Hỏi :
Xin cha cho biết lập trường của Giáo Hội Công Giáo về vấn đề
cứu rỗi của những người sống bên ngoài Giáo Hội Công Giáo, kể cả những
người vô thần, liệu họ có được cứu rỗi nhờ công nghiệp cứu chuộc của
Chúa Kitô hay không.
Trả lời :
Nói đến cứu rỗi là nói đến công nghiệp cứu chuộc vô giá của Chúa
Cứu Thế Giêsu để hưởng hạnh phúc Nước Trời dành cho những ai tin và yêu
mến Thiên Chúa trong suốt cuộc đời trên trần gian này cho đến khi phải
chết đi trong thân xác con người..
Thật vậy, Thiên Chúa là tình yêu, là “ Đấng cứu độ chúng ta,
Đấng muốn cho mọi người được cứu độ và nhận biết chân lý.” ( 1 Tm 2 : 4)
Đó là chân lý mà Thánh Phaolô Tông Đồ đã dạy không sai lầm từ trên
2000 năm qua là Thiên Chúa muốn cho mọi người không phân biết mầu da, ngôn ngữ
và văn hóa được cứu độ, nên đã sai
Con Một Người là Chúa Kitô đến trần gian cách nay trên 2000 năm để cứu chuộc
cho con người khỏi chết đời đời vì tội.
Chúa Kitô đã hoàn tất công cuộc cứu chuộc này qua khổ hình
thập giá, chết, sống lại và lên Trời ngự bên hữu Chúa Cha. Công nghiệp cứu
chuộc này thật vô giá và vô cùng cần thiết cho những ai muốn được cứu rỗi để vui hưởng hạnh phúc đời đời với
Chúa trên Nước Trời mai sau.
Như thế, muốn được cứu rỗi thì nhất thiết phải cậy nhờ tình
thương của Chúa Cha, tin Chúa Kitô
và cậy nhờ công nghiệp cứu chuộc cực
trọng của Chúa. Nói rõ hơn, nếu
Chúa Kitô không vâng phục Chúa Cha mà
xuống trần gian làm Con Người, để “ hy sinh mạng sống mình làm giá chuộc cho
muôn người” ( Mt 20:28) thì tuyệt dối không ai có thể làm được gì
để xứng đáng được cứu rỗi, vì “ngoài Người (Chúa Kitô) ra, không ai đem lại ơn cứu độ; vì dưới
gần trời này, không có một danh nào khác đã được ban cho nhân loại để chúng ta phải nhờ vào danh đó mà được cứu
độ.” (Cv 4: 12)
Như vậy có nghĩa là tất cả loài người – kể cả Mẹ Maria, Thánh Cả
Giuse, cao trọng trong thiên chức
là Mẹ thật và là Cha nuôi Chúa Kitô, cùng các Thánh Tổ Tông,
các Thánh Tiên tri (Ngôn sứ), các Thánh Tông Đồ,các Thánh nam nữ … đều phải
nhận công nghiệp cứu chuôc của Chúa Kitô để vào Nước Trời vui hưởng hạnh phúc
vĩnh cửu với Thiên Chúa là Cha cực tốt cực lành và cũng là Đấng cứu độ chúng ta
nhờ Chúa Cứu Thế Giêsu- Kitô.
Sở dĩ Danh Thánh và Công Nghiệp của Chúa Kitô cực kỳ quan trọng
như vậy, vì
“ chỉ có một Thiên Chúa
Chỉ có một Đấng trung gian
Giữa Thiên Chúa và loài người
Đó là một con người, Đức Kitô- Giêsu
Đấng đã tự hiến mình làm giá chuộc cho mọi người.” ( 1Tm 2: 5-6)
Nghĩa là bất cứ ai được cứu độ từ trước đến nay và còn mài
về sau cho đến ngày hết thời gian,tức là ngày tận thế, thì đều phải nhờ công nghiệp cứu chuộc vô giá này của
Chúa Kitô, Đấng trung gian duy nhất giữa Thiên Chúa và loài người.
Từ chân lý này, Giáo Hội dạy chúng ta phải gia nhập Giáo Hội được
Chúa Kitô thiết lập trên nền tảng Tông Đồ và chịu Phép Rửa để được cứu
rỗi nhờ công nghiệp của Chúa Kitô. Phải được rửa tội , tức là phải được tái sinh trong sự sống mới được mua bằng
giá máu Chúa Kitô một lần đổ ra trên thập giá năm xưa để cho “ai tin và chịu phép
rửa thì được cứu độ, ai không tin sẽ bị luận phạt.” ( Mc 16: 16), như Chúa Kitô đã nói với các
môn đệ trước khi Người về Trời, sau khi hoàn tất công trình cứu chuộc
nhân loại qua khổ hình thập giá, chết, sống lại và lên Trời.
Chúa Kitô đã thiết lập Giáo Hội của Người trên nền tảng Tông Đồ
Trưởng là Phêrô như phương tiện cần thiết để chuyên chở ơn cứu độ của Người đến
hết mọi người trên trần gian cho đến ngày cánh chung – tức là ngày tận thế.
Giáo Hội này của Chúa “tồn tại trong Giáo Hội Công
Giáo do Đấng kế vị Phêrô và các giám mục hiệp thông với ngài điều khiển..”
( LG. số 8).
Chính ví thế mà “ những ai biết rằng Giáo
Hội Công Giáo , được Thiên Chúa thiết lập nhờ Chúa Kitô, như phương tiện cứu
rỗi cần thiết mà vẫn không muốn gia nhập hoặc không muốn kiên trì sống trong
Giáo Hội này thì sẽ không thể được cứu rỗi.” (x. Lumen Gentium=Ánh
Sáng Muôn dân (LG). số 14)
Nói khác đi, những ai biết Giáo Hội Công Giáo là phương tiện
cứu rỗi cần thiết mà vẫn không muốn gia nhập, hoặc đã gia nhập qua Phép Rửa rồi
nhưng lại không kiên trì sống đức tin, đức cậy, đức mến trong Giáo Hội
này thì cũng sẽ không được cứu rỗi
như Giáo Hội dạy trên đây.
Dầu vậy, đối với những người không vì lỗi của họ mà không được
biết Chúa Kitô cũng như không được rửa tội vì không ai giúp họ về việc
quan trọng này, Giáo Hội cũng dạy là nếu
họ sống ngay lành và làm mọi việc theo sự hướng dẫn lành mạnh của lương tâm,
thì họ vẫn có thể được cứu rỗi nhờ Danh Chúa Kitô và công nghiệp cứu
chuộc của Chúa.( x SGLGHCG số 847; LG số
16)
Cụ thể, Chúa Giê su-Kitô mới đến trần gian rao giảng Tin Mừng Cứu
độ cách nay trên 2000 năm, và Đạo Công Giáo mới được các nhà thừa sai mang đến
rao giảng cho người Việt từ đầu thế kỷ 16. Như vậy cha ông chúng ta, những
người đã sinh ra và chết trước khi Đạo Thánh của Chúa được rao giảng ở
trên quê hương Việt Nam, nên tất cả không được biết Chúa và chịu Phép Rửa thì
đây không phải là lỗi của họ, vì “ làm sao họ tin Đấng họ không được nghe, làm sao mà nghe nếu không có ai
rao giảng…” (Rm10:
14) như Thánh Phaolô đã dạy.
Như thế, Chúa không thể bắt lỗi cha ông ta và mọi người không biết
Chúa , không được nghe Tin Mừng Cứu Độ của Chúa và không được chịu Phép Rửa vì
không có ai nói hay dạy cho họ biết, thì
đây hoàn toàn không phải lỗi của
họ dựa trên chứng lý vững chắc mà Thánh Phaolô đã dạy trên đây..
Ngược lại, những người đã được biết Chúa qua đức tin và đã gia
nhập Giáo Hội qua Phép Rửa, nhưng nếu họ không sống đức tin ấy và không
thi hành những cam kết khi được rửa tội là mến Chúa trên hết mọi sự, yêu
người như chính mình, và xa tránh mọi
tội lỗi, để không lao mình vào những con đường tội lỗi như giết người,
phá thai, hận thù, trộm cắp, bóc lột, bất công bạo tàn, dâm ô thác loạn, ngoại tình, thay chồng đổi
vợ, nhất là buôn bán phụ nữ và
bắt cóc trẻ nữ để bán cho bọn bất lương hành nghề mãi dâm và ấu dâm rất
khốn nạn …thì làm sao bọn này có thể
được cứu rỗi, nếu chúng cứ tiệp tục con đường tội lỗi mà không kíp ăn năn , sám
hối để xin Chúa thứ tha?
Trong trường hợp này, dù có ai trong bọn người này đã được
rửa tội khi còn nhỏ, thì phép Rửa cũng hoàn toàn vô ích cho họ bây
giờ mà thôi.
Riêng đối với các tín hữu của các tôn giáo bên ngoài Giáo
Hội Công Giáo, chúng ta cần phân biệt
hai trường hợp sau đây :
1. Trước hết là các Tôn giáo có liên hệ ít nhiều về nguồn gốc
với Công Giáo như các Giáo Hội Chinh Thống Đông Phương (Eastern
Orthodox Churches) các nhánh Tin Lành
(protestanism) Anh Giáo (Anglican
Communon) và Do Thái Giáo (Judaism)
tức là những giáo phái không đang hiệp thông trọn vẹn với Giáo Hội
Công Giáo, vì có những bất đồng về tín lý, Kinh Thánh, Phụng Vụ và nhất
là về vai trò Đại Diện (Vicar) Chúa Kitô của Đức Giáo Hoàng La mã.
Đối với các Giáo Hội chưa hiệp thông này, Giáo Hội Công Giáo
vẫn tha thiết mời gọi họ hiệp nhất
Kitô Giáo cùng Giáo Hội Công Giáo qua nỗ
lực đai kết (Ecumenism) mà Giáo Hội đã theo đuổi từ nhiều thập niên qua,
Nhưng cho đến nay, mới chỉ đạt được việc bỏ vạ tuyệt thông giữa hai Giáo Hội
Công Giáo và Chính Thông Đông phương
sau cuộc hội ngộ lịch sử giữa Đức
Thánh Cha Phaolô VI và Đức Thượng Phụ Hy Lap Anathegoras I năm 1966. Vạ tuyệt
thông (Anathema) này đã xảy ra từ năm 1054 giữa hai Giáo Hội Chính Thống
Đông Phương và Giáo Hội Công Giáo La mã vì những bất đồng không thể hàn gắn
được giữa hai Giáo Hội anh em này khiến
đưa đến việc hai bên đã ra vạ tuyệt thông cho nhau năm 1054 như đã nói
trên.
Gần đây có thêm một số khá đông giáo sĩ và giáo dân Anh giáo
xin gia nhập Công Giáo và đã được
hoan hỉ đón nhận. Ngoài ra chưa có tiến bộ nào trong việc hiệp nhất giữa
Công Giáo và các nhánh Tin Lành, và Do Thái Giáo, mặc dù Tòa Thánh vẫn có những
liên hệ mật thiết với các giáo phái này và vẫn
luôn hướng về các anh em còn ở
bên ngoài Công Giáo này để cầu xin cho
sự hiệp nhất được sớm thực hiện với thiện chỉ của các bên liên hệ.
Riêng các tín hữu của các Giáo hội chưa hiệp nhất này, Giáo Hội
Công Giáo không hoài nghi ơn cứu rỗi
dành cho họ, vì tin rằng,
nếu họ sống đúng
với niềm tin của họ vào Chúa Cứu
Thế Giêsu để thành tâm yêu mến và thi hành ý muốn của Thiên Chúa, theo sự
hướng dẫn của lương tâm lành mạnh, thì họ vẫn được hưởng nhờ ơn cứu
chuộc của Chúa Kitô.
2. Đối với các Tôn giáo ngoài Kitô Giáo khác như Hồi Giáo,
(Islam) Ấn Giáo (Hinduism) Phật Giáo (Buddhism) , Khổng Giáo (Confucianism).
Thần Đạo (Shinto) (của người Nhật), Cao Đài, Phật Giáo Hòa Hảo v.v, kể cả
những người vô thần (Atheists).tuy họ ở bên ngoài Công Giáo, và không
chia sẻ niêm tin có Thiên Chúa của Giáo Hội Công Giáo, nhưng Giáo Hội không hề dạy là họ sẽ không được cứu
rỗi. Xa xưa trong thời sơ khai của Giáo hội, đã có giáo phụ (Church Father) dạy
rằng không có ơn cứu độ ngoài Giáo Hội ( no salvation outside the
Church).
Nhưng lời dạy trên không trở thành giáo lý vững chắc còn tồn
tại trong Giáo Hội cho đến ngày hôm nay. Ngược lại, Giáo Hội, qua Công Đồng
Vaticanô II với tuyên ngôn Nostra
Aetate về mối liên lạc giữa Giáo Hôi và các Tôn giáo
ngoài Kitô Giáo, đã minh xác như sau:
“Giáo Hội Công Giáo không hề phủ nhận những gì là chân thật và
thánh thiện nơi các tôn giáo đó. Với lòng kính trọng chân thành Giáo Hội xét
thấy những phương thức hành động và lối sống, những huấn giáo và giáo
thuyết kia tuy rằng có nhiều điểm khác
với chủ trương mà Giáo hội duy trì, nhưng cũng thường đem lại ánh sáng của chân
lý. Chân lý chiếu soi cho hết mọi người… vì thế, Giáo Hội khuyến khích con cái
mình nhìn nhận, duy trì và cổ động cho những thiện ích thiêng liêng cũng như
luân lý và những giá trị xã hội và văn hóa của các tín đồ thuộc các tôn giáo
khác bằng con đường đối thoại và hợp tác cách thân trọng và bác ái đối với tín
đồ tín đồ các tôn giáo ấy mà vẫn là chứng tá của đức tin và đời sống Ki tô giáo.” (Nostra Aetate
số 2)
Như thế có nghĩa là Giáo Hội Công Giáo không phán đoán tiêu cực về
bất cứ tôn giáo nào bên ngoài Giáo Hội, và hơn thế nữa, còn kêu gọi người
Công Giáo nên có thái độ thân thiện với
các tín đồ các tôn giáo khác, trong khi vẫn trung thành với đức tin Kitô giáo
và sống vai trò nhân chứng (witnessing) của mình trước mặt người đời để mời gọi người
khác tin Chúa Kitô và gia nhập Giáo Hội của Chúa để được hưởng công nghiệp cứu
chuộc của Người.
Nói rõ hơn, Giáo Hội không lên án ai chưa hiệp thông với mình
trong đức tin và thờ lậy một Thiên Chúa với Ba ngôi vị khác nhau nhưng cùng một
bản thể là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Giáo Hội chỉ cầu nguyện và
cố gắng xích lại gần với mọi tôn giáo có hay không có nguồn gốc Kitô
Giáo.
Liên can đến vấn đề cứu rỗi , Giáo hội chỉ dạy con cái mình phải
làm gì để được cứu độ cũng như phải xa tránh những gì có thể làm mất hy
vọng cứu độ mà thôi.
Còn đối với những người chưa biết Chúa Kitô, kể cả những người vô
thần (Atheists), Giáo Hội phó thác họ cho Chúa là Đấng chí công, nhân từ và
giầu lòng thương xót, để tùy Người phán đoán và hướng dẫn họ trên đường
tìm chân lý và tôn thờ Đấng đáng
phải tin. Chính trong chiều kích này
mà biết đâu họ cũng sẽ gặp
được Thiên Chúa là Thượng Đế mà họ đang
kiếm tìm hay chưa có thiện chí muốn tìm kiếm. Nhưng, nếu họ vẫn sống ngay lành theo sự hướng dẫn của
lương tâm lành mạnh, thĩ họ vẫn có thể
được cứu rỗi nhờ công nghiệp cứu chuộc của Chúa Kitô. Trái lại, những người đã
biết Chúa, đã chịu phép rửa, đã gia nhập Giáo Hội, mà nay lại chối bỏ
Chúa bằng chính đời sống của họ để lao
mình vào nhứng con đường tội lỗi, gian ác thì sẽ không được cứu rỗi, trừ khi họ
muốn ăn năn chừa bỏ để xin tha thứ. Lý do là Thiên Chúa gớm ghét mọi tội lỗi
nhưng lại yêu thương người có tội biết sám hối, ăn năn và xin tha thứ. Chắc chắn Chúa sẽ tha thứ và
ban ơn cứu độ cho họ vì công nghiệp cứu chuộc vô giá của Chúa Kitô.
Vì thế, chúng ta phải cầu xin cách riêng cho những anh
chị em chưa biết Chúa để xin cho họ được mau nhận
biết và tin có Thiên Chúa là Đấng tạo dựng và cứu độ loài người nhờ Chúa
Cứu Thế Giêsu, “Đấng đã hiến mạng sống mình làm giá chuộc cho muôn người” (Mt 20:28)
Tóm lại, Thiên Chúa là tình thương. Người mong muốn cho mọi người
được cứu độ để sống hạnh phúc Thiên Đàng với Người trên Nước Trời mai sau.
Là người may mắn có niềm tin Chúa và đang sống đức tin ấy trong
Giáo Hội Công Giáo, mọi người tín hữu chúng ta đều được mong đợi không
những lo cho phần rỗi của mình mà còn quan tâm đến phần rỗi của người
khác, cách riêng những người chưa nhận biết Chúa để cầu xin cho họ được đức
tin như mình để cùng được cứu độ như lòng Chúa mong muốn.Amen
Ước mong giải thích trên thỏa mãn câu hỏi đặt ra.
Lm Phanxicô Xaviê Ngô
Tôn Huấn
