Cuối tháng ba vừa qua, công ty kiến trúc Clouds Architecture Office ở New York đã công bố bản thiết kế tháp Analemma...

Đấy là một tòa cao ốc chọc trời và ở thế ngược – treo lơ lửng ở độ cao 32.000m , đế gắn vào một tiểu hành tinh quay quanh Trái Đất  với mạng lưới cáp có sức bền cao mang tên Hệ Thống Quỹ Đạo Đa Dụng ( UOSS)...

Theo kiến trúc sư Ostap Rudakevych thì – sau khi hoàn thành – tòa tháp treo lơ lửng trong không trung ấy sẽ di chuyển qua lại theo hình số 8 giữa Bắc và Nam bán cầu trong vòng 24 giờ đồng hồ...Trong thiên văn học, Analemma là biểu đồ hiển thị độ lệch của Mặt Trời từ chuyển động trung bình của nó trên bầu trời...Biểu đồ này có hình số 8 ... Có lẽ vì thế ngọn tháp có cái tên là Analemma...

Có người bảo rằng thiết kế tháp Analemma có được là từ cảm hứng của bộ phim Thế Giới Ngược ( Upside Down)  - một bộ phim tình cảm khoa học viễn tưởng – được công chiếu ở Việt Nam năm 2012...

Đấy là bộ phim hợp tác giữa Pháp và Canada do Juan Diego Solanas - sinh năm 1966 tại Buernos Aires , Argentina -  làm đạo diễn với hai diễn viên có thể hình đẹp : Kirsten Dunst trong vai Eden và Jim Stugges trong vai Adam ...

Thế Giới Ngược đưa khán thính giả đến với một vũ trụ có hai thế giới đối lập nhau theo hai chiều không gian : miền trên giàu có , trù phú và miền dưới tối tăm , nghèo đói...Adam là anh chàng trai trẻ của miền dưới đã tình cờ gặp Eden – cô tiểu thư của miền trên – trong một chuyến đi chơi ở vùng núi giáp ranh giữa hai miền...Họ đã yêu nhau ...dù giữa “ miền xuôi” và “ miền ngược” có những luật lệ hà khắc ngăn cản ...

Cuốn phim thành công ở những cảnh quay hùng vĩ nhờ kỹ xảo và kỹ thuật phối hợp các khung  mầu cùng với những sắp xếp hình ảnh thể hiện sự song song của hai chiều không gian...

Nhưng  câu chuyện tình được kể thì không cân xứng bao nhiêu với những cảnh tượng được xây dựng...

Đấy là chuyện của phim ảnh...

Chúng ta nói đến Analemma : một ý tưởng “ăn theo”...làm chúng ta nghĩ  tới cái cầu thang máy của tòa nhà Transworld – nơi giống như một “ cột trụ” có thể di chuyển giữa hai miền ngược – xuôi...

Theo kế hoạch ban đầu thì Analemma sẽ có thể được thi công tại Dubai – vì ở đó giá thành chỉ bằng 1 / 5 New York và đầy những chuyên gia thiết kế nhà chọc trời...Sau khi hoàn thành, nó sẽ dần dần trôi về New York theo sơ đồ biểu thị Analemma hình số 8...

Tháp sẽ được chia thành nhiều phần và mỗi phần có những chức năng riêng: Khu vực làm việc sẽ ở phần dưới và 2 / 3  phần trên sẽ là khu nghỉ dưỡng với những khu vườn nhân tạo hay ăn uống, giải trí ...Tầng cao nhất sẽ đặt các tấm pin mặt trời nhằm bổ sung năng lượng cho tòa tháp và nước sinh hoạt sẽ được tinh chế từ mây ngưng tụ và nước mưa ...

Dù sao tất cả vẫn còn đang ở giai đoạn thiết kế ý tưởng...

Khi “ trà dư tửu hậu” với anh em Nhà Nghỉ Dưỡng trong bữa ăn trưa, người viết có nói đến chuyện tòa tháp với một câu hỏi : người ta có thể sinh hoạt hằng ngày trong tư thế “ trồng chuối”  được không ? Người anh em ngồi bên cạnh có một câu trả lời đơn giản nhưng giúp suy nghĩ : chuyện Thế Giới Ngược là viễn tưởng , tòa tháp treo ngược là sáng kiến còn đang trên giấy tờ và con người đi lại , sinh hoạt trên đôi chân của mình là qui luật ...

Đơn giản quá : Cái gì ở trong qui luật thì bất biến – ngoại trừ những trường hợp không bình thường...Cái gì còn nằm trong sáng kiến và sáng tạo thì có quyền để mày mò và thử nghiệm...cho đến khi thành hiện thực...Và cái gì trong thế giới ảo ở ngoài qui luật và muốn phá vỡ qui luật thì mãi mãi chỉ là ảo tưởng...Thế thôi ...

Tòa tháp có thể treo ngược...nhưng con người sinh hoạt trong tòa tháp thì vẫn lui tới trên đôi chân của mình từ khu vực làm việc cho đến khu vực vui chơi, giải trí trong tòa tháp...Trong bô phim Thế Giới Ngược – dĩ nhiên – những con người ở “ miền trên” có thể di chuyển ở thế “trồng chuối”...nhưng đấy là kỹ xảo của điện ảnh...Không là thật...và sẽ không bao giờ là thật...

Ở đây, chúng ta nhận ra vai trò và hoạt động của Thánh Thần : giữ gìn những gì là qui luật và hổ trợ những gì là sáng kiến ...

Trong thế giới vật chất có những qui luật tuần tự như tiến theo một qui trình mà con người bất lực, không thể ra tay để can thiệp...vì những qui luật ấy không thuộc quyền hành xử của con người – dù Thiên Chúa dựng nên con người ban cho họ quyền tự do và trân trọng quyền tự do đã ban cho họ, chẳng hạn như qui luật sinh – lão – bệnh – tử ...Dĩ nhiên qui trình còn nối tiếp, nhưng thuộc thế giới siêu hình , và – với những người tin – thì là sống lại và sống lại trong Thiên Chúa ...Thánh Thần được sai đến để duy trì qui trình này của Thiên Chúa Tạo Hóa...Và một hiển nhiên là chưa có ai là con người – nói chung là một thụ tạo – mà có thể “ trường sinh bất lão” hay “ trường sinh bất tử”...

Với khối óc và khả năng suy tư cộng với những phản ứng cơ học Thiên Chúa Tạo Hóa đặt để nơi các bộ phận trong con người, con người hoàn toàn tự do để mày mò, để sáng kiến và để thử nghiệm...Dĩ nhiên ước muốn của Thiên Chúa là con người kiếm tìm những gì làm lợi ích cho lẫn nhau và tạo nên hạnh phúc cho cuộc sống...Nhiều người  vẫn kiên trì để mày mò, để sáng kiến và để thử nghiệm trong chiều hướng này...Thánh Thần là nguồn linh hứng và hứng khởi cho họ...Nếu có thể diễn tả được bằng ngôn ngữ của con người thì Thánh Thần – và cả Ba Ngôi Thiên Chúa – đều rất rất “ thích thú” với những mày mò, những kiếm tìm, những thử nghiệm này, bởi vì đấy là những dấu chỉ ơn sáng tạo...làm cho chúng ta nên giống hình ảnh của Thiên Chúa Tạo Hóa ...

Và con người hoàn toàn tự do để mơ tưởng hay  viễn tưởng...Không ít những mơ tưởng hay viễn tưởng ấy đã thành hiện thực và rất lợi ích cho đời sống con người, chẳng hạn như những đặc thù của loài dơi gợi hứng cho việc chế tạo máy bay dọ thám tự động,cái đầu và chiếc mỏ dài của chim bói cá gợi hứng cho mũi tàu cao tốc Nhật Bản, bộ khí động học của con cá hộp vàng gợi hứng cho chiếc xe Mercedes – Benz bionic, những lỗ lồi trên mũi chú chim cắt gợi hứng cho những lỗ hổng hình chóp trên các động cơ phản lực hay tấm bảng phân loại tuần hoàn của Mendeleev hoặc công cụ tìm kiếm thông tin Google của Larry Page được thai sinh từ những giấc mơ...Chính sự hòa hợp khắng khít của Ba Ngôi trong Tình Yêu đã hình thành thế giới tạo vật và làm cho thế giới tạo vật bềnh bồng trong nhiệm mầu của sáng tạo nối dài và lan rộng...Sự hòa hợp của “ miền trên” và “ miền dưới” nơi Đức Giê-su làm người , chết và sống lại  làm cho ngón tay của Thiên Chúa đưa sinh khí vào con người trong bức “ Chúa tạo ra Adam” được Michelangelo (1475 – 1564) vẽ năm 1511-1512 trở nên sinh động lạ thường...

Có người đã đưa ra một câu nói để lửng : không chỉ tâm hồn mới treo ngược ... khi  bàn đến ý tưởng về một vũ trụ có hai thế giới sống đối lập theo hai chiều không gian ...như trong bộ phim Thế Giới Ngược ( Upside Down) đưa ra ...

Tâm hồn là thế giới siêu hình – thế giới của cảm xúc , của tình cảm ...bao la và vô cùng vô tận...dù ở trong một hình thể con người ...

Ở đây...có lẽ phải nói đến Lương Tâm ...bởi vì trong Lương Tâm có Trách Nhiệm và đồng thời có  sự cắn rứt cũng như thôi thúc ...

Về mặt đạo đức thì  câu hỏi về ý tưởng Analemma – theo một tác giả -  sẽ là : rồi đây phải chăng chỉ có một số người  đặc quyền đặc lợi được ở trên chín tầng mây , trong khi những kẻ đau khổ còn lại  - dĩ nhiên là số nhiều và số đông -  phải tranh dành nhau ở địa ngục trần thế vào lúc tài nguyên trên Trái Đất đã cạn kiệt ?

Câu hỏi rất hay...nhưng cũng vẫn còn là ở trong tương lai bao lâu  bản thiết kế  của Clouds Architecture Office vẫn còn trên bàn viết...Nhưng hiện thực trần gian thì Thế Giới Ngược đã có đó rồi – không phải là “ miền trên”  , “ miền dưới” – nhưng là đẳng cấp trên / dưới – ít gây nôn nao tâm hồn – nhưng lại là vấn nạn của Lương Tâm...nếu Lương Tâm còn biết tự vấn...

Thú thật mỗi buổi tối , người viết thường có thói quen thoáng qua mấy giòng tin của VTV 24/h...và luôn có một chút nghĩ ngợi về những cánh lá rách tả , rách tơi ... đợi chờ sự giúp đỡ của những cánh lá ít rách hơn...rồi ngay sau đó là những quảng cáo về  những khu chung cư cao cấp hay những khu nghỉ dưỡng sang trọng, đẳng cấp ...Có không một thế giới ngược giữa chúng ta hôm nay và vấn nạn đâu phải chỉ là của tâm hồn...mà còn là của Lương Tâm nữa chứ ...Bởi vì nói đến Lương Tâm là nói đến Trách Nhiệm và những người có Trách Nhiệm...mà phần lớn là ở thế giới phía trên ...

Ông Giám Đốc Phòng Thí Nghiệm Nghiên Cứu Đô Thị thuộc  Viện Công Nghệ Massachussetts Hoa Kỳ Carlo Ratti bảo rằng : “ Tôi không chắc mình muốn sống trong một tòa nhà đơn độc , tách biệt với phần còn lại của thế giới như vậy...Những thành phố được xây dựng để mang con người lại gần nhau trong khi khu tòa nhà Analemma làm điều ngược lại.”

Đấy cũng là một tiếng nói của Lương Tâm – dù Analemma  vẫn còn là một phác thảo ...

Thánh Thần thích thú với những ý tưởng sáng tạo của con người ... Thực ra trong vũ trụ tạo dựng, con người chưa mày mò ra được bao nhiêu thứ ... Nhưng Thánh Thần thích thú với những sáng tạo của con người...

Và Thánh Thần cũng đánh động những Lương Tâm ...

Công việc đánh động Lương Tâm là công việc khó, nhưng  “ đối với Thiên Chúa thì mọi sự đều có thể “ ( Mt 19 , 26)

Cho nên chúng ta – với cảnh tượng Hiện Xuống của Thánh Thần – chúng ta chỉ biết lặng thinh mà chiêm ngưỡng:

Ôi thánh tai ! thánh tai !  và thánh tai !

Cả trời bỗng nổi lên muôn điệu nhạc

Rất trọng vọng , rất thơm tho , man mác ,

Rất phương phi trên tất cả anh hoa

Xuân ra đời ! Điềm ngọc ấm như ngà ,

Thơ có tuổi và chiêm bao có ích ,

Không nói ra vì sợ bớt say sưa ...  ( Ra Đời – HMT)

Lm Giuse  Ngô  Mạnh  Điệp – Lễ Hiện Xuống 2017