể được chế biến để dành dưới nhiều dạng:
-Cà
chua đóng hộp để dành dùng quanh năm. Cà chua này thường có nhiều muối và cung
cấp nhiều năng lượng.
Để
tránh ngộ độc, cà chua hộp cần được nấu kỹ trước khi ăn và loại bỏ những hộp
phồng lên vì có thể bị nhiễm loại vi khuẩn botulinum rất độc .
-Cà
chua phơi nắng hoặc sấy khô, gói riêng hay với dầu ăn.
-Cà
chua dưới dạng bột nhão đã được nấu chín, loại bỏ bớt nước, thêm gia vị.
-Nước
xốt cà chua là cà được nấu sơ qua, loại bỏ bớt nước, thêm gia vị.
-Nước
cà chua đóng hộp cũng rất thông dụng và đều được khử trùng bằng sức nóng.
Các
loại nước xốt chế từ cà chua như (ketchup, chili sauce, pasta sauce) thường
có thêm nhiều đường, muối và dầu béo nên rất hấp dẫn khi ăn.
Mua
và để dành
Khi
mua, lựa trái cà tròn hay bầu dục, cầm nặng tay, nắn thấy chắc chứ không nhũn
nước.
Ăn
ngay thì lựa trái chín đỏ. Muốn để dành vài ngày thì lựa trái hơi vàng.
Cà
chín cần cất trong tủ lạnh còn cà xanh có thể để ngoài phòng cho mau chín.
Cà
chua đỏ có nhiều sinh tố A hơn cà chua xanh, nhưng cả hai loại đều có giá trị
dinh dưỡng như nhau.
Muốn
cà mau chín mùi, cho cà chua vào túi giấy chung với vài quả táo.
Có
nhiều loại cà chua: loại cherry tomato mầu đỏ hoặc vàng, nhỏ bằng đầu ngón chân
cái rất tiện làm xà lách; grape tomato nhỏ con; green tomato vỏ còn xanh, vị
cay rất tốt khi rán, đút lò (broiling); beefsteak tomato rất lớn, tiện lợi khi
thái mỏng làm bánh mì kẹp hoặc để nướng; teardrop tomato nhỏ, giống trái
lê; vine tomato trái to, thường được hái khi đã chín trên cây nên có nhiều
hương vị thơm ngon.
Thành
phần dinh dưỡng
Cà
chua có nhiều chất xơ ở vỏ và hột, nhiều sinh tố A, sinh tố B, folate và
rất nhiều sinh tố C ở phần chất lỏng chung quanh hột.
Một
quả cà chua cỡ trung bình chỉ có 25 calori nhưng có chứa trong đó 20mg
sinh tố C và 360mcg sinh tố A dưới dạng beta carotene.
Tác
dụng trị bệnh
Ngoài
công dụng như một thực phẩm, cà chua cũng có vài tác dụng tốt trong việc phòng
ngừa bệnh tật.
Nghiên
cứu tại đại học Harvard cho hay đàn ông ăn cà chua bốn lần một tuần có thể giảm
nguy cơ ung thư nhiếp tuyến tới 20 %, và cà chua nấu chín dường như có công
hiệu hơn cà chua sống. Sự kiện này được giải thích là nhờ có chất bioflavonoid,
tương tự như beta carotene, có trong cà chua.
Cà
chua có chất lycopene. Kết quả nhiều nghiên cứu tại Hoa Kỳ, Do
Thái, Ý cho thấy chất này có khả năng làm giảm các rủi ro gây ra ung thư phổi,
đường tiêu hóa. Quan sát cho hay sở dĩ dân chúng sống ở Hawai ít bị ung thư bao
tử, dân Na Uy ít bị ung thư phổi vì họ ăn nhiều cà chua.
Đã
có một thời, dân Pháp coi cà chua như có tính kích thích tính dục và gọi cà
chua là Pommes d'Amour.
Có
điều chắc chắn là cà chua có nhiều kali nên rất tốt cho người cao huyết áp
phải uống thuốc lợi tiểu, mất kali.
Vài
tác hại của cà chua
Một
số ý kiến nghi ngờ rằng cà chua có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp xương, nhưng
điều này chưa được xác nhận.
Thực
tế thì cà chua có thể gây chứng nhức đầu ở người quá mẫn cảm với chất solanine có
trong cà chua.
Cà
chua cũng là một trong nhiều thực phẩm gây dị ứng.
Một
hóa chất khác trong cà chua cũng gây ra chứng khó tiêu và ợ chua ở bao tử.
Ngoài
ra, ta cũng nên cẩn thận với lá cà chua vì lá có hóa chất alpha-tomatine rất
độc đối với dây thần kinh.
