CHÚA NHẬT 5C PHỤC SINH
Cv 14:21-27; Kh 21: 1-5a;
Ga 13:31-33a, 34-35
___________________________________________
Bác
sĩ Nguyễn Tiến Cảnh
Image: Jerusalem and The Temple by James Tissot
Dựa vào bài đọc sách Khải Huyền hôm nay (Kh
21:1-5a), chúng ta tìm hiểu và suy niệm về thị trấn thánh Jerusalem và những địa
danh quan yếu của nó theo tinh thần Kito giáo.
Thầy cả rabbi đã để lại một ý tưởng khá lạ lùng
trong kinh sách Talmud Babylone (Kiddushin 49b): thiên đàng, trần thế và
Jerusalem là 3 yếu tố chính của linh hồn Do Thái. Các rabbi nói:“Khi thế giới
được tạo dựng, Thiên Chúa cho thế giới 10 phần vui thì Jerusalem được 9 phần;
Thiên Chúa cho thế giới 10 phần đẹp thì Jerusalem được 9 phần; Thiên Chúa để thế
giới 10 phần đau khổ thì Jerusalem chịu 9 phần.”
JERUSALEM: TRUNG TÂM LỊCH SỬ VÀ
HÌNH ẢNH CỨU CHUỘC
Jerusalem là thị trấn vui mừng, nguyện cầu và đau
khổ của loài người. Thị trấn của những ước mơ đã thành tựu và tan vỡ. Nhìn vào
bản đồ thời Trung Cổ ta thấy Jerusalem và đền thờ Salomon nằm ngay trung tâm thế
giới, các đại lục Âu Châu, Phi Châu và Á Châu làm thành hình cánh quạt tỏa ra
như những cánh hoa vĩ đại. Địa thế như vậy cho thấy một viễn tượng “cứu chuộc”
sẽ xuất phát từ Jerusalem. Jerusalem là trái tim thế giới, là trung tâm lịch sử.
JERUSALEM: VUI MỪNG VÀ ĐAU KHỔ
Lịch sử cứu chuộc được nói trong Kinh Thánh nằm giữa
hai viễn kiến tạo thành thảm cảnh loài người lúc khởi đầu và hồi kết thúc. Viễn
ảnh địa đàng bị mất được nói trong sách Sáng Thế và viễn ảnh một Tân Jerusalem
đến từ Thiên Chúa được nói trong sách Khải Huyền. Chúng ta đến từ Thiên Chúa thì
sẽ trở về với Thiên Chúa. Hai viễn kiến này là hai tiêu điểm tỏa sáng trên muôn
vật có liên hệ đến lịch sử và số phận loài người đã được tạo nên do đau khổ và
vui mừng.
JERUSALEM TRONG CỰU
ƯỚC
Jerusalem là biểu tượng của đất thánh. Thị trấn là
biểu tượng bảo đảm cho quyền năng cứu chuộc của Thiên Chúa:
“Jerusalem núi đồi tứ bề bao quanh,
“Dân Người được Chúa bao bọc muôn đời
an vui.” (Tv 125:2)
Tác giả Thánh Vịnh / David đã ca tụng Jerusalem với
những lời đầy phấn chấn:
“Lòng tôi phấn khởi hân hoan….khi họ
nói với tôi:
‘Nào, chúng ta cùng đi về nhà Chúa’
“Ta dừng chân nơi thành cửa, Ôi
Jerusalem!” (Tv 122:1-2)
“Lưỡi ta cứng họng tái tê,
“Chẳng còn nhớ ra ngươi,
“Chẳng nâng ngươi lên tuyệt đỉnh niềm
vui trong đời.” (Tv 137:6)
Không ai có thể tiên đoán được tương lai Jerusalem
tài hơn Isaiah, một tiên tri kiêm thi sĩ người Do Thái sống ở thế kỷ VIII. Sau
khi tiên đoán thế giới sẽ bị tiêu hủy, Isaiah cho biết đầng thiên sai sẽ cứu
chuộc toàn thế giới ở đồi Jerusalem. Ông nói trước là một ngày kia tất cả mọi
quốc gia sẽ tụ họp lại nơi đây để hòa giải kết thúc chiến tranh tại ngọn đồi
cao nhất là Zion tức Jerusalem. Từ Zion, tức “Núi nhà Chúa”, luật công lý của
Thiên Chúa sẽ được ban hành. Hãy nghe đây lời tiên đoán của Isaiah (Is 2:1-5):
Vào những ngày sắp tới, núi nhà Chúa sẽ là đỉnh núi cao nhất trong các núi. Mọi
quốc gia sẽ tuôn đổ về đó , mọi dân tộc sẽ đến và cùng nói: ‘Nào, chúng ta hãy
đi lên Núi Chúa, nhà của Thiên Chúa Jacob. Người sẽ dạy chúng ta đường lối của
Người và chúng ta bước theo vết chân Người.’ Vì từ Zion, lời giáo huấn của Chúa
sẽ được ban ra, xuất phát từ Jerusalem.
JERUSALEM VÀ NGƯỜI KITO
GIÁO
Tin Mừng Luca và những câu chuyện sau này ở Giáo Hội
sơ khai trong Công Vụ Tông Đồ đã đề cập đến Jerusalem rất tích cực. Tin Mừng
Luca bắt đầu và kết thúc trong đền Jerusalem. Bắt đầu ở chỗ sứ thần báo tin cho
ông Zachary -một tư tế lúc đó đang bước vào cung thánh đền Jerusalem để dâng
hương- sẽ sinh con là Gioan Tiền Hô (Lc 1:10). Kết thúc ở chỗ các môn đệ của
Chúa Giesu thờ lạy Chúa mỗi ngày ở trong đền thờ trong khi chờ đợi ơn Thánh Linh
đổ xuống vào ngày Lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống (Lc 24:52-53).
Cũng có nhiều dấu hiệu ghi trong các sách thánh của
Giáo Hội sơ khai ám chỉ sự quan trọng của Jerusalem. Thánh Phaolo đã đến với dân
ngoại bằng sứ điệp Tin Mừng, kêu gọi phải giúp đỡ những người nghèo khó của Giáo
Hội ở Jerusalem và Judea. Ngài muốn tạo tình đoàn kết, thương yêu nhau giữa các
thành viên của Giáo Hội gốc Do Thái và gốc dân ngoại. Phaolo đã phân biệt
Jerusalem thành hai loại: loại dưới hay hạ giới tức nô lệ và loại trên hay
thượng giới tức tự do như trong thư ngài gửi tín hữu Galat, nhưng Jerusalem vẫn
là neo tầu, kim chỉ nam và là điểm tham khảo quan trọng.
JERUSALEM VÀ KHẢI
HUYỀN
Đối với Kito hữu, Jerusalem là nơi chúa Giesu chịu
chết và sống lại, là trung tâm lịch sử loài người và thế giới. Nó cũng là một
tân thị trấn ở tương lai. Tân Jerusalem này đã được nói tới trong bài đọc sách
Khải Huyền chương 21. Trong giấc mơ, Gioan đã nói về một thị trấn từ Chúa, bởi
Chúa và với Chúa. Tác giả trình bày Tân Jerusalem như là mục đích của lịch sử
loài người. Jerusalem sẽ là khuôn mẫu cho thấy cuộc sống với Chúa thế nào vào
“thời cánh chung”. Elie Weisel người đoạt giải Nobel đã dựa vào ý tưởng đó mô tả
thị trấn thánh như sau: “JERUSALEM phải ở mọi nơi, JERUSALEM là mọi nơi, ở đó
người ta phấn đấu cho HÒA BÌNH khi lòng mở rộng để NGUYỆN CẦU, với lòng QUẢNG
ĐẠI và BIẾT ƠN.”
JERUSALEM VÀ BA TÔN
GIÁO LỚN
Jerusalem là thị trấn của Chúa và là đền thánh của
Chúa, nơi mà mọi tín hữu Do Thái giáo, Kito giáo và Hồi giáo đến để nghe lời
Chúa và thờ lạy Chúa. Nhu cầu tôn giáo này là yếu tố chính của bản tính con
người, cá nhân cũng như tập thể. Nó bao gồm nhiều người và cả một dân tộc. Ký ức
tôn giáo cũng là ký ức quốc gia, đặc biệt đối với tín hữu Do Thái giáo và Hồi
Giáo. Đối với tín hữu Kito giáo, Jerusalem đã và đang là Giáo Hội Mẹ, nơi phát
sinh ra cộng đồng Kito giáo tiên khởi.
MỘT VÀI VẤN NẠN ĐỂ SUY
TƯ
Jerusalem như vậy nhưng tại sao dân Jerusalem và cả
thế giới vẫn gây chiến với nhau có khi tưởng như ngày tận thế đến?
Tại sao Jerusalem lại quan trọng như vậy? Jerusalem có ý nghĩa gì đối với bạn?
Khía cạnh nào của Do Thái giáo và Hồi giáo đã soi sáng và giúp ích cho niềm tin
của bạn? Bạn nghĩ gì về một viễn tượng của Jerusalem tương lai?
Khi nghĩ về Giáo Hội thì hình ảnh gì đến trong đầu
bạn? Hình ảnh về Giáo Hội phản ảnh thế nào trên kinh nghiệm của bạn là một thành
viên của Giáo Hội? Nếu bạn là đền thờ sống động của Thiên Chúa, những đặc tính
gì nói lên bạn là thành viên của Giáo Hội? Theo bạn, biểu tựợng nào nói lên được
tình đoàn kết nhất của người Kito hữu?
Tất cả cư dân thành Jerusalem ngày nay đang chiến
đấu cho một xã hội công bằng và bảo đảm ngay lập tức. Thảm cảnh liên tục nơi đất
thánh chính là thảm cảnh của niềm tin. Vậy thì chiến tranh vì tôn giáo và cuộc
tranh cãi giữa những người cùng tin vào một Thiên Chúa còn kéo dài bao lâu nữa?
Không phải vì lý do này mà Thiên Chúa tỏ mình cho chúng ta và nói cho chúng ta
nơi đất thánh này, mà chính là vì ơn cứu độ loài người và tình yêu nhân loại. Đó
là khí cụ xây dựng duy nhất và phương cách độc nhất dẩn đến hòa bình và công lý.
Làm sao bạn có thể biết được một Jerusalem tương lai?
Những khuôn mẫu và ẩn dụ tôn giáo nào giúp bạn có được một viễn kiến về thị trấn
thánh này? Sự tưởng tượng về tôn giáo của bạn có đưa bạn đến một viễn ảnh hòa
bình và công lý không, hay nó lại phát sinh ra những ý tưởng hận thù, loại bỏ và
bạo động?
ĐÔI LỜI KẾT: TRUNG
THÀNH VỚI JERUSALEM VÀ GIÁO QUYỀN LA MÃ
Để kết luận bài suy niệm này, xin chuyển dịch lời
nguyện cầu của HY Carlo Maria Martini, sj trong sách của ngài nhan đề Due
Pellegrini per la Guistizia (Centro Ambrosiano: Edizioni Piemme, 1992) .
Biết được kinh này khi tôi đi hành hương Jerusalem hơn 10 năm trước đây.
Lạy Chúa là Thiên Chúa chúng con,
Chúng con cầu xin Chúa,
Chúng con chúc tụng Chúa, vì Jerusalem…
Vì Chúa ban cho chúng con thị trấn này,
Như biểu tượng câu chuyện của Chúa và câu
chuyện loài người;
Dấu hiệu tình yêu Chúa thương chúng con,
Lòng Chúa thứ tha tội lỗi mọi người.
Biểu tượng cuộc hành hương dương thế của
chúng con đi về nhà Chúa,
Đầy gian nan và tranh chấp.
Chúng con cầu xin cho Jerusalem,
Cho tất cả những người anh chị em huynh đệ,
Do Thái và Ả Rập….
Chúng con tạ ơn Chúa,
Vì Chúa kêu gọi chúng con phụng sự Chúa
Kito
Vác thánh giá Chúa ngày nay trong Giáo Hội,
Một Giáo Hội mà trung tâm là La Mã
Vì Chúa đã kêu gọi chúng con trở nên một
với con Chúa.
Chúa dạy chúng con đặt tên cho sự hiệp
nhất ấy của chúng con với Người
Như lời thánh Ignatius Loyola nói.
Hôn thê đích thực của chúa Kito Chúa
chúng con,
Là Giáo Hội Mẹ chúng con.
Chúng con cám ơn Chúa vì Giáo Hội và La
Mã;
Đó là hình ảnh của hiệp nhất
Là hành hương đi tới thống nhất,
Đi tới tòa phán xét chúng con phải chịu
Để hoàn thành tình hiệp nhất ấy.
Chúng con xin Chúa ban ơn trung thành…
Với Jerusalem và La Mã,
Với Con Chúa và Giáo Hội
Trong cuộc hành trình chung với nhân loại
Hướng về Trái Tim Chúa Ba Ngôi
Để chiêm nghiệm dung nhan Chúa,
Đức Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần.
Amen
Fleming Island, Florida
May 2019