Trần Mỹ Duyệt

 “Ngàn hoa đẹp tươi con dâng lên Nữ Vương,

con dâng lên Nữ Vương cùng tiếng ca nguyện cầu tháng ngày vọng ngân,

ôi Mẹ Chúa Thiên đường.”

(Ngàn Hoa Đẹp Tươi. Kim Long)

Trải qua bao thế kỷ, Giáo Hội Công Giáo đã dành tháng Năm để đặc biệt tôn kính Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa. Không phải chỉ là một ngày, mà toàn tháng Năm. Như mùa Đông qua, tháng Năm được coi như khởi đầu một sức sống mới của vạn vật. Truyền thống dành riêng tháng Năm tôn kính Đức Mẹ bắt nguồn từ việc người Rôma tôn kính nữ thần mùa xuân. Các Kitô hữu ban đầu đã tôn giáo hóa tập tục này, và tổ chức những cuộc rước kiệu hoa và cầu nguyện cho mùa màng phong phú.

Ngay từ thế kỷ 13, lòng sùng kính này đã được tìm thấy trong tác phẩm Cantigas de Santa Maria. Đến thế kỷ 14, linh mục Henri Suzo dòng Đaminh, vào ngày đầu tháng 5, đã dâng lên Đức Mẹ những việc tôn kính đặc biệt, và lấy hoa trang hoàng tượng Đức Mẹ. Thánh Philipe de Nêri thường tập họp các trẻ em lại chung quanh bàn thờ Đức Mẹ trong tháng này. Đầu thế kỷ 17, các nữ tu Dòng Phanxicô cũng thể hiện lòng sùng kính đặc biệt với Đức Mẹ trong tháng Năm. Từ đó, thực hành đạo đức này đã nhanh chóng lan rộng khắp các xứ đạo. Năm 1654, linh mục Nadasi Dòng Tên xuất bản tập sách nhỏ kêu gọi tôn kính Đức Mẹ. [1]

Năm 1747, Đức Tổng Giám Mục của Genoa đã khuyến khích lòng sùng kính này trong các gia đình. Trong một tài liệu khác theo Frederick Holweck, tháng Năm được dành riêng để tôn kính Đức Maria bắt đầu tại Rome. Linh mục Latomia thuộc Đại Học Rome của Dòng Tên là người đã khuyến khích các sinh viên tận hiến cho Đức Mẹ. Từ đó, lòng sùng mộ này được nhanh chóng phổ biến tại các đại học khác do Dòng Tên đảm trách, và các thánh đường thuộc nghi lễ Latin. Năm 1813, tại Rome có khoảng 20 thánh đường đã tổ chức tôn kính Đức Mẹ. Từ Ý lan sang Pháp và Bỉ khoảng năm 1803, và sau đó, lan truyền khắp Giáo Hội vào thế kỷ 19 cùng với lòng tôn sùng Thánh Tâm Chúa Giêsu vào tháng Sáu, và tôn sùng phép lần hạt vào tháng Mười. 

Năm 1965 trong Thông Điệp Mense Maio, Thánh Giáo Hoàng Phaolô VI đã gọi tháng Năm như thời điểm thuận lợi để cầu nguyện đặc biệt cho hòa bình. Với lòng yêu mến Đức Maria, ngài viết:

“Tháng Năm là tháng mà lòng đạo đức của giáo dân đã kính dâng cách riêng cho Đức Mẹ. Các Kitô hữu, cả ở trong thánh đường cũng như nơi tư gia, dâng lên Mẹ từ những tấm lòng của họ những lời cầu nguyện và tôn kính sốt sắng và mến yêu cách đặc biệt. Trong tháng này, những ơn phúc của Thiên Chúa nhân từ cũng đổ tràn trên chúng ta từ ngai toà rất dồi dào của Đức Mẹ”.

Mặc dù không có hướng dẫn nào riêng về lòng sùng kính Đức Mẹ cho tháng Năm. Tuy nhiên, truyền thống mà ta có hiện nay là hát những bài thánh ca ca ngợi Đức Mẹ, nghe giảng về Đức Mẹ, đọc Thánh Kinh, dành thời giờ học hỏi và làm những việc lành dâng kính Đức Mẹ, và đặc biệt hơn là sốt sắng lần hạt Mân Côi. Ngoài ra, tổ chức hành hương, kính viếng những thánh đường dâng kính Đức Mẹ, cũng như cung nghinh Đức Mẹ trọng thể trong hoặc ngoài thánh đường vào cuối tháng Hoa. Riêng tại Việt Nam và hiện nay các giáo xứ có đông tín hữu người Việt tại hải ngoại, vẫn giữ truyền thống dâng hoa kính Đức Mẹ.

Một hình thức đặc biệt nữa của lòng sùng kính này là tại mỗi gia đình nên lập một bàn thờ “bàn thờ tại gia” trưng bày ảnh, tượng Mẹ, dâng hoa kính Mẹ, để cả nhà quây quần lần hạt, cầu nguyện và ca tụng Đức Mẹ. Hình thức tôn kính này xuất phát từ những quốc gia phía nam Châu Âu, bắt chước bàn thờ kính Mẹ tại các thánh đường. Vì Mẹ là Mẹ Ngàn Hoa, Mẹ Muôn Hoa, nên bàn thờ Mẹ trong tháng Năm luôn luôn có hoa tươi dâng Mẹ. Đức Piô XII trong Thông Điệp Ingrentium malorum của ngài đã viết:

Thói quen đọc kinh Mân Côi trong gia đình là một trong những phương cách hữu hiệu nhất. Một dấu chỉ ngọt ngào biết bao – làm vui lòng Thiên Chúa nhất – khi chiều về, tiếng kinh được vang vọng trong ngôi nhà người Tín Hữu để tôn vinh Nữ Vương Cao Quang Trên Trời! Rồi lần hạt Mân Côi, cùng nhau trước ảnh tượng Đức Trinh Nữ, và trong sự hợp nhất kính tôn của các trái tim, các cha mẹ và con cái, trở về sau một ngày làm việc. Kết hợp họ một cách mật thiết với những ai vắng nhà và những người đã qua đời. Liên kết tất cả một cách chặt chẽ trong một nối kết của tình yêu, với Trinh Nữ Rất Thánh, Đấng, như người mẹ yêu thương, trong sự quây quần của các con Mẹ, sẽ ban xuống trên họ muôn vàn ơn phúc của hòa thuận và sự bình an gia đình. 

Ngài còn tuyên xưng “Vương Quyền Nữ Vương của Đức Maria” trong Thông Điệp Ad Caeli Reginam. Và gọi việc tôn kính Đức Mẹ trong tháng Năm là việc đạo đức được thêm vào nghi thức Phụng vụ, được Giáo Hội công nhận và cổ võ. [2]

Đối với các tín hữu Việt Nam, lòng sùng kính Mẹ Maria đã được truyền tụng và bắt đầu từ ngay khi còn trên gối mẹ. Những bài thánh ca kính mừng Mẹ trong tháng Hoa như bay ngợp thiên đình. Ý nghĩa các loài hoa theo từng nhân đức của Đức Mẹ. Theo Thánh Bênađô, Đức Mẹ là Hoa Huệ khiết trinh, Hoa Hồng yêu mến. Mẹ là vườn hồng Jericho. Hương thanh khiết và tình yêu của Mẹ đã làm cho mùa xuân trần gian được hồi sinh. Ơn cứu độ được ban tặng cho trần gian nhờ hoa lòng của Mẹ hằng đẹp lòng Thiên Chúa. [3]

Thật cảm động biết bao khi những âm điệu du dương này được hát lên mỗi lần tháng Hoa về:

Đây tháng hoa chúng con trung thành thật thà, dâng tiến hoa lòng mến yêu lời cung chúc. Hương sắc bay tỏa ngát nhan Mẹ diễm phúc, muôn tháng hoa lòng mến yêu Mẹ không nhòa.

1. Đây muôn hoa đẹp còn tươi thắm xinh vô ngần. Đây muôn tâm hồn bay theo lời ca tiến dâng. Ôi Ma-ri-a, Mẹ tung xuống muôn hoa trời, để đời chúng con đẹp vui nhớ quê xa vời.

2. Muôn dân trên trần mừng vui đón tháng hoa về. Vang ca tưng bừng ngợi khen tạ ơn khắp nơi. Ánh hồng sắc hương càng tô thắm xinh nhan Mẹ, sóng nhạc reo vang tràn lan đến muôn muôn đời.

(Đây Tháng Hoa. Duy Tân)

Và đoàn con cùng nô nức hái những cánh hoa tươi xinh như lời kinh thắm nồng dâng Mẹ. Hoa đồng nội cũng như hoa lòng.

________

Tài liệu tham khảo:

1.Bách khoa toàn thư mở Wikipedia. Tháng Kính Đức Mẹ

2.https://en.wikipedia.org/wiki/May_devotions_to_the_Blessed_Virgin_Mary

3.https://tgpsaigon.net/bai-viet/thang-nam-nhung-doa-hoa-dang-me-37133