Trước ngưỡng của Thời đại Ngìn Năm Thứ Ba, ở Âu châu và Mỹ châu, nhất là ở Hoa Kỳ, những ai theo dõi các trào lưu tư tưởng mới, đang xôn xao nhiều về các ý kiến « động trời » của F. FUKUYAMA (29). Tác giả nầy là người Mỹ gốc Nhật, thuộc thế hệ thứ hai của một lớp người qua định cư ở Hoa Kỳ, từ đầu thế kỷ 20.
***
Thể theo lối nhìn của F. FUKUYAMA, những ngày cuối cùng của Thế kỷ 20 đang báo hiệu « ngày tàn » của Nhân Loại, với bao nhiêu vấn đề sôi bỏng: thất nghiệp, bệnh sida, đồng tiền mất giá, bạo động trong các đô thị khổng lồ...Hơn bao giờ hết, toàn địa cầu đang bị giao động, bàng hoàng trăn trở về ngày mai. Nhìn trở lại thế kỷ đang « hoàng hôn », tác giả đã ghi nhận ba biến cố làm đảo lộn lịch sử, gây chấn động về lâu về dài trên chính bản sắc và căn cước của con người, trên mọi lục địa từ Đông sang Tây.
Biến cố thứ nhất là viên thuốc ngừa thai đã ra đời vào những năm 1960. Các nhà chính trị đã hy vọng rắng : nạn nhân mãn sẽ từ đây được giải quyết một cách êm đẹp. Người phụ nữ sẽ thực sự được giải phóng.
Không ngờ, với viên thuốc nầy, những "Rạn Nứt" đã bắt đầu xảy ra và trở nên càng ngày càng trầm trọng trong địa hạt gia đình và học đường. Giới trẻ từ 15, 18 đến 30 đang lạc lõng bơ vơ, vì càng ngày càng trơ nên tự do quá đáng, « phóng túng » một cách bừa bãi. Bạo động đã tràn xuống đường, nhất là trong các đô thị...Phải chăng đó là cái "ung nhọt lở lói », do viên thuốc ngừa thai đang cưu mang và phát triển, trong xã hội ngày hôm nay ?
Biến cố thứ hai là bức tường ô nhục ở Berlin đã bị sụp đổ vào năm 1989. Biến cố nầy cũng đã được đón chào như một ngày giải thoát của Nhân Loại, khỏi những gông cùm của một ý thức hệ chính trị vô tưởng. Nhưng rồi, chiến tranh vẫn tiếp tục có mặt , khi không còn tình trạng hai đối thủ đe dọa, thách thức nhau, bằng mạng lưới phòng vệ chống nguyên tử. Hơn bao giờ, chiến tranh nguyên tử vẫn còn có thể xảy ra một cách dễ dàng, khi có nhiều vị lãnh tụ « trẻ con » muốn chơi với lửa, không chấp nhận mình là « nhược tiểu », ăn chưa no, lo chưa tới, theo nghĩa đen của từ ngữ.
Hẵn thực, không còn những trại tập trung chính trị kiểu « Goulag », nhằm đày ải những tù nhân khác lập trường và khác chính kiến. Nhưng trong thế giới tư bản cực đoan, con người vẫn còn đàn áp con người một cách rất tinh vi, văn minh và khoa học. Nạn mãi dâm trẻ con bành trướng khắp mọi nơi, với nhu cầu du lịch đang càng ngày càng đi lên! Người phụ nữ, nhờ viên thuốc ngừa thai, có khả năng thi thố tài năng ngang bằng người đàn ông trong mọi ngành nghề và địa hạt.
Tuy nhiên, khi lăn xã vào một xã hội quá duy lý, người phụ nữ còn là mình với bản chất cho và nuôi dưỡng mầm sống hay là đã từ từ đánh mất bản sắc của mình? Ý thức hệ chính trị đã sụp đỗ. Thế nhưng, hơn bao giờ hết, con người vẫn còn có xu thế "đồng phục và đồng dạng hóa con người". Lý luận làm nền tảng cho những đòi hỏi đồng dạng ấy là: "Tôi không chịu thua. Tôi muốn hoàn toàn giống các ông nam nhi".
Tuy nhiên, phải chăng "khác" có nghĩa là « thua »? Và khi chấp nhận mình "thua", có gì là xấu xa, phản con người và phản tiến bộ?
Thêm vào đó, vị trí "hơn" sẽ mang lại chất lượng làm người nào cho tôi?
Biến cố thứ ba là con người có thể chế tạo con người trong ống nghiệm. Một mai rất gần kề, con người có khả năng tác động trên "mầm sinh" trên "gên". Con người lúc bấy giờ còn "làm người" nữa không hay là chơi trò "làm Thượng Đế" ?
Pascal đã nói: ai chơi trò làm thiên thần, người ấy sẽ biến thân thành ngạ quỉ. Một mai với khả lực "tạo mầm sinh hay tạo gên", nếu con người muốn chơi trò "hơn thua" với Thượng Đế, con người sẽ biến thân thành cái gì?
***
F. Fukuyama rất bi quan, ít nhất trong lời lẽ, ngôn từ có vẽ thách đố của ông. Đối với ông, "ngày tàn của nhân loại" đã bắt đầu.
Lý luận của ông được tóm lược như sau:
- Ngày tàn của người phụ nữ đã bắt đầu từ năm 1960, khi họ không còn muốn chấp nhận làm người, với những hạn chế cũng như với những đặc quyền riêng tư và độc đáo.
- Ngày tàn của lịch sử đã bắt đầu từ năm 1989, khi lịch sử không còn là một cuộc đấu tranh liên lĩ. Hẳn thực, đấu tranh đã gieo vãi chết chóc và hoang tàn ở khắp mọi nơi. Nhưng đấu tranh cũng là lò luyện kim sản xuất những bài học cho con người. Bây giờ không còn đấu tranh giữa hai khối, chúng ta sẽ lấy gì viết Lịch Sử!
- Cuối thế kỷ 20, ngày tàn của Nhân loại đã điểm, khi con người không muốn làm người. Khi con người đánh mất bản chất hoặc căn cước của mình. Họ sẽ lạm dụng khả năng chế tạo và thay đổi mầm sống để chơi trò " làm Thượng Đế toàn năng". Với cách điều trị thay đổi gên, Y khoa sẽ cho phép con người trở thành "đại thọ", "siêu nhân" hay là "thần đồng". Nhưng mấy người có những phương tiện ấy ? Và đoàn lũ đông đúc phải chăng sẽ trở thành một "bầy trâu bò, chó ngựa", không còn có giá trị làm người?
Theo quan điểm của tôi, luận cứ của Fukuyama đã bị lệch lạc, khi ông không phân biệt số chung và số riêng. Ông đã quá "vơ đũa cả nắm".
Người phụ nữ là ai?
Đâu phải là mọi người phụ nữ đều dùng thuốc ngừa thai. Thậm chí vì lý do nào đó, khi họ dùng thuốc ấy, họ dâu phải luôn luôn muốn đấu tranh đòi tự do và bình đẳng. Còn rất nhiều người phụ nữ tự tin, hãnh diện về căn cước làm phụ nữ của mình. Và nếu còn một người phụ nữ như vậy, thì ngày tàn sẽ không bao giờ đến cho giới phụ nữ.
Con cháu bà ấy sẽ sanh ra, đông như sao trên trời, nhiều như cát dưới biển. Người phụ nữ vẫn làm mẹ. Người phụ nữ vẫn sanh con. Bản chất của người phụ nữ vẫn là "cho", không đòi lại, không đợi trả ơn.
***
Đấu tranh là gì?
Sau khi bức tường ô nhục Berlin bị bình địa , khả năng đấu tranh của con người không bị mai một, cùn mòn!
Tôi vẫn còn phải đấu tranh, bao lâu còn một người chưa có phần cơm ăn hằng ngày!
Có triệu triệu cách đấu tranh, ngoài cách la ó, chĩa súng và ném bom...
Thêm vao đó, cuộc sống làm người đâu cần có hai phe thù địch nhau, mới có đấu tranh thực sự và chân chính. Khi nắm tay nhau, trở nên "một", để sát cánh nhau đấu tranh, công cuộc đấu tranh ấy mới hữu hiệu, cao cả!
Giặc nghèo, giặc ngu dốt... bao nhiêu mặt trận đang chờ những ai có tinh thần đấu tranh thực sự.
Khi tranh đấu như vậy, chúng ta mới viết được nhưng trang sử hoàn toàn mới, dành cho con người mới, có liên hệ mật thiết với trời mới, đất mới!
***
Nhân loại là ai?
Là Anh, là tôi, là bạn. Là mọi người...
Trong số đó, có những người muốn chơi trò phù thủy, biến người nầy thành siêu nhân. Biến người kia thành hạ nhân. Biến người nầy thành người yêu nước chân chính. Và biến người kia thành Ngụy, thành Việt gian, theo Tây, theo Mỹ...
Bên cạnh những người muốn làm phù thủy, còn rất nhiều người muốn làm người. Họ can trường và sáng suốt chấp nhận chết, trở thành tro bụi...để nuôi sống và nhưởng chỗ cho mầm non! Ngọn lá nào thực sự muốn làm lá, chấp nhận rơi rụng vào cuối mùa thu...để cho các chồi non xuất hiện vào mùa xuân, thay thế chỗ của mình!
Nếu trong lòng nhân loại còn có người không muốn chơi trò hơn thua. Họ chấp nhận thua, bị truất phế khỏi mọi khả năng. Bị còng tay nhốt vào tù...mà vẫn làm người biết tha thứ... Nhân Loại ấy sẽ không có ngày tàn...
Sau 1975, khi đã bị mất khả năng dạy học, mất khả năng khám nghiệm tâm lý cho những bệnh nhân…tôi cũng như nhiều người đã đi về vùng quê, học trồng rau và làm rẫy... Tuy nhiên, nhờ thất nghiệp đói khổ, tôi đã học được khả năng "nhịn đói", giống như nhân vật Tất Đạt trong tác phẩm « Câu chuyện dòng sông" của văn hào H.Hess » (30) :
- « Tôi có thể suy tư, chờ đợi, nhịn đói.
(...)
- « Nhưng những thứ ấy dùng để làm gì? Ví dụ nhịn ăn, để làm gì?
- « Nó có giá trị lớn lắm, thưa ông. Khi một người không có gì để ăn, nhịn đói là điều khôn ngoan nhất... »
Bao lâu trong lòng nhân loại, còn có người biết nhịn đói, nhịn khát , để có khả năng hiến tặng cho Người anh chị em mình một Tình Yêu... Làm sao nhân loại ấy có thể có ngày tàn?
***
Hỡi Người Em Việt Nam!
Nếu em tin vào Tình Yêu, Tình Yêu sẽ làm cho em trở thành bất diệt và cao cả.
Tình Yêu ấy không đến từ trên và từ ngoài. Nhưng Tình Yêu ấy ở ngay trong tấm lòng của Em.
Tin vào Tình Yêu là tin vào chính mình. Đó là ý nghĩa căn cơ của Lòng Tự Tin (31).
Bản sắc và căn cước của Em là Tình Yêu. Đó là điểm xuất phát. Và đó cũng là điểm tận cùng mà Em hướng đến mỗi ngày. Cho nên, bao lâu Em còn sống, con đường của Em là Tình Yêu. Chỉ với Tình Yêu « bàn tay Em mới có thể làm nên tất cả ». Chỉ với Tình Yêu, « sỏi đá mới có thể trở thành cơm! » cho Em và bao nhiêu người khác, đang có mặt với em trong lòng cuộc đời.
Bí Chú :
29) Báo Coustruire số 38, ngày 21.9.1999
Fukuyama F. - La fin de l'histoire et le dernier homme - Chanps - Flammarion Paris 1994
30) Hess H. - Câu chuyện dòng sông -Chùa Khánh Anh, Paris, tr.57-64.
31) LaPorte D. - Pour Favoriser l 'estim de Soi - C.H.U, Montréal 1997
