Còn ít ngày nữa, chúng ta lại giã từ một năm Phụng vụ cũ và bước vào năm Phụng vụ mới. Những ngày cuối năm Phụng vụ là dịp để mỗi người nhìn lại mình một năm qua, nhìn lại cuộc đời của mỗi người qua một chặng đường. Dẫu là bất cứ ai trên cõi đời này đi chăng nữa nhưng không thể nào thoát khỏi cái phận người mong manh, mỏng dòn và non yếu.

Những trang sách Thánh, những trang Tin mừng càng về cuối năm càng đưa mỗi kitô hữu chúng ta về ngày cánh chung, về ngày chung cục của cuộc đời. Đặc biệt, tháng cuối năm này, Giáo Hội lại mời gọi mỗi người chúng ta nhìn lại phận người trong tháng nhớ đến các đẳng linh hồn. Các đẳng linh hồn đấy là ai ? Là ông, là bà, là cha, là mẹ, là anh, là chị, là người thân quen nghĩa thiết với mỗi người chúng ta. Nhìn họ, nhớ họ để nhìn, để nhớ đến phận người của mỗi người chúng ta.

Với tuổi sung sức để làm việc trong vườn nho nhà Chúa nhưng nào ngờ người anh em thân thương đã được Thiên Chúa gọi về. Linh mục Gioan Baotixita Nguyễn Văn Đồng (Dòng Chúa Cứu Thế) đã dệt trong mình biết bao nhiêu mơ ước cho đời mục tử của mình. Anh vui vẻ, dễ thương quá để rồi đàn em gọi anh với một cái tên thật gần gụi, thật dễ thương : anh Hai. Cái tên ấy đi theo anh mãi ngay cả sau cái ngày anh lãnh sứ vụ linh mục. Và thật sự là như thế sau khi lãnh sứ vụ linh mục, anh Hai Đồng thân yêu đã không từ nan bất cứ một việc gì được Thiên Chúa sai đi qua ý của Bề Trên. Từ vùng biển mặn Cần Giờ ngược ra Nha Trang và lại về vùng Nước nổi trước ngày trở về với Chúa. Anh đã tận tuỵ, anh đã dốc hết sức lực của anh để làm việc trong vườn nho Nhà Chúa thế nhưng cơn bạo bệnh đã đến với anh.

Anh ra đi để lại trong lòng cha mẹ, những người thân và nhất là anh em trong Dòng sự thương tiếc vô hạn vì tình cảm của con người dành cho nhau. Sự ra đi của anh cũng để lạo sự trống vắng một bàn quỳ trong ngôi nhà nguyện thân thương mà ngày mỗi ngày anh cùng cầu nguyện, cùng kinh sách với anh em. Và quan trọng nhất, sự ra đi của anh đang còn tuổi xanh như thế cho ta nhìn lại phận của con người. Chúng ta, dù thương anh vô hạn, dù tiếc anh vô cùng nhưng cũng không thể nào ngăn cản được thánh ý của Chúa trên anh. Anh ra đi như là một sự nhắc nhớ cho những người còn ở lại về phận người.

Mới đây, sau khi dâng lễ chiều, tôi chạy sang đường Thích Quảng Đức để thăm một nữ tu Dòng Nữ Vương Hoà Bình. Trong tin nhắn vì không có dấu nên tôi cứ nhầm tưởng là nữ tu ấy đang bệnh thế nhưng khi đến cộng đoàn, hỏi ra mới biết là sơ ấy đang đi nuôi một sơ trẻ đang chờ ngày về trình diện với Chúa. Thêm một chút nữa thì được biết sơ trẻ ấy năm nay mới ngoài ba mươi, mới khấn trọn đời được có vài năm !

Trên đường về lại tu viện, lòng tôi nặng trĩu khi đối diện với một sự thật mà khó ai có thể chấp nhận. Nữ tu trẻ ấy không phải là người tội lỗi nhất để lãnh căn bệnh nghiệt ngã mà cả ngoại quốc cũng phải bó tay, nữ tu trẻ ấy không phải là người xấu để lãnh nhận bản án xấu như vậy, nữ tu trẻ ấy không phải là người muốn mang gánh nặng cho chị em trong cộng đoàn và gia đình. Qua căn bệnh nghiệt ngã mà nữ tu trẻ ấy đón nhận chúng ta là những người tin sẽ nhận ra rằng Thiên Chúa muốn nói điều gì đó với mỗi người chúng ta :

            Nhà tôi ở đã bị giật tung

            và đem đi như lều mục tử

Con như người thợ dệt

            đang mãi dệt đời mình

            bỗng nhiên bị tay Chúa

            cắt đứt ngay hàng chỉ … (Is 38, 12)

Qua biến cố của anh Đồng, qua biến cố của vị nữ tu trẻ tuổi ấy chúng ta lại xác tín với nhau như lời Thánh Vịnh 145 :

            Đừng tin tưởng nơi hàng quyền thế

            nơi người phàm chẳng cứu nổi ai.

            Họ tắt hơi là trở về cát bụi

            dự định bao điều : ngày ấy tiêu tan 

Phúc thay người được Chúa Trời nhà Giacob phù hộ

và cậy trong Chúa, Thiên Chúa họ thờ.

Người là Đấng tạo thành trời đất với biển khơi

cùng muôn loài trong đó. (Tv 145, 3.4)

Chỉ có một Đấng mà chúng ta tín thác tôn thờ là Chúa thế nhưng đôi lúc ta lại quên đi Đấng là Chúa là Chủ của cuộc đời ta. Phận con người mong manh, mỏng dòn và yếu đuối để rồi có những lúc chúng ta đánh mất Chúa và chúng ta lại để cho con người yếu đuối nổi lên trong lòng ta. Và khi đối diện với những thực tại căn bản và hiện thực như thế này lòng chúng ta chạnh lại.

Nhớ lại câu chuyện của vị thiền sư nọ bên Tô Châu. Ông để trên bàn làm việc của ông chiếc quan tài con để rồi ai vào phòng của ông đều ngạc nhiên với chiếc quan tài đó. Người ta thắc mắc thì ông giải thích rằng trước khi giải quyết chuyện gì ông đều nhìn vào chiếc quan tài đó để mà quyết. Và cứ như thế, nhìn vào chung cục đời mình, nhìn vào cùng đích của đời mình ông đã quyết định mọi việc có tình và có nghĩa hơn.

Thiển nghĩ thân phận của anh Hai Đồng, thân phận của vị nữ tu trẻ,  hình ảnh cũng suy nghĩ của vị thiền sư phần nào để lại trong chúng ta cái nhìn về phận người. Phận người mong manh, mỏng dòn và yếu đuối lắm vậy mà quá nhiều lúc ta cứ tưởng ta hơn người khác, ta hay hơn người khác để rồi đủ mọi mánh khoé, đủ mọi mưu mô, đủ mọi tính toán mà chà đạp anh chị em đồng loại.

Đừng để những hành động mang tính con người nó chi phối ta để đến ngày phải đối diện với cái chết ta  mới nhận ra phận người. Đừng để anh chị em đồng loại xung quanh ta phải quá đau khổ vì những suy nghĩ, những lối hành xử quá sức là kinh khủng của ta.

Ta hoàn toàn tự do chọn lựa quyết định, ta hoàn toàn tự do lựa chọn cách hành xử. Bề ngoài, có thể là những quyết định, hành xử rất bác ái, rất hoa mỹ, rất hoành tráng nhưng có thể bên dưới những lời hoa mỹ, những lời đầy tính bác ái yêu thương đấy lại là những vết dao đang đâm thâu anh chị em đồng loại.

Chỉ khi nào ta đối diện với lòng ta, với lương tâm ta và với chính Chúa ta mới có thể nhận ra ta là người thật hay người giả mà thôi. Chỉ khi nào ta đối diện với những cái chết, với những cơn đau đớn do căn bệnh thập tử nhất sinh mang lại ta mới có lòng thương cảm với những phận người nhỏ bé và yếu đuối xung quanh ta mà thôi.