(Chúa Nhật
XVIII TN A)
“Thưa Thầy,
nơi đây hoang vắng, và đã quá chiều rồi, xin Thầy giải tán dân chúng để họ vào
các làng mạc mà mua lấy thức ăn”(Mt 14,15). Biện pháp thật đơn giản. Giải tán –
Khỏe. Luận lý có vẻ khoa học và hợp lý: Đừng có bao cấp. Hãy thực thi tiến
trình xã hội hóa. Việc ai nấy lo. Thân ai nấy giữ. Mỗi người một tay thì việc
gì cũng chạy thông suốt. Tuy nhiên, đằng sau cái lý luận mang tính thực tiễn ấy
thì có ẩn giấu sự chút gì vị kỷ không thể chối cãi.
Tưởng rằng
sáng kiến hữu lý của mình sẽ được chấp nhận, thế nhưng các tông đồ đã phải
chưng hửng trước mệnh lệnh của Thầy chí thánh: “Họ không cần phải đi đâu cả,
chính anh em hãy liệu cho họ ăn”(Mt 14,16). Lo liệu cho đám đông gần cả vạn
người này ăn ư? Chúng con chỉ có vỏn vẹn năm chiếc bánh và hai con cá. Mười hai
thanh niên trai tráng chúng con, cộng với Thầy thì chắc gì đủ lót dạ qua đêm.
Vẫn biết Thầy thường dạy chúng con sống yêu thương. Nhưng nhiều lúc đành phải
chấp nhận cảnh tình “lực bất tòng tâm”.
Lực bất
tòng tâm. Một chiêu thức, đúng hơn, đó là một kiểu cách biện luận để thoái thác
trách nhiệm sống yêu thương. Chúa ơi, lòng con cũng muốn sống quảng đại, nhưng
điều kiện vật chất còn quá hạn chế. Chúng con rất muốn nhiệt thành dấn thân
phục vụ, nhưng hoàn cảnh kinh tế lại đầy khó khăn. Xin Chúa thông cảm. Những
luận điệu không khác gì các tông đồ xưa vẫn có đó giữa chúng ta đó là những
luận điệu của những con tim cằn khô, không vắt được một giọt ân tình nhân ái,
xót thương.
May mắn
thay, dù cho đầy sự hẹp hòi và vị kỷ, thì lòng các môn đệ năm xưa vẫn còn chút
nể vì, vâng phục Thầy chí thánh. Khi được lệnh mang bánh và cá đến, các ngài đã
vâng lệnh. Hôm ấy các tông đồ hẳn bất ngờ trước một dấu lạ vĩ đại đã xảy ra.
Với cử chỉ chiếu lệ, nể vì cho qua chuyện khi đem bánh, cá đến cho Thầy thì
Thầy đã hết tình đón nhận, đọc lời chúc tụng, bẻ ra và trao cho các ông đem
phân phát cho dân chúng. Quyền năng từ trái tim đầy tràn tình yêu đã tỏ hiện.
Tình yêu quyền năng của Thiên Chúa đã biến đổi hành vi bình thường, nhỏ bé của
con người nên điều diệu kỳ. Với Thiên Chúa, không có sự gì là không thể. Tất cả
đều ăn no và còn dư những mười hai thúng đầy bánh vụn.
Thiên Chúa
là thế. Người chẳng hề câu nệ chuyện lớn bé. Miễn có cơ hội là Người chộp lấy
để rộng tay ban phát ân tình, một sự thi ân không hề tính toán. “Đến cả đi, hỡi
những người đang khát, nước đã sẵn sàng. Dù không có tiền bạc,cứ đến mà mua mà
dùng, đến mua rượu và sữa, không phải trả đồng nào… Hãy chăm chú nghe Ta, rồi
các ngươi sẽ được ăn ngon, được thưởng thức cao lương mỹ vị. Hãy lắng tai, và
đến với Ta thì các ngươi sẽ được sống”(Is 55,1-3). Những lời Tiên tri Isaia nói
thay Thiên Chúa thật đáng phấn khởi và tràn trề hy vọng cho chúng ta.
Thiên Chúa
giàu lòng xót thương. Người rộng tay ban phát ân huệ cho muôn người thỏa thuê.
Một chân lý xem ra khá dễ tin nhận. Tuy nhiên, bên cạnh hồng ân luôn kèm theo
sứ mệnh. “Chính anh em hãy cho họ ăn”. Mệnh lệnh này ban ra cho hàng giáo sĩ
hay cho hàng tín hữu giáo dân? Chắc hẳn là cho tất cả những ai đã đón nhận hồng
ân. “Các con đã lãnh nhận nhưng không thì hãy trao ban nhưng không” (Mt 10,8).
Vấn đề đặt ra là chúng ta cần cho tha nhân ăn những gì?
Có thể có
người viện cớ là tôi chỉ lo mặt tinh thần nên chỉ có bổn phận lo cho người ta
ăn Lời Chúa. Lại có người chủ trương là cần phải lo cho tha nhân đủ đầy lương
thực đời này trước đã vì “có thực mới vực được đạo” (chữ “thực” ở đây nguyên
vốn là “thật”, nghĩa chỉ có chân lý, sự trung thực mới vực được đạo, nhưng
người ta dần hiểu thêm là “ăn”). Đã có chút lương tri và niềm tin, hẳn không
một ai cạn tình, vô tâm, hành xử kiểu “giải tán – khỏe”. Tuy nhiên vẫn có đó sự
né tránh hoặc thoái thác trách nhiệm khi ta chưa chu toàn mệnh lệnh của Thầy
năm xưa. “Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời do miệng
Thiên Chúa phán ra” (Mt 4,4). Và ta cũng có thể nói ngược lại rằng người ta
sống không nguyên bởi các món ăn tinh thần mà còn cần đến cả cơm bánh.
Cần phải
biết chuyên biệt hóa, cần có sự phân công, phân nhiệm. Kẻ lo tinh thần, người
lo vật chất. Một kiểu lý luận rất khoa học, nhưng dường như vẫn thiếu tình
người cách nào đó. Khi sai các tông đồ, các môn đệ đi thực tập truyền giáo,
Chúa Giêsu thường truyền dạy các ngài thực hiện các công việc là rao giảng tin
mừng, chữa lành bệnh tật và xua trừ ma quỷ (x.Mt 10,1; Mc 6,13; Lc 10,1-11).
Hết lý do
bào chữa thì ta cũng có thể nại đến sự hạn chế của khả năng. Nếu lo cho người
ta ăn cả lương thực tinh thần lẫn vật chất thì làm sao lo cho xuể. Và vấn đề
lại trở về với tâm trạng các tông đồ năm xưa. Vấn đề ấy không hệ tại ở khả năng
nhưng là ở tấm lòng của ta. Lòng ta có băn khoăn, có thao thức trước cảnh tình
đói khổ, nghèo túng, bị áp bức, bị lầm lạc hay đang đói khát chân lý không? Con
tim của ta có cùng nhịp đập với các Nghị Phụ Công đồng Vatican II chăng? Đó là:
“Vui mừng và hy vọng, ưu sầu và lo lắng của con người ngày nay, nhất là của
người nghèo và những ai đau khổ, cũng là vui mừng và hy vọng, ưu sầu và lo lắng
của các môn đệ Chúa Kitô, và không có gì thực sự là của con người mà lại không
gieo âm hưởng trong lòng họ” (MV số 1). Hơn nữa, lòng chúng ta có được chút
niềm tin nào vào quyền năng của Đấng đầy lòng thương xót?
Lm. Giuse Nguyễn Văn Nghĩa – Ban Mê Thuột