CHÚA THÁNH THẦN HIỆN XUỐNG
CHÚA NHẬT VIII A PHỤC SINH
Cv 8:5-8,14-17; 1Pr
3:15-18; Ga 14:15-21
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh,
MD
Lịch sử thành
lập Giáo Hội Sơ Khởi ở Jerusalem được nói tới trong sáu chương đầu của sách
Tông Đồ Công Vụ. Qua bài đọc I hôm nay (Cv 8:5-8, 14-17) và những câu trong Cv
10: 44-48 & Cv 19:1-6, thánh Luca đã phân biệt bí tích Thanh Tẩy nhân danh
Chúa Giesu và sự tiếp nhận chúa Thánh Thần. Trong mỗi trường hợp, có ơn Chúa
Thánh Thần đều phải thông qua một trong 12 tông đồ như Phero và Gioan hoặc
người đại diện như Phaolo. Đây là cách hay nhất mà Luca dùng để diễn tả nhiệm
vụ của Giáo Hội trong việc cầu xin ơn Chúa Thánh Thần. Những chỗ khác trong
sách Tông Đồ Công Vụ, bí tích Thanh Tẩy và Chúa Thánh Thần lại liên kết mật
thiết với nhau (Cv 1:5; 11:16).
Vậy chúng ta học được gì về việc cảm nghiệm
có ơn Chúa Thánh Thần? Luca trong Tông Đồ Công Vụ nói rõ ràng tặng phẩm
Chúa Thánh Thần không phải là một đặc ân cá nhân. Tuyên xưng Kinh Thánh cũng
không đơn thuần là do óc thông minh hiểu biết, mà là một tiến trình hiểu biết
do cảm nghiệm về đức Giesu thành Nazareth, đấng đã chết trên thập giá và sống
lại. Không một trở ngại nào -dù bất toàn thể xác, chủng tộc hay địa
phương- có thể đặt con người ra ngoài ơn gọi cứu chuộc của Tin Mừng. Thiên Chúa
đã tích cực hoàn thành trọn vẹn mục đích của Người vì sứ mạng hoạt động của Giáo Hội (Lc 24:47;Cv 1:8). Chúa Giesu đã để ý
đến tất cả những ai có khả năng làm chứng nhân rồi Người huấn luyện họ, thêm sức
mạnh cho họ và sai họ đi khắp khắp nơi để rao truyền Lời Chúa. Chúa
Thánh Thần tức là Hy Vọng và Trạng Sư của chúng ta,
TÔN THỜ ĐỨC KITO
LÀ THIÊN CHÚA NGỰ TRONG LÒNG
Bài đọc 2
thư thánh Phero (1Pr 3:15-18) nhắc nhở chúng ta là nhờ đức Kito chịu đau khổ và
chịu chết mà người công chính có thể cứu giúp kẻ bất lương (1Pr 3:18); nhờ sự
phục sinh, Người lấy lại đời sống mới trong Chúa Thánh Thần rồi thông phần cho
các tín hữu qua bí tích thanh tẩy rửa sạch mọi tội lỗi. Như gia đình ông Noah
được cứu khỏi nạn hồng thủy thì người Kito hữu cũng được cứu rỗi bởi bí tích
Thanh Tẩy (1Pr 3:19-22). Từ đó họ không phải sợ hãi như những kẻ tội lỗi nhưng
lại vui mừng trong đau khổ vì họ hy vọng có chúa Kito. Sự vô tư hiền hòa của họ
sẽ làm cho những kẻ cáo buộc họ phải thất vọng (1Pr 3:13-16; Mt 10:28; Rm
8:35-39).
Lời thánh
Phero nói với Giáo Hội sơ khai hơn 2 ngàn năm trước nay vẫn còn vang vọng nơi
chúng ta: “Hãy tôn thờ đức Kito là Thiên Chúa ở trong lòng anh em. Hãy luôn
luôn sẵn sàng cắt nghĩa cho bất cứ ai hỏi anh em lý do anh em hy vọng, nhưng hãy trả lời một cách
hiền hòa và tôn kính với lương tâm trong sáng. Như vậy khi anh em bị người ta
phỉ báng, nói xấu vì anh em làm việc thiện trong chúa Kito thì chính họ sẽ
bị xấu hổ.” (1Pr 3:15ff)
Lý do chúng ta hy vọng là
gì? Xin phép nhắc lại một phần bài giảng của Biển Đức XVI trong ngày lễ
thánh Phero và Phaolo tông đồ ở Rome hôm 29-6-2009:
“Rất vắn gọn, tôi muốn
lưu ý anh chị em về hai xác quyết khác trong thư 1 của thánh Phero liên quan
đến chúng ta ở thời đại ngày nay. Trước hết có một câu mà ngày nay chúng ta mới
khám phá ra, và theo căn bản đó các thần học gia thời Trung Cổ hiểu biết bổn
phận thần học gia của mình: “Đức Kito là đấng thánh, hãy tôn Người làm Chúa ngự
trong lòng anh em. Hãy luôn luôn sẵn sàng cắt nghĩa cho bất cứ ai yêu cầu lý do
mà anh em hy vọng” (3:15). Niềm Tin Kito giáo là Hy Vọng. Nó lót đường cho
chúng ta đi tới tương lai. Nó là hy vọng với đầy đủ lý lẽ của nó, một hy vọng
mà chúng ta có thể và cần phải cắt nghĩa. Niềm Tin đến từ “Lý Chứng đời đời”
đã đi vào thế giới chúng ta và chứng tỏ cho chúng ta là Thiên Chúa thật. Niềm
Tin vượt quá khả năng của lý trí của chúng ta, cũng như tình yêu nhìn rõ tỏ mọi
sự hơn là đơn thuần thông minh. Nhưng Niềm Tin nói với lý trí và trong cách
biện chứng nó cũng phù hợp với lý trí. Nó không trái ngược với lý trí mà còn bổ
sung cho lý trí và vượt quá lý trí để đưa chúng ta đến với Lý Chứng vĩ đại hơn
của Thiên Chúa.
“Là mục tử thời đại, chúng
ta có bổn phận trước hết phải hiểu rõ lý do chúng ta tin. Bổn phận chúng ta
không chỉ đơn thuần giữ nó như một truyền thống mà phải nhận biết nó như
những giải đáp cho những câu hỏi mà người ta chất vấn chúng ta. Niềm tin đòi
hỏi sự cộng tác hữu lý của chúng ta, được ăn sâu và thanh hóa trong việc chia
sẻ tình yêu. Nó là một trong những bổn phận của người mục tử, là thấm nhuần
niềm tin vào ý nghĩ, khả dĩ có thể biểu lộ lý lẽ chúng ta hy vọng trong những
cuộc tranh cãi ở thời đại chúng ta.”
TÂN TRẠNG SƯ Ở
GIỮA CHÚNG TA
Trong Tin Mừng Gioan, ý
nghĩa tiếng ‘mất’ trong số các môn đệ thì đã rõ ràng khi đức Giesu chuẩn bị xa
lìa họ. Phero hỏi Chúa: “Thầy sẽ đi đâu?” (Ga 13:36) và “Thưa Thầy, tại sao tôi
không thể đi theo Thầy ngay bây giờ?” (Ga 13:37). Đến điểm tột cùng này Chúa đã
trả lời: “Nếu anh em yêu mến thầy thì anh em sẽ giữ những giới răn của thầy. Và
khi thầy xin Cha thầy thì Ngài sẽ ban cho anh em một tân trạng sư là chúa Thánh
Thần của sự thật, mà trần gian không biết, nhưng sự hiện diện của ngài ẩn hiện
nơi các môn đệ (Ga 14:17). Lúc đó nền tảng của sự tin tưởng của chúng ta sẽ
được Chúa Thánh Thần hướng dẫn.
Danh từ trạng sư dịch từ
tiếng Hy Lạp là “paraclete” có liên quan đến luật pháp, có nghĩa là trạng sư
hay luật sư biện hộ. Nó cũng có nghĩa người phát ngôn viên, người trung gian,
người an ủi giúp đỡ và bảo trợ, mặc dù không có tiếng nào nói lên được ý nghĩa
mà Gioan muốn ám chỉ. Trong Gioan, từ “paraclete/trạng sư” nghĩa là thầy
dạy, chứng nhân cho đức Giesu và là bảo trợ viên của trần gian,
người đại diện thường trực của đức Giesu ở trần gian trong khi người
về cùng Cha người.
Đức Giesu chính là trạng
sư đầu tiên. (coi 1Ga 2:1), có nghĩa là đấng trung gian ở
trên thiên đàng. Trạng sư đến trong cộng đồng Kito giáo là dấu hiệu khởi đầu sứ
mạng trần thế thúc đẩy những Kito hữu của Giáo Hội sơ khai vượt quá khỏi giới
hạn địa dư của mình đi ra khắp bốn phương trời. Nếu đức Giesu là trạng sư trong
khi Người hiên diện ở trần thế, thì chúa Thánh Thần bây giờ là Tân Trạng Sư.
Đức Giesu sẽ lại xuất hiện khi Người trở lại. Vị trạng sư này là một người xa
lạ nhưng là bảo đảm cho lòng trung thành với chúa Giesu: “ Trạng sư là Chúa
Thánh Thần mà Cha thầy sẽ gửi đến nhân danh thầy, sẽ dạy dỗ anh em mọi sự và
nhắc nhở anh em những điều thầy đã nói với anh em” (Ga 14:26). Người
còn nói thêm là vị trạng sư này sẽ làm chứng với tư cách thầy, đồng thời cũng
làm cho các môn đệ trở thành chứng nhân. Nhờ đoạn văn này, chúng ta nhớ lại sự
bất ổn và sợ hãi của các môn đệ nói ở phần khởi đầu của sách công vụ tông đồ.
Khi Chúa Thánh Thần đến, họ được soi sáng, can đảm hơn và trở thành chứng nhân
một cách can trường và trong sáng.
LÀ HY VỌNG, KHÔNG BÁM CHẶT VÀO QUÁ KHỨ
Trạng sư không chỉ
là bảo đảm cho lòng trung thành và can đảm tuyên xưng mà còn là hướng dẫn đi
tới tương lai: “ Thầy còn nhiều điều phải nói với anh em nhưng bây giờ anh
em không có sức chịu nổi. Khi Thánh Thần Sự Thật đến, Người sẽ hướng dẫn anh em
đến sự thật toàn vẹn. Người không tự mình nói điều gì nhưng Người sẽ nói lại
cho anh em tất cả những điều Người nghe và báo cho anh em biết những điều sẽ
xẩy ra” (Ga 16:12-13). Sự hiện diện và hướng dẫn của Thần Linh Chúa làm cho
các tông đồ thêm sức mạnh tiến đến tương lai, sẵn sàng đương đầu với mọi thách
đố một cách đầy sáng tạo. Tông đồ đích thực thì trung thành với đức Giesu và sứ
điệp của Người, tuy nhiên họ không bị kẹt với quá khứ. Chính Thần Linh Chúa sẽ
điều chỉnh họ, giúp họ biết uyển chuyển để thích nghi với mọi hoàn cảnh nhưng luôn
luôn một mực trung thành và hy vọng.
KÝ ỨC SỐNG ĐỘNG CỦA GIÁO HỘI
Tân trạng sư không phải là
đại diện được gửi đến để thay thế Chúa Giesu vắng mặt.. Trái lại, để bảo đảm sự
hiện diện của Người cũng như của Thiên Chúa Cha. Các ngài “sẽ cùng đến” để trọn
lời hứa của đức Giesu, và sẽ ở cùng với Người. Các ngài sẽ không ở với những kẻ
không yêu mến Chúa và giữ Lời Người. Trạng sư ở trong mọi người yêu Chúa và giữ
các giới răn Chúa, và vì vậy sự hiện diện của Người không bị giới hạn bởi thời
gian (Ga 14: 15-17). Trạng sư hiện diện nơi các môn đệ thời nay của chúa Giesu
cũng như Người ở với các môn đệ đầu tiên. Không một ai có thể nghĩ rằng đức
Giesu đã bỏ rơi Giáo Hội của chúng ta ngày nay. Chúa Giesu vẫn tiếp tục gửi đến
cho chúng ta Thần Linh Thiên Chúa sự thật. Chúng ta đã nghe và đọc Tin Mừng: “Đấng
mà Thiên Chúa Cha gửi đến cho chúng ta sẽ dạy chúng ta tất cả mọi sự và nhắc
nhở chúng ta tất cả mọi điều mà đức Giesu đã nói với chúng ta (c.26). Điều
nhắc nhở và gợi nhớ lại được diễn tả một cách tuyệt vời bằng những danh từ mới
trong sách Giáo Lý Công Giáo nói về công việc của trạng sư / chúa Thánh Thần: “Chúa
Thánh Thần là trí nhớ sống động của Giáo Hội” (c.#
1099)
Sự xuất hiện của Chúa Thánh
Thần là dấu hiệu khởi đầu sứ mạng toàn cầu của người Kito hữu sơ khai vươt biên
giới của mình đi đến muôn nơi. Là Kito hữu, con người Giesu Kito là “khởi điểm”của
hy vọng và mục đích của chúng ta. Đức Kito đòi hỏi Giáo Hội biến muôn dân trên
khắp địa cầu thành môn đệ Chúa.”(Mt 28:19) Để hướng dẫn việc làm trong sứ mạng
của Giáo Hội, chúa Kito đã gửi chúa Thánh Thần xuống cho chúng ta. Đức Giesu đã
xác định Chúa Thánh Thần là Tân Trạng Sư, là “Thần Linh của Sự Thật”,
mà thế gian không biết vì Ngài ẩn dấu sự hiện diện của Ngài trong các môn
đệ (Ga 14:17). Lúc đó nền tảng của sự tin tưởng của chúng ta là có Chúa Thánh
Thần hướng dẫn. Đức Giesu đã là trạng sư trong khi Người hiện diện ở trần thế
cùng các môn đệ. Chúa Thánh Thần là Tân Trạng Sư, sự hiện diện của Ngài là
hướng dẫn Giáo Hội cho đến khi chúa Giesu trở lại lần thứ hai. Vị trạng sư này
là một người xa lạ, nhưng là bảo đảm cho lòng trung thành với chúa Giesu: Vị trạng
sư là Thần Linh Chúa mà Thiên Chúa Cha sẽ gửi đến cho anh em nhân danh Thầy, sẽ
dạy anh em mọi sự và nhắc nhở anh em tất cả những điều mà thầy đã nói với anh
em (Ga 14:26).
NTC