Trần
Mỹ Duyệt
Nuôi
dạy con cái ở thế kỷ 21 đồng nghĩa là phải biết hướng dẫn chúng làm quen với những
tiến bộ của khoa học, với truyền thông, và với những kinh nghiệm của nền văn
minh hiện đại. Vai trò phụ huynh, cha mẹ thời nay không giống như những thế hệ
của cha ông thuộc các thế kỷ trước như mang thai, sinh con, nuôi con, hướng dẫn
con về luân lý, đạo đức theo truyền thống, và gửi con tới trường. Đó cũng là lý
do tại sao nhiều bạn trẻ ngày nay ngại không muốn tiến tới hôn nhân, mà nếu có
lấy nhau lại không muốn sinh con, hoặc nếu có sinh thì chỉ 1 hoặc 2 đứa là
cùng.
Trong
một khảo cứu của Common Sense Media nhắm vào thói quen trẻ con dưới 8 tuổi tại Hoa
Kỳ cho biết, các em dùng iphone, ipad, smartphone, cellphone… tăng gấp 5 lần chỉ
trong vòng 2 năm trước đây. Smartphone tăng từ 52 lên 75%. Thời gian các em
dành sử dụng tăng gấp ba, mặc dù thời gian thông thường cho một đứa trẻ dùng những
phương tiện như TV là dưới 30 phút một ngày. Vẫn theo kết quả khảo cứu, 38% trẻ
con dưới 2 tuổi ngày nay đã biết sử dụng iphone, smartphone, mặc dù chúng không
hiểu ý nghĩa của những thông tin trong đó. Con số này chỉ khoảng 10% vào năm
2011.
Dưới
cái nhìn giáo dục, những con số này nói lên điều gì? Đâu là vấn đề phụ huynh cần
phải quan tâm? Thực sự có cần thiết để một đứa trẻ dưới 2 tuổi trước màn hình
hay không, vì đã có những tranh luận được nêu lên giữa việc phát triển và chậm
phát triển ngôn ngữ của đứa trẻ. Theo Jim Steyer, Giám đốc US. Pressure Group
Common Sense Media, “Trẻ con ngay cả khi không thể nói, cũng biết bước đến chiếc
TV và cố gắng mở nó cũng giống như mở chiếc iPad hoặc iPhone.”
Sự thật về trẻ con và Phones
(Kids Cell Phone Use Survey
2019 – Truth About Kids & Phones)
Trước nhiều quan tâm đến trẻ em béo
phì, tiểu đường, cận thị, lười học, tâm lý bất ổn liên quan đến thói quen dùng
điện thoại, trong khi cha mẹ lại không biết hoặc thả lỏng việc dùng điện thoại,
SellCell đã thực hiện cuộc khảo cứu 1135 phụ huynh tại Mỹ có con từ 4 và 14
tuổi, vào năm 2019. Kết quả cho thấy:
-42%
trẻ con tiêu phí 30+ giờ mỗi tuần trên cell phone.
-4
trong 10 phụ huynh để con dùng điện thoại vì không muốn chúng “làm phiền hoặc để
chúng im lặng”. Điều này có nghĩa 40% phụ huynh thừa nhận cho phép con cái dùng
cell phone để đổi lấy sự yên thân.
-57%
trẻ con dùng phone để chơi game.
-18%
trẻ con chơi game sau khi hoàn tất bài vở.
-Gần
70% phụ huynh nghĩ rằng việc dùng cellphones có ảnh hưởng tốt cho việc phát triển
con cái họ (68%).
-25%
phụ huynh đã chi 250$ để mua phone cho con.
-Trên
4% phụ huynh chi tới 850$ và hơn nữa để mua phone cho con.
-
12% trẻ con lần đầu dùng điện thoại giữa tuổi 1-2.
Vậy
khi nào phụ huynh mua hoặc cho con mình phone riêng?
-4 trong 10 trẻ con tại Hoa Kỳ 6 hoặc dưới 6
tuổi lần đầu tiên dùng điện thoại (40%).
-65%
các em dưới tuổi 13 đã có điện thoại riêng.
-Khoảng
9 trong số 10 phụ huynh biết passcode (88%) phone của con họ.
(www.cellsell.com)
Ý
kiến những nhà chuyên môn
Việc trẻ em cắm mắt, chúi mũi vào chiếc
iphone, ipad, smartphone…là điều không ngạc nhiên gì đối với những nhà chuyên
môn, Douglas Gentile, một giáo sư tâm lý tại đại học Iowa, người đã nghiên cứu
những ảnh hưởng về việc dùng truyền thông đối với trẻ con, nhận xét:
“Mặt khác, không có gì ngạc nhiên
khi chúng ta nhìn chung quanh mình, và có thể thấy. Tôi có thể thấy ở phi
trường, ở nhà hàng, và tôi có thể thấy ngay ở trong nhà mình, ở đó những đứa
trẻ dán mắt vào không phải là màn hình TV, mà màn hình trên chiếc phone của
chúng”.
“Ngoài ra, nó còn trở nên khó khăn
hơn đối với phụ huynh để kiểm soát tất cả những gì mà chúng đang xem và đang
làm…” Ông thêm, “Chúng ta đang xây dựng một quái vật Frankenstein, bởi vì chúng
ta đang dùng quyền không phải cho lợi ích chúng ta, mà cũng không mang lại ích lợi
con cái”.
Sự thay đổi trong cách thức con cái
tiếp xúc với truyền thông được xem như sự thay đổi lớn “seismic shift” theo
nhận xét của James Steyer, chủ tịch và sáng lập Common Sense Media trong một
email gửi cho CNN. Theo đó, có tới 98% các gia đình có con em dưới 8 tuổi đã có
iphone, ipad, và “những thứ này đang thay đổi tuổi trẻ.”
Amy Williams, trong bài phân tích “How Do Smartphones Affect
Childhood Psychology?” đã có cùng nhận định khi cho rằng càng lớn lên, trẻ con
thường cảm thấy nhu cầu dùng kỹ thuật cốt để đạt tới đỉnh cao trong những tiến
bộ. Nhưng theo Dr. Small, kỹ thuật và những thời gian với màn hình đã cung ứng
một đường dây điện tử mới trong óc của chúng. Có thể nói, càng tăng nhiều giờ
trên màn hình, càng kém về phương pháp học tập truyền thống như đọc, viết, và tập
trung.
Smartphones và Internet cũng ảnh
hưởng khả năng giao tiếp và sự phát triển tình cảm. Nếu một đứa trẻ lệ thuộc
vào những phương tiện điện tử để giao tiếp, chúng có nguy cơ yếu kém về khả
năng giao tiếp và tình cảm. Dr. Small khuyến cáo không nên để trẻ con tách biệt
với cảm xúc của người khác.
Trí óc của một người chỉ phát triển
khi có thể dễ dàng khuôn đúc, mô phỏng những nối kết và bắt chước những gì đang
xảy ra chung quanh. Tuy nhiên, một số nhà chuyên môn và giáo dục lại cho rằng
dùng Smartphones và các dụng cụ điện tử có thể giúp gia tăng những nhận thức
học hỏi, nói năng giao tiếp, và bạn bè cùng sở thích. (How Do
Smartphones Affect Childhood Psychology? Amy Williams, Last updated: 8
Oct 2018, Psychcentral.com)
Gợi
ý cho phụ huynh
Trong
khi 67% phụ huynh có con em sử dụng màn hình truyền thông cho rằng điều này
giúp cho việc học tập của con cái họ, nhưng câu hỏi được nêu lên đó là nó đã
giúp gì cho việc học hỏi, khi “57% trẻ con dùng phone để chơi game.” Chỉ có “18%
trẻ con chơi game sau khi hoàn tất bài vở.”
Với
chiếc phone, ngoài chuyện chơi games, chat, twitter…trẻ con còn có thể:
-
Truy cập được những websites. Đây là cửa ngõ để đi vào chỗ tốt cũng như chỗ xấu.
-
Truy cập các ứng dụng như Facebook, youtube…nói chung là “mạng xã hội” (social
media). Đây cũng là những cửa ngõ khác rất thông dụng trong giới trẻ và dẫn trẻ
con vào một thế giới ảo trong giao tiếp.
Ngoài
ra, một hậu quả rất quan trọng khác qua social media là chúng sẽ “know more but
understand less”.
Trong
thực tế, trẻ con thường
không có khả năng nhớ, và hiểu những gì xuất hiện trên màn hình cho đến khi
chúng được 15 tới 18 tháng tuổi, theo Dr. Jenny Radesky, giáo sự trợ giảng về
phát triển thái độ của trẻ em tại Đại Học Michigan CS. Mott Bệnh Viện Nhi Khoa.
Radesky cũng là một tác giả chính
của American Academy of Pediatrics’. Ông đã từng gợi ý: “Tôi thường xuyên khuyên các gia đình
đừng cho con trẻ hoàn toàn quyền kiểm soát phone, iphone, ipad – ngược lại, chúng
phải xin phép dùng. Đừng cất giữ hoặc charge chúng trong phòng con mình, và
phải ra luật khi nào hoặc lúc nào chúng được xử dụng những thứ ấy.”
Một khảo cứu đăng trên Developmental
Psychology, Gentile đã đưa ra kết luận, những học sinh lớp 3 đến lớp 5 (8-11
tuổi) nào có TV hoặc video games trong phòng ngủ đều mất nhiều giờ với những thứ này. Chúng càng
thức lâu thì càng ít ngủ, lười đọc sách, và giảm điểm học. Thêm vào đó, chúng
sẽ có khuynh hướng dễ tức bực hơn những đứa trẻ không có những thứ đó trong
phòng ngủ.
Sau đây cũng là một số lời khuyên dành cho phụ huynh để
hướng dẫn con cái trong việc sử dụng smartphone dựa theo khảo cứu của Amy Williams:
· Trẻ
em dưới 2 tuổi không nên cho phép dùng những màn hình hoặc những trò chơi điện
tử.
· Phụ
huynh nên chơi hoặc sử dụng cùng với con mình.
· Không
để smartphones ảnh hưởng đến những cơ hội trẻ em chơi hoặc có thêm bè bạn ngoài
xã hội.
· Giới hạn
việc sử dụng từ 1 đến tối đa 2 giờ mỗi ngày. Thời gian này bao gồm smartphones,
TV, computers…
· Khuyến
khích những bữa ăn gia đình và chia sẻ chung.
· Tìm
kiếm những chương trình trong đó giúp nhận thức, khả năng toán học, ngôn ngữ,
văn chương và kiến thức khoa học cho con.
· Không
cho phép giữ smartphones trong phòng ngủ.
Nhưng phụ huynh nghĩ thế nào với con
số thống kê: 90% người từ 10-29 tuổi đi ngủ với cái phone của mình. Điều
này có nghĩa là phụ huynh, người lớn tuổi cũng cần phải kiểm soát việc sử dụng
iphone, ipad, smartphone, cellphone và computer của mình. Bởi vì con cái sẽ học
từ cha mẹ, và gia đình là một học đường tốt nhất, sớm nhất nơi con cái học để sống,
và để phát triển.