Thánh Phanxicô Assise sinh năm 1182 và qua đời vào rạng sáng ngày mồng 4 tháng 10 năm 1226 tại Assise, nước Ý. Từ ngày Thánh nhân qua đời cho đến nay, di sản tinh thần mà Ngài để lại đã làm nền tảng và giúp triển nở đời sống Giáo hội ở khía cạnh sống phục vụ theo Tin Mừng. Linh đạo “Nghèo Khó” của Thánh Phanxicô là kim chỉ nam cho những ai muốn trở nên giống Đức Kitô – “Đấng vốn giàu có trên hết mọi sự, nhưng đã muốn cùng với Mẹ thánh Người, chọn sự nghèo khó trên hết”.

Xuất thân trong một gia đình giàu có, nhưng Thánh Phanxicô sớm nghe tiếng Chúa gọi, từ bỏ mọi tiện nghi vật chất để chọn đời sống khó nghèo như chuẩn mực làm sáng tỏ Gương Mặt Đức Kitô.

Sự kiện ở Saint – Damien là chấm son làm chuyển biến cuộc đời Thánh nhân, để tận hiến trọn vẹn cho Thầy Chí Thánh. Ngài đã nghe tiếng Chúa Giêsu trên thánh giá nói với Ngài: “Phanxicô, hãy đi trùng tu lại ngôi nhà thờ đổ nát của Ta”. Đoạn Tin Mừng Mt 10, 1 – 9 cũng góp phần đánh động Phanxicô cách triệt để, hướng Ngài trở nên tông đồ đích thực trước một thế giới có nguy cơ “đổ nát” do tác động của tiện nghi vật chất.

Phanxicô không phải là con người “hoài cổ”, nhưng là người có thiện chí khao khát hướng mọi tạo vật trở về với tình trạng nguyên tuyền ban đầu để có thể bắt gặp Tin Mừng cứu độ cách dễ dàng nhất. Ngài đã minh chứng điều này bằng một cuộc đời phiêu bạt  và nghèo khó để rao giảng cho muôn người ánh sáng chân lý và tình thương của “Đức Giêsu Thành Nazareth”. Lý tưởng sống mà Ngài định ra cho bản thân và các môn sinh, đó là: tình yêu say đắm đối với Chúa Kitô, gần gũi với thiên nhiên, dịu dàng với mọi người…

Tinh thần khiêm hạ và nghèo khó nơi Thánh Phanxicô được khởi đi từ Đức ái của Ngài: “Vì rất khiêm hạ, Ngài đầy lòng nhân hậu với mọi người và biết hòa hợp với tính khí của mỗi người…” (Tiểu sử Thánh Phanxicô Assise). Trên hết, chính nhờ tình yêu của Đức Kitô mời gọi cùng với sự quan tâm đối với phần rỗi nhân loại, Thánh Phanxicô đã đặt nền tảng cho tất cả công cuộc cải cách của mình trên đức khiêm nhường; như lời tâm huyết của Ngài với các môn sinh: “Chúng ta không bao giờ được muốn trổi hơn người khác, nhưng ước muốn làm đầy tớ và lụy phục mọi người vì Thiên Chúa” (Bài đọc Kinh Sách).

Với việc sáng lập Dòng “Anh Em Hèn Mọn” (được ĐGH Innôcentê III phê chuẩn 1210), Dòng Nhì Phanxicô (1212), Dòng Ba “Sám Hối” (1221), Thánh Phanxicô đã đưa linh đạo của Người vào đời sống Giáo hội và góp phần làm nổi bật gương mặt đích thực của Giáo hội lữ hành trong nhiều thế kỷ qua. Và hôm nay, linh đạo “Khó Nghèo Phanxicô” vẫn là di sản tinh thần cần thiết làm giàu thêm chiều kích nhập thể của Đức Kitô. Nó như dấu chỉ giúp chúng ta nhận ra giá trị vĩnh cửu vốn tiềm tàng trong tâm hồn mỗi người. Vấn đề là chúng ta biết khơi nguồn các giá trị ấy dựa theo nền tảng Tin Mừng. Đây vừa là một ân ban, đồng thời cũng đòi hỏi chúng ta sự đáp trả trong tinh thần khiêm hạ; vì như Đức Giêsu đã thân thưa với Chúa Cha: “… vì Cha giấu không cho bậc khôn ngoan thông thái biết mầu nhiệm Nước Trời, nhưng lại mặc khải cho những kẻ bé mọn…” (Mt 11, 25b).

Chính Thánh Phanxicô đã cảm thức điều ấy và dành trọn cả đời sống mình cho một mục tiêu duy nhất: khiêm hèn để đón nhận sự giàu có từ Thiên Chúa. 

J.B. Nguyễn Quốc Tuấn

(Đại Chủng viện Vinh Thanh)