“Thánh kinh là lịch sử ơn cứu độ
của chúng ta đã được hứa hẹn trong Cựu ước và được thể hiện trong Tân ước” (Linh mục Giuse Trịnh Hưng Kỷ - Dẫn vào Tân ước tập một).
Nhưng cũng có thể nói Thánh kinh là lịch sử Tình yêu liên tục của Thiên Chúa
đối với con người không ngừng lỗi phạm.
Những bài suy tư sau đây, được viết dưới dạng
nhật ký, như một cái nhìn từ Tân ước - qua biến cố tử nạn của Chúa Kitô- ngược
về Cựu ước- qua những hình ảnh trong sách Sáng thế. Ước mong làm nổi lên tính liên
tục của Tình yêu Thiên Chúa, một Tình yêu bền vững làm phát sinh dòng lịch sử
cứu độ.
1. Thứ Sáu tuần
Thánh ngày...tháng...năm...
Chiều nay, một buổi chiều bình an cho nhân
loại. Bởi vì Đấng Cứu độ đã đồng hóa mình với họ. Chiều nay nhân loại hạnh phúc
vì trên nẻo đời, họ không bước đi đơn lẻ, mà Thiên Chúa đang cùng họ đồng hành.
Người đang bao bọc từng người bằng Tình yêu.
Chiều nay họ đến nhà thờ lòng tràn ngập niềm
vui, vì chiếc khăn tang bao trùm con cháu Ađam đã bị xé tan. Tội của một người
nhân loại phải đau khổ, phải chết. Nhưng nhờ Máu Đức Kitô, nhân loại được chuộc
lại sự sống.
Nơi các nhà thờ giáo dân cúi đầu tưởng niệm.
Trong không gian trầm mặc, họ ngắm Đàng Thánh giá. Họ nghe Lời Chúa nói với họ
về cuộc thương khó của Chúa Kitô. Họ cảm nhận gương mặt đau khổ của Con Thiên
Chúa đang mời gọi họ trở lại với Ngài.
Và họ thấy cuộc đời này thật ý nghĩa: vì đau
khổ của họ, Con Thiên Chúa đã từng mang lấy. Con Thiên Chúa đã sử dụng cuộc đời
này để làm người, để sống, để lớn lên và cứu chuộc họ...
2. Thứ Sáu tuần
Thánh ngày...tháng...năm...
Thứ Sáu tuần Thánh năm nay, để giúp cộng đoàn
suy niệm trước Thánh giá, tôi đã nghiền ngẫm và suy niệm điều này: “Trên
thập giá, Chúa Giêsu đã ôm trọn nỗi khổ đau của con người, chia sớt đến cùng
những khắc khoải của con người về lẽ sống... Người trộm cùng bị án treo thập
giá với Chúa Giêsu bỗng nhận ra con đường sự sống...” (Đại chủng viện thánh
Giuse Sài Gòn - Đàng Thánh giá 1995).
Tôi nhớ chuyện xưa kể rằng, có đôi vợ chồng kia
yêu nhau đắm đuối, đến nỗi có lần chàng bảo nàng là xương, là thịt của chàng.
Chúa yêu họ, cho họ sống giữa địa đàng trù phú. Trên hết mọi cỏ cây và muông
chim cầm thú, họ nắm chủ quyền. Nhưng rồi một ngày, họ quay lưng phản nghịch
lại Chúa. Thiên thần Chúa cầm gươm lửa đuổi họ khỏi địa đàng. Cửa trời khép
lại. Từ nay họ bắt đầu một cuộc sống đày ải lầm than.
Ngài nay chuyện kể rằng, Ngôi Lời, Con Thiên
Chúa mặc lấy xác phàm, sống giữa trần gian hầu “ôm trọn nỗi khổ đau của con
người, chia sớt đến cùng những khắc khoải của con người về lẽ sống” . Thân
xác Ngài quằn quại trên khổ giá lại chính là lời ngỏ của Tình yêu. Cửa trời từ
nay lại mở rộng.
Ngày xưa cửa trời khép lại do lòng người khép
lại. Họ không yêu Chúa và chẳng còn yêu thương nhau. Ngày nay cửa trời lại mở
do một người biết mở rộng cõi lòng. Đức Giêsu, Con Thiên Chúa đã yêu và chết vì
yêu.
Thập giá không chỉ là ngọn cờ biểu trưng cho
Tình yêu, cũng không chỉ là mầu nhiệm của Tình yêu, mà còn là lời ngỏ của Tình
yêu gởi nhân loại.
Người trộm lành vì biết mở rộng lòng nên anh “bỗng
nhận ra con đường sự sống”. Thế là trong phút chốc anh đã hưởng trọn vẹn
lời ngỏ của Tình yêu.
Lạy Chúa, con rất sợ tâm hồn con không mở rộng,
lòng con khép lại trong thụ hưởng ích kỷ, khép lại trong gian dối...Và khi ấy
cửa trời cũng khép lại...
Con rất sợ. Chúa ơi con rất sợ...
Giêsu hãy giúp con...
3. Thứ Sáu tuần
Thánh ngày...tháng...năm...
Từ ngày đôi vợ chồng đầu tiên của nhân loại
bước ra khỏi địa đàng, sự sống trở nên gánh nặng. Liều thuốc độc của tội đã
giết chết tất cả mọi tương quan giữa con người với Thiên Chúa, với thụ tạo
quanh mình, và giết chết chính mình.
Tội là một thất bại thảm hại của con người. Khi
dựng nên con người, Thiên Chúa không cho họ giống một cái gì khác, nhưng là
giống chính Thiên Chúa.
Con người là phản ảnh vinh quang của Thiên
Chúa. .
Từ nguyên khởi họ là loài thụ tạo tốt đẹp, một thụ
tạo ưu tú, vượt trên mọi thụ tạo.
Nhưng thay vì hướng về Thiên Chúa như Ngài
muốn, con người lại tập trung vào chính mình: con người kiêu ngạo.
Bởi một khoảnh khắc sai lầm, bản tính tốt lành của
họ bị đánh bại thảm hại.
Tưởng rời xa Thiên Chúa để được bằng Thiên Chúa,
không ngờ nó trở thành sự vong thân nghiệt ngã.
Lời Thiên Chúa vẫn nhắc nhở con người, để họ
nghe mà suy nghĩ: “Thấy chưa! Ađam đã trở thành một bậc hiểu biết điều lành,
sự dữ như Ta: nên bây giờ phải e dè kẻo y giơ tay hái trái trường sinh mà ăn
hầu được sống vĩnh viễn chăng"
( St 3, 22).
Đi liền với hành động tội lỗi, họ đã đạt
mục đích: “Biết điều lành, sự dữ”. Nhưng cái giá phải trả quá đắt: mất
tất cả và mất cả chính mình. Cả câu Lời Chúa như một lời mỉa mai chua chát xoáy
vào số phận con người.
“Sự sống vĩnh viễn” đâu không thấy, chỉ có nỗi nhục nhã, đau khổ là bám lấy. Cái được
chẳng bao nhiêu, nhưng mất quá nhiều. Thà đừng được để đừng mất, đó là điều quý
giá, nhưng con người chỉ nhận ra cách muộn màng.
Kinh nghiệm tội lỗi dù đã
làm con người khiếp sợ nhưng họ vẫn không thể tự mình đứng vững. Sau mỗi lần
phạm tội là mỗi lần đổ vỡ, là ray rứt, là mất mát, nhưng vẫn cứ lao vào.
Con người mong manh, yếu
đuối không đủ sức tự làm chủ mình. Vong thân đẩy họ đi từ nghiệt ngã này đến
nghiệt ngã khác.
Vì thế, càng mất mát, càng
sợ hãi, càng đau đớn... Con người càng biết ơn Đấng cứu thoát mình. Chúa Kitô,
Thiên Chúa làm người đã cúi xuống nâng họ lên từ số phận bạc phước, họ được cứu
độ.
Số phận không còn đen tối
nữa, nhưng con người có quyền hy vọng.
Tình yêu Thiên Chúa chiến
thắng.
Vì Tình yêu ấy mà Chúa
Kitô trở thành “người Tôi tớ đau khổ” của Thiên Chúa.
Trên thập giá, gương mặt
của Chúa Kitô là tất cả nỗi nhục nhằn của nhân loại được khắc sâu vào đó.
Hôm nay, thứ Sáu tuần
Thánh, ngày mà nhân loại phải cúi đầu thống hối, ngày biết ơn Đấng Cứu chuộc
mình.
Thứ Sáu tuần Thánh, ngày
mà nhân loại tưởng niệm ơn cứu độ hồng phúc đang chảy tràn trề xuyên qua mọi
thời đại.
Bởi thế thứ Sáu tuần Thánh
cũng là ngày vui mừng của muôn thụ tạo và của triều thần thánh, vì Đấng xóa tội
trần gian đã chiến thắng khải hoàn trên mọi đầu mục thế gian. Vì loài người là
đứa con hoang của Chúa Cha đã mất nay tìm thấy, đã chết nay sống lại.
Loài người hãy reo lên,
hãy ca vang bài ca vinh tụng Thiên Chúa là Cha nhân lành đến muôn đời.
4.Thứ
Sáu tuần Thánh ngày...tháng...năm...
A. Hai câu chuyện về hai con rắn rong Cựu ước
có liên quan lạ lùng với nhau:
- Con rắn địa đàng (St 3,
1-5) xuất hiện đang lúc con người đang ở đỉnh cao hạnh phúc. Con rắn đồng trong
sa mạc (Ds 21, 4b-9) xuất hiện giữa cảnh cơ cực của những người tha hương vừa
thoát khỏi kiếp nô lệ.
- Con rắn địa đàng là hiện
thân của tội lỗi và sự dữ. Con rắn đồng trong sa mạc là “tin mừng” cho những kẻ
ngước nhìn lên nó.
- Con rắn địa đàng hủy
diệt mọi tương quan tốt đẹp giữa con người với Thiên Chúa. Con rắn đồng trong
sa mạc mang lại niềm hy vọng vì nhận ra lòng thương xót của Thiên Chúa.
- Vì con rắn địa đàng, nhân
loại đã phạm tội. Bởi tội, nhân loại đáng được "Đấng Cứu độ đời đời" (Bài ca Exultex - đêm Phục sinh) . Con rắn đồng trong sa mạc là hình bóng báo trước ơn cứu độ.
B. Hai câu chuyện về hai con rắn trong Cựu
ước cũng liên quan trực tiếp đến Tân ước:
Thiên Chúa nói với con rắn
địa đàng: “Ta sẽ đặt hận thù giữa ngươi và người đàn bà, giữa dòng giống
ngươi và dòng giống nó. Dòng giống nó sẽ đạp đầu ngươi, còn người sẽ táp lại
gót chân” (St 3, 15).
Đây là lời hứa cứu độ đầu
tiên và quan trọng nhất, mở ra một tia hy vọng giữa lúc án phạt do tội và
mọi đau khổ đang đè nặng con người.
Chính vì lời hứa này, suốt
chiều dài lịch sử cứu độ, Thiên Chúa không ngừng ký kết giao ước. Và giao ước cuối cùng, vĩnh viễn đã hoàn tất nơi Chúa Kitô .
Câu chuyện thứ hai về con rắn được chính Chúa Kitô nhắc lại:
“Như Môisen giương cao con rắn trong sa
mạc, Con Người cũng sẽ được giương cao như vậy” (Ga 3, 14).
Nếu ngày xưa ai nhìn lên
con rắn đồng sẽ được cứu sống, thì ngày nay thập giá Đức Kitô chính là ơn cứu
độ trọn vẹn cho những ai tin (Ga 3, 15).
Hình bóng cũ đã được hoàn
tất bằng thực tại mới. Hình bóng cũ thoáng qua, thực tại mới sống động và vững
bền. Chúa Kitô mãi mãi là Đấng Cứu độ duy nhất của trần gian (Dt 13, 8).
C. Thập giá - một phương thế cứu độ:
Nhìn ở một góc cạnh nào đó
về lời hứa cứu độ, thì tội phát sinh phương thề cứu độ là thập giá: có tội mới
có thập giá.
Nhưng nếu không có Tình
yêu sẽ chẳng bao giờ có lời hứa cứa độ. Thập giá là lời nói vô giá của Tình
yêu. Huyền nhiệm Tình yêu đã phát sinh huyền nhiệm thập giá.
Tội làm đau khổ không chỉ
nơi con người, mà còn nơi Thiên Chúa. Dĩ nhiên không thể nói Thiên Chúa đau khổ
do thương tật, khiếm khuyết nhưng rõ ràng, đứng trước tội của con người, trái
tim của Ngài đã phản ứng đến độ thốt lên: “Ta hối tiếc đã làm ra con người” (St
6, 7).
Dù “hối tiếc”,
Thiên Chúa đã không vì thế mà cứu chuộc con người cách miễn cưỡng, như chuyện
dĩ lỡ.
Thiên Chúa đã tự nguyện cứu độ và đã cứu độ
thực sự.
Quyết định cứu độ của Thiên Chúa là quyết định
xuất phát từ Tình yêu của một người Cha - Thiên Chúa: “Sự đau khổ khôn lường
và khôn tả của người Cha sẽ làm phát sinh nhiệm cục của Tình yêu cứu độ trong
Đức Giêsu Kitô” (Đức Gioan
Phaolô II - thông điệp Chúa Thánh Thần, số 39).
Nơi thập giá, Chúa Kitô mạc khải trọn vẹn về Tình yêu, nỗi đau khổ của
Thiên Chúa. Nơi thập giá, Tình yêu của người Cha đã chiến thắng:
Một dòng dõi trường tồn sẽ
đạp bể đầu con rắn xưa...
*****
Nhân loại vui mừng vì Đấng cứu độ trần gian đã
dùng thánh giá nối trời và đất, giao hòa thụ tạo với Thiên Chúa.
Chiều thứ Sáu tuần Thánh, trên thập giá, Chúa
lau sạch nước mắt nhân loại:
Vì Chúa bị treo lên và mọi loài được kéo lên
cùng Chúa;
Vì Chúa đã chết để mọi người sẽ sống;
Vì máu Chúa tuôn trào lại chảy tràn ơn cứu độ
khắp nhân gian;
Và thập giá từ nay khoác lên đau khổ màu hy
vọng.
Nghìn năm qua, rồi mãi về sau, ngọn cờ thập giá
vẫn được nêu cao. Ngọn cờ mang sức mạnh của sự sống.
Lạy Chúa, phụng vụ chiều thứ Sáu tuần Thánh
trầm mặc: bàn thờ không hoa, cửa nhà tạm mở, chỉ có thập giá được dựng lại trên
bàn thờ. Thập giá ấy, nỗi ô nhục không thể chấp nhận được đối với người Do
thái, sự điên rồ đối với dân ngoại (x.1Cr 1, 32) lại trở thành thánh giá, nguồn
cứu độ vinh quang đời đời cho chúng con.
Mầu nhiệm thánh giá: mầu nhiệm của Tình yêu. Chúng
con không thể lý giải, nhưng chúng con tin Tình yêu ấy.
Ngước nhìn thánh giá, chúng con thấy thương cho
thân phận mình: Rủi thay, nếu Thiên Chúa chỉ là một ông chủ chỉ biết dọa nạt và
đánh phạt. Nhưng chúng con lại đầy tràn niềm vui, chan chứa nỗi hy vọng vì biết
rằng nơi Chúa, Chúa Cha nói lời chung quyết của Tình yêu.
Quỳ trước thánh giá, chiêm ngắm mầu nhiệm tử
nạn, lòng chúng con muốn cùng muôn thụ tạo reo vang lời cảm tạ, tôn vinh Tình
yêu ấy, vì Tình yêu đã hủy diệt án tử dành cho chúng con. Tình yêu ấy lớn hơn tội
lỗi, mạnh hơn sự chết.
Lạy Chúa, chúng con muốn suốt đời là kẻ hát
rong cho Tình yêu...
Lm JB NGUYỄN MINH HÙNG