Chuyên mục
“Huế - Sàigòn – Hànội”:
KHIẾT TỊNH VÀ
TÌNH YÊU THÁNH HIẾN
(Riêng tặng
các chị em Đaminh Tam Hiệp)
Tiến sĩ Trần
Mỹ Duyệt
Kính mời theo dõi video
tại đây:
https://bit.ly/3nhenRO
Trong linh đạo của
thánh Catarina Siena có đề cập đến căn
phòng nhỏ trong linh hồn, mà theo thánh nữ, đó
là nơi mà thánh nhân thường xuyên ra vào để gặp gỡ “Đấng Tình Quân” của mình.
Điều này khiến chúng ta nhớ lại căn nhà Bêtania, nơi đó, Chúa Giêsu cũng hằng
lui tới nghỉ ngơi trên bước đường truyền giáo. Vậy ở căn phòng thiêng liêng và
nơi phòng khách của căn nhà Mátta, Maria, Lazarô tại Bêtania, bằng cặp mắt tâm linh và cặp mắt thể lý chúng ta thấy gì? Và chúng ta có thể hình dung ra những gì đang diễn ra tại hai
không gian ấy?
Trong căn phòng thiêng
liêng của Catarina, có Catarina ngồi dưới chân Chúa, và trong phòng khách nhà
Maria, cũng có Maria ngồi dưới chân Chúa. Cả hai đều ngồi đó, không làm gì hết ngoài việc nghe và tâm sự với Ngài. Nhưng việc làm của hai con người này lại là những việc làm khiến Chúa vui, và dĩ nhiên là Ngài rất hạnh phúc. Chính Chúa Giêsu đã cho biết như vậy khi Ngài lên tiếng bênh
vực cho Maria: “Mátta, Mátta, con lo lắng và bực bội về nhiều chuyện. Chỉ
có một việc cần. Maria đã chọn phần nhất, và sẽ không ai lấy đi được.” (Lc
10:41-42)
Vậy chuyện cần
ấy là chuyện gì? Đó chẳng phải là chuyện tình yêu giữa Chúa Giêsu và Maria,
giữa Chúa Giêsu và Catarina đó sao? Và họ
nói với nhau những gì? Không ai biết, nhưng những
giây phút ấy, chắc chắn là những thời khắc hạnh phúc cho cả Chúa Giêsu, Maria
và Catarina.
Đấng Tình Quân
Trong đời sống
thánh hiến, chúng ta thường nghe câu: “Khiết tịnh trong ngoài hồn xác”. Đây là
lối diễn tả một trong ba lời khấn của bậc tu trì Công Giáo: Vâng lời, khiết
tịnh, và khó nghèo. Cách riêng lời khấn khiết tịnh, nó diễn tả một cái gì thật
tinh khiết, trong trắng, và thánh thiện của đời sống tận hiến, đặc biệt khi
nghĩ về các nữ tu. Họ chính là hình ảnh của các trinh nữ tốt lành mà dầu yêu mến của họ luôn tràn đầy, và ngọn lửa tình yêu thiêu đốt họ trong sự kết hợp mật thiết
với Chúa Giêsu Kitô, Đấng mà họ nhận là “Tình Quân”, là “Hôn Phu”, là “Thầy”,
và là “Chúa”. Chúa của họ đã trở nên tình quân, hôn phu và thầy của họ. Sự
trinh nguyên, trong trắng và thánh thiện đã toát ra từ con người họ một cái gì
đó khiến cho chúng ta cảm thấy yêu mến, và kính trọng.
Họ cũng là hình ảnh
của mối dây liên kết giữa linh hồn với Chúa Kitô đã được nói đến trong Diễm
Tình Ca của Salomon. Nhạc sỹ và cũng là đan sỹ Ân Đức đã diễn tả mối tình ấy
một cách rất thiết tha, mặn nồng, và say đắm bằng nhạc phẩm Tình Khúc như sau:
Lạy Đấng Tình Quân con tôn thờ.
Con nay thuộc về Chúa, Chúa nay thuộc về con. Mũi tên nào say đắm bắn trúng con
tim hồng. Để từ nay con sống là sống cho, cho tình yêu. Và dầu cho con chết là
chết cho, cho tình yêu.
1. Con xin làm nô lệ của tình yêu, con xin làm khí cụ
của tình yêu. Cho mọi người nhận biết Chúa yêu thương, cho mọi người thức giấc
sau đêm trường.
2. Chúa muốn gì trên bản thể của con, Chúa muốn gì trên
cuộc sống của con. Con chỉ là tay trắng với hư không, con chỉ là tỳ nữ bao khốn
cùng.
3. Con ước vọng theo Ngài suốt đời con,
xin dâng làm lễ vật cuộc đời con. Trong nguyện cầu thanh vắng với hy sinh, để
nên lời ca hát khúc ân tình.
Khiết Tịnh hay Đồng Trinh
Dù là khiết tịnh hay
đồng trinh trong đời thánh hiến, thì đây là vẻ đẹp riêng biệt, vẻ đẹp thiên
đàng mà Chúa đã ban cho Giáo Hội.
Trinh khiết hay khiết
tịnh không phải là độc thân. Đời sống độc thân của các linh mục hay tu sỹ là
một lối sống, một đòi hỏi của ơn gọi, nhưng giá trị và ý nghĩa của lời khấn khiết tịnh mới chính là một đặc
sủng trổi vượt của đời thánh hiến trong Giáo Hội Công Giáo. Mặc dù trong nhiều sách vở tu đức gần
đây có nhắc đến hai từ “độc thân” khi nói về ơn gọi và đời sống tu hành, nhưng
xem như quên hoặc ngại không nhắc đến hai từ “khiết tịnh” hay “trinh khiết”.
Thật ra, ở vào
thời đại chúng ta đang sống, không ai lại hẹp hòi hoặc thiển cận đòi hỏi rằng
các linh mục, tu sỹ nam nữ là những người khiết tịnh hay trinh khiết theo nghĩa
hoàn toàn thể lý. Nhưng sự trinh trắng, tinh khôi tâm hồn và ý chí tận hiến toàn thể thân xác và linh hồn cho
Thiên Chúa, cho việc rao giảng Tin Mừng mới là điều cần thiết và bắt buộc. Bởi đó, dù bằng bất cứ cách nào, lời khấn khiết tịnh mới chính là linh hồn của đời sống độc thân.
Nó nhắc nhở chúng ta
về một thiên đàng hạnh phúc mà các linh hồn thánh thiện được tận hưởng không
chỉ ở đời sau, mà ngay trong cuộc sống hiện
tại. Nó đưa tâm trí và
linh hồn hòa mình vào dòng suối ân sủng, tình yêu Thiên Chúa, khiến con người tuy đang sống ở trần gian, nhưng đã nếm hưởng được cuộc sống “như
các thiên thần.” (Mt 22:30)
Cũng từ hình ảnh do
Chúa Giêsu diễn tả về Nước Trời và về sự sống lại, chúng ta tìm ra một hình ảnh
khác về khiết tịnh, về đồng trinh. Đó là sự khiết tịnh và đồng trinh của Nước Trời, của lòng yêu mến. Nó không tùy thuộc và bị hạn chế
vào tình trạng thể lý. (x. Mt 19:12)
Yêu và Khiết Tịnh
Khi Chúa Giêsu nói về
khiết tịnh của Nước Trời, Ngài dùng hình ảnh những hoạn quan, những người bẩm
sinh có vấn đề liên quan đến thể lý, và dĩ nhiên, Ngài cũng không loại bỏ những
tai nạn khiến cho ai đó mất đi sự trinh tiết thể lý. Nhưng chắc chắn Chúa không
dừng lại ở nghĩa đen của khiết tịnh, mà Ngài chỉ muốn dùng nó như một điều kiện cho những ai yêu mến Ngài, những ai chọn
Ngài làm gia nghiệp, và những ai hết lòng vì Ngài. Đó cũng là lý do tại
sao dù Ngài nói về khiết tịnh, về thanh khiết Nước Trời nhưng lại tuyển chọn 12
tông đồ, trong đó duy nhất có một người được coi như đồng trinh là Gioan. Phải
chăng Chúa có ý nói lên rằng, sự thanh khiết mà Ngài đòi hỏi không nằm ở ý nghĩa thể lý mà là tinh thần. Đó là một tình yêu trọn
vẹn, gắn bó, và không chia cắt. Một tình yêu chung thủy.
Trong Phúc Âm
khi Chúa nói về việc tình yêu đền bù và che lấp tội lỗi (x. Lc 7:47). Ngài nói
cho ông Simon biết rằng, người thiếu nữ đang ở trước mặt Ngài tuy tội lỗi rất
nhiều, nhưng tình yêu cô dành cho Chúa
lớn lao đến nỗi Ngài quên mà không còn nhớ đến tội lỗi của nàng nữa. Cũng như sau khi sống lại, Ngài đã không nói gì với Phêrô về
tội lỗi quá khứ, về những bội phản của ông, ngoại trừ Ngài chỉ hỏi ông có một
câu: “Có yêu mến Thầy không.” (Ga 21:15). Từ đó
chúng ta suy thêm ra rằng, đời sống tận hiến,
theo Chúa sẽ được hóa giải hết, sẽ được tẩy trắng hết, và sẽ được đổi mới hết
quá khứ chỉ với một tình yêu trọn vẹn, đầy đủ, không chia cắt.
Tình Yêu Thánh
Hiến
Trong đời sống
tình cảm và trong tình trường, những ai đã có một lần yêu, một lần được yêu, hoặc
một lần đổ vỡ đều cảm thấy rõ ràng về sức mạnh, sức hấp dẫn và thu hút của tình
yêu. Tình yêu dù đơn phương hay song phương, dù ở bất cứ tuổi tác nào, nó vẫn luôn
là một điều huyền nhiệm, khó diễn tả. Diễm Tình Ca đã diễn tả sức mạnh của nó như tử thần, dữ dội như âm phủ, và đốt cháy như ngọn lửa thiêng:
“Xin đặt em
như chiếc ấn trên trái tim anh,
Như chiếc ấn trên cánh
tay anh.
Phải, tình yêu mãnh
liệt như tử thần,
Cơn đam mê dữ dội như
âm phủ.
Lửa tình là ngọn lửa
bừng cháy,
Một ngọn lửa thần
thiêng.” (Diễm Ca 8:6)
Và đó cũng là
hình ảnh của khiết tịnh. Chỉ có tình yêu, đôi
tình nhân mới có khả năng hy sinh, tận hiến hoàn toàn cho nhau. Chỉ có tình yêu, người tu hành mới có khả năng gìn giữ sự thanh
khiết, trinh trong cho Đấng mình yêu mến, và cho lý tưởng tận hiến.
Trên một ghế đá công
viên, hay dưới hàng cây bên một đồi chiều gió hiu hiu thổi, hai người tình nhân
ngồi bên nhau họ làm gì và họ nói gì? Có khi không làm gì mà chỉ cần bốn mắt
nhìn nhau. Có khi không nói gì mà chỉ để nghe tiếng con tim thổn thức, hòa nhịp
đập yêu thương. Cứ như vậy họ có thể ngồi bên
nhau cả hàng giờ mà không cần biết những gì đang xảy ra chung quanh. Hình ảnh này cũng là
hình ảnh của các linh hồn yêu mến khi họ một mình trong một góc giáo đường,
chăm chú nhìn lên Chúa trong Nhà Tạm, hoặc trên Thánh Giá. Trong những lúc như vậy, cả Chúa và linh hồn đều không nói gì?
Và cũng không làm gì? Tuy vậy, trong từng nhịp đập của con tim, Chúa và linh
hồn đều cảm thấy say đắm, ngất ngây…
Từ góc độ tình yêu,
khi hai người yêu nhau và thực sự trao hiến thân xác, tình cảm và tâm hồn cho
nhau. Chỉ như có vậy, họ mới hòa tan và biến mất vào nhau. Đó là sự trao tặng
của tình yêu. Và nó cũng nói lên giá trị trinh khiết, thanh khiết trong tình
yêu mà Chúa và linh hồn trao cho nhau. Sự trinh khiết của tình yêu, của lòng
mến, và của khát khao được chiếm hữu, được hòa tan trong nhau.
Trong đời sống tình
cảm, khi người ta không yêu nhau thì
việc chung tình, chung thủy và tận hiến cho nhau là chuyện viển vông, không thực tế, hoặc
chỉ là hình thức, bôi bác. Ngoại tình hay mất đi sự thanh khiết tâm linh đến từ
hai kẻ không yêu nhau, hoặc tình yêu của họ đã chết! Trinh khiết tâm hồn hay
đồng trinh Nước Trời cũng mang một ý nghĩa tương tự.
Nếu một linh mục, tu
sỹ, hay nữ tu đánh mất lòng yêu mến Thiên Chúa, không còn chọn Chúa Giêsu là
gia nghiệp, và không để mình thuộc về Ngài, họ rất dễ “ngoại tình”. Ngoại tình
trong tư tưởng và ngoại tình theo nghĩa con người. Và điều này dễ hiểu, vì khi một linh hồn không có Chúa, thì những gì thuộc về trần gian,
những ước mơ thế tục sẽ có mặt để thay thế. Đó là lý do tại sao
Chúa đòi hỏi cách đặc biệt các linh hồn tận hiến, là phải: “Yêu Chúa hết lòng, hết linh hồn, và hết trí khôn.” (Mt 22: 37). Chỉ có tình yêu say đắm mới giữ linh hồn trong sự
chung thủy. Và lửa tình yêu sẽ thiêu
hủy đời sống tận hiến, biến nó thành của lễ toàn thiêu dâng lên Đấng mình yêu
mến.
Trần Mỹ Duyệt
Hẹn gặp lại