Chúa nhật Hiển linh - năm A

Is 60, 1-6; Ep 3, 2-3a.5-6; Mt 2, 1-12

Năm nào cũng vậy, trang Tin mừng Chúa nhật “Lễ Hiển Linh” thuật lại câu câu chuyện các nhà đạo sĩ đi thờ lạy Chúa. Câu chuyện ấy dễ hiểu và hay. Trang Tin mừng hôm nay không nói rõ con số người đi thờ lạy Chúa và nhất là những người ấy không nhất thiết phải là vua. Có lẽ họ là những nhà chiêm tinh. Nhưng vì bài Tin Mừng kể họ dâng 3 thứ lễ vật, nên người ta đã muốn có mỗi người mang một thứ. Và khung cảnh câu chuyện một phần đã xảy ra trong đền vua, nên dân chúng dễ coi họ là vua.

Thánh vịnh 72 vừa được cất lên trong câu đáp ca chúng ta vừa nghe :

Tâu Thượng Đế, xin ban quyền bính Ngài cho vị Tân Vương,

trao công lý Ngài vào tay Thái Tử,

để Tân Vương xét xử dân Ngài theo công lý,

và bênh vực quyền lợi kẻ nghèo hèn ...

 Từ Tác-sít và hải đảo xa xăm,

hàng vương giả sẽ về triều cống.

Cả những vua Ả-rập, Xơ-va,

cũng đều tới tiến dâng lễ vật.

Mọi quân vương phủ phục trước bệ rồng,

muôn dân nước thảy đều phụng sự.

Người giải thoát bần dân kêu khổ

và kẻ khốn cùng không chỗ tựa nương,

chạnh lòng thương ai bé nhỏ khó nghèo.

Mạng sống dân nghèo, Người ra tay tế độ,

Thánh Vịnh 72 nhắc đến các vua Tarsis. Ảrập và Saba đến dâng lễ vật cho Chúa, lại thêm một cớ cho người ta khẳng định các người đến thờ lạy Chúa trong câu chuyện hôm nay là các vua.

Nếu hiểu lễ hôm nay là lễ kính nhớ câu chuyện các vua đi thờ lạy Chúa thì cũng không đúng. Ai cũng biết, Phụng vụ đã gọi tên ngày lễ hôm nay là Hiển Linh, tức là Chúa vinh hiển hiện ra, tỏ mình cho nhân loại. Việc soi sáng, việc tỏ mình cho lương dân đến thờ lạy là điều hết sức quan trọng. Nơi máng cỏ, Chúa đã hiển linh khi cất tiếng khóc chào đời; trong ngày chịu cắt bì và nhận Tên là Giêsu, Chúa Giêsu đã hiển linh cho các mục đồng. Đặc biệt hôm nay Phụng vụ nhấn mạnh đến việc Người tỏ mình ra cho lương dân. Giáo Hội gồm hầu hết các dân tộc trước kia là lương dân, chưa hay không nhận biết Chúa nên hôm nay Giáo Hội mừng lễ này thật long trọng. Giáo Hội cảm nhận Thiên Chúa thương yêu thương mình một cách lạ lùng.

Các bài đọc trong Thánh Lễ hôm nay nói lên hạnh phúc của Dân Chúa. Isaia say sưa nhìn ngắm vinh quang của Giêrusalem :

Đứng lên, bừng sáng lên! Vì ánh sáng của ngươi đến rồi.

Vinh quang của Đức Chúa như bình minh chiếu toả trên ngươi.

Kìa bóng tối bao trùm mặt đất, và mây mù phủ lấp chư dân;

còn trên ngươi Đức Chúa như bình minh chiếu toả,

vinh quang Người xuất hiện trên ngươi.

Chư dân sẽ đi về phía ánh sáng của ngươi,

vua chúa hướng về ánh bình minh của ngươi mà tiến bước.

Đang khi các dân tộc chìm đắm trong u tối thì chỉ một mình Giêrusalem nổi lên rực sáng. Ánh sáng của Chúa chiếu soi, vinh quang của Người tỏa xuống chứ không phải tự sức của. Các dân tộc liền châu về Giêrusalem: nào thuyền bè từ đại dương, nào lạc đà từ sa mạc, chở muôn dân đến thờ lạy Chúa.

Isaia có bao giờ nhìn thấy một cảnh tượng tưng bừng như thế không ? Lịch sử Israel được mấy lúc như thời Saolomon, mà vua bà Saba nghe tiếng đã tìm tới ? Chắc chắn Isaia đã tiên báo về thời cứu thế. Những lời tiên báo của Isaia sẽ chỉ hoàn thành khi, như lời Chúa nói: người phương Đông phương Tây sẽ tuôn vào Nhà Chúa, trong khi con cái trong nhà sẽ bị đuổi ra ngoài. Chỉ trong ngày Chúa quang lâm mới thực hiện hoàn toàn những lời ngôn sứ trên.

Tưởng chừng lời loan báo ấy ấy là những lời vu vơ nhưng tiên báo của Isaia ngày xưa nay đang  và đã thành hiện thực. Ngôi sao chỉ đường đã đứng lại trên nơi Hài Nhi trú ngụ. Giêrusalem bừng sáng chính là Đức Kitô mà hôm nay các đạo sĩ tìm đến thờ lạy. Giáo Hội được mời gọi làm chứng cho Giáo Hội là thành Giêrusalem mới. Và vì vậy mỗi giáo xứ, mỗi cộng đoàn và mỗi người tin hữu là đền thờ của Chúa - là một Giêrusalem khác. Giêrusalem khác ấy mang trong mình sự thánh thiện của Chúa, được chiếu sáng bởi anh sáng của Đức Kitô.

Khi nhắc đến kitô hữu chúng ta nghĩ cảm thấy hạnh phúc vì hồng ân cao cả mà Chúa đã đoái thương chọn mỗi người làm mình làm nơi cho Người hiển linh. Từ ngày chịu phép Thanh Tẩy, mọi tín hữu đã được trao cây nến cháy để trở thành ánh sáng của Chúa giữa thế gian, để nên Giêrusalem rực sáng trước mặt tiên tri Isaia. Hôm nay chúng ta hãy nhận ra vinh quang của mình, tức vinh quang của Chúa sáng trên ta, để chúng ta sáng lên trước mắt mọi người.

Hôm nay, chúng ta dừng chân lại để nhìn về Giáo Hội, nhìn xứ đạo, nhìn cộng đoàn và nhìn mỗi người chúng ta. Chúng ta phải cầu xin, phải xây dựng để mọi cộng đoàn Kitô giáo làm tròn sứ mệnh của mình; trở nên các Giêrusalem rực sáng cho mọi người mang lễ vật đến thờ lạy Chúa, kết hợp mọi dân vào gia nghiệp Lời Hứa. Để được như vậy, để có được một Giáo Hội bừng sáng, mỗi người chúng ta phải bắt chước lên đường thờ lại Chúa như các đạo sĩ.

Chúng ta vẫn thường suy nghĩ, trăn trở rằng các đạo sĩ kia từ bên Đông tới nhưng thuộc nước nào ? Hêrôđê đã cặn kẽ hỏi họ về thời gian ngôi sao đã hiện ra khi nào ? Khi đọc kỹ Tin mừng, chúng ta không hề thấy thánh Matthêu ghi lại câu trả lời. Và nhất là làm sao họ đã nhận ra ngôi sao lạ đó, biết ngay là dấu chỉ một vua Do thái mới sinh ra, và vì sao lại phải thờ lạy vua đó ? Thánh Matthêu dường như không để ý đến những bận tâm nhỏ nhoi ấy của chúng ta. Thánh Matthêu chỉ khẳng định một điều: các đạo sĩ tin chắc chắn Hài Nhi mới sinh là Vua và là Chúa, tức là Chúa Cứu thế mà muôn dân trông đợi. Tin như vậy và rồi họ đã mang theo vàng, nhũ hương và mộc dược làm lễ vật. Đó là những sản phẩm quý giá của miền Ảrập, dùng trong đền vua. Mà ở Đông phương, vua cũng là chúa nên đền vua sơn son thiếp vàng thường phảng phất mùi hương. Và mộc dược được dùng trong việc ướp hoặc liệm xác các hoàng đế.

Các đạo sĩ tin như vậy chỉ vì một ánh sao còn tâm tình của các tư tế và luật sĩ Do thái như thế nào ? Tư tế, luật sĩ Do Thái trong tay có sách Thánh và thuộc Thánh Kinh làu làu nhưng không hề nhận ra Đấng Cứu Độ trần gian giáng sinh. Thánh Matthêu đã nhấn mạnh điều này trong bài tường thuật này một cảm tình chua chát trong lòng. Matthêu muốn gửi đến trước cho độc giả về cuộc tử nạn của Đấng Cứu Độ trần gian. Tư tế và luật sĩ cung cấp cho Hêrôđê những tài liệu ông để thi hành tội ác là giết trẻ thơ. Và thật, sau khi Hài Nhi cất tiếng khóc chào đời, Hêrôđê đã ra tay giết bao đứa trẻ khác trong đó có Hài Nhi Giêsu. Điều nghịch lý đó là lương dân được ơn Chúa soi sáng, đã nhận biết Chúa và thờ lạy Người. Các đạo sĩ ở đây tiêu biểu cho họ. Các đạo sĩ là đại diện khuôn mặt của lòng tin của, của những người được Chúa kêu gọi và soi sáng. Thấy ánh sao, các ông đã bỏ hết mọi suy nghĩ cũ kỹ, từ giã mọi sự để lên đường hân hoan và đơn thật đến nỗi dường như không đoán biết ý đồ đen tối của Hêrôđê, cũng như không ngần ngại sấp mình thờ lạy một Hài Nhi mà bề ngoài xem ra chẳng có gì khác thường.

Chúng ta có thể bắt chước niềm tin như vậy không ?

Không những chúng ta có thể mà còn phải bắt chước niềm tin của các đạo sĩ, vì mục tiêu của ngày lễ hôm nay là vậy. Chúng ta phải từ bỏ thái độ cứng lòng tin và tăm tối của hàng tư tế và luật sĩ Do thái và theo chân các đạo sĩ lên đường tìm kiếm Giêsu. Ranh giới giữa tin và không tin rất mong manh. Nếu không tỉnh chúng ta sẽ luôn sống như các tư tế và luật sĩ Do thái. Chúng ta có Thánh Kinh ở trong tay như những tư tế và luật sĩ và chúng ta cũng sơ cứng như họ.

Chúng ta thuộc giáo lý của Chúa thật nhiều và nếu có ai hỏi chúng ta tư tưởng đạo đức nào, chúng ta có thể trả lời ngay. Nhưng chúng ta chẳng bao giờ thực hành, chẳng muốn sống theo lời Chúa dạy bảo. Chúng ta chỉ muốn quên các đòi hỏi của Tin Mừng để sống theo bản năng, dục vọng; cố gắng hưởng đời theo các phương tiện ích kỷ. Chúng ta dần dần đánh mất lòng nhiệt thành của ngày Thanh Tẩy, rước lễ lần đầu, chịu phép Thêm sức, hoặc Hôn phối, tĩnh tâm và được những ơn đặc biệt.

Những ngày ấy, chúng ta đã yêu Chúa hết lòng hết sức, hết linh hồn nhưng dần dần niềm tin, lòng mến thuở ban đầu ấy nhạt dần. Ngày ấy, với ngọn nến sáng trong tay, chúng ta chiếu sáng như thành Giêrusalem được chiếu sáng bởi ánh sáng của Chúa Kitô.

Xã hội ngày mỗi ngày được đổi mới và xã hội đang thúc giục chúng ta từ bỏ con người và nếp sống cũ để bước vào đời sống mới, đời sống tốt đẹp hơn. Giáo hội Việt Nam vừa mừng kỷ niệm năm Thánh, Giáo Hội đang muốn vươn lên trong giai đoạn mới. Bí tích Thánh Thể luôn luôn đưa chúng ta vào mầu nhiệm Phục sinh, tức là sống lại, sống mới. Mỗi Thánh lễ là một cuộc hiển linh của Chúa trong cuộc đời của chúng ta.

Với tất cả tấm lòng, chúng ta được mời đến ngôi Thánh Đường này để thờ lạy Chúa. Tấm lòng thật của chúng ta thật với Chúa khi chúng ta bắt chước các đạo sĩ. Sau Thánh Lễ này, chúng ta ra về "bằng con đường khác" như lòng Chúa mong muốn nghĩa là trở về đời thường với tâm tình mới, với thái độ mới. Xin Chúa ban cho chúng ta tận tâm xóa bỏ cái cũ, xây dựng cái mới để tiến vào thành đô Giêrusalem trên Thiên Quốc.