Ngày 12/6 hằng năm đã được Tổ Chức Liên Hiệp Quốc
phê chuẩn là ngày “Thế Giới Phòng Chống Lao Động Trẻ Em”…
Hôm nay là ngày Chúa Nhật XI/TN/C và là Chúa Nhật
mừng Lễ Chúa Ba Ngôi – ngày 12/6/2022, cũng là ngày “Thế Giới Phòng Chống Lao Động Trẻ Em” (WDACL) của năm 2022…
Đức Thánh Cha – sau kinh Truyền Tin buổi trưa tại
Quảng Trường thánh Phêrô – đã có những lời huấn dụ về vấn đề này…
Ngài nói :
“Hôm nay
là Ngày Thế Giới Phòng Chống Nạn Lao Động Trẻ Em, tất cả chúng ta hãy hành động
để có thể loại bỏ thảm trạng này…hầu không một trẻ em trai hoặc gái nào bị tước
đoạt quyền cơ bản của mình và bị ép buộc phải làm việc…Tình trạng trẻ vị thành
niên bị bóc lột buộc phải làm việc là một
thực tế đầy bi thảm thách thức tất cả chúng ta”…
Đề tài này quả thực hiếm khi được giới chức có
trách nhiệm trong Nhà Đạo chúng ta quan tâm…nên – dù có dài một chút – thì người
viết cũng xin được ghi lại toàn bộ 23 quyền của Trẻ Em theo Luật Trẻ Em năm
2016…để chúng ta có dịp đọc qua…và cũng có được một sự để ý chăm sóc nào đó cho
các em, bởi Tổng Cục Thống Kê ngày 19/12/2019 đã có những con số cụ thể về các
em như sau:
*Dân số trẻ em tại Việt Nam chúng ta là
24.776.773 em (khoảng 25% tổng dân số cả nước) – trong đó các em nam là
12.915..365 em (52%) và các em nữ là 11.861.368 em (48%)…
* Qua thống kê của Tổ Chức Lao Động Quốc Tế
(ILO) và Quỹ Nhi Đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF)…thì số trẻ em lao động trên tế giới
tăng lên 160 triệu em và khoảng 9 triệu em đang có nguy cơ rơi vào tình trạng bị
ép buộc lao động do Đại Dịch Covid-19…
Toàn bộ 23 khoản luật về quyền trẻ em theo Luật
Trẻ Em năm 2016:
1-Quyền sống: Trẻ em có quyền được bảo
vệ tính mạng, được bảo đảm tốt nhất các điều kiện sống và phát triển.
2-Quyền được khai sinh và có quốc tịch:
Trẻ em có quyền được khai sinh, khai tử,có họ, có tên, có quốc tịch, được xác định
cha / mẹ, dân tộc, giới tính theo quy định của Pháp Luật.
3-Quyền được chăm sóc sức khỏe: Trẻ em
có quyền được chăm sóc tốt nhất về sức khỏe, được ưu tiên tiếp cận, sử dụng dịch
vụ phòng bệnh và khám, chữa bệnh.
4- Quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng: Trẻ
em có quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng để phát triển toàn diện.
5- Quyền được giáo dục, học tập và phát triển
năng khiếu : - Trẻ em có quyền được được giáo dục, học tập để phát triển
toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của bản thân; - Trẻ em được bình đẳng
về cơ hội học tập và giáo dục, được phát triển tài năng, năng khiếu, sáng tạo,
phát minh.
6 – Quyền vui chơi, giải trí : Trẻ em có
quyền vui chơi, giải trí, bình đẳng về cơ hội tham gia các hoạt động văn hóa,
nghệ thuật, thể dục, thể thao, du lịch phù hợp với độ tuổi.
7 – Quyền giữ gìn, phát huy bản sắc : -
Trẻ em có quyền được tôn trọng đặc điểm và giá trị riêng của bản thân phù hợp với
độ tuổi và văn hóa dân tộc, được thừa nhận các quan hệ gia đình; - Trẻ em có
quyền dùng tiếng nói,chữ viết, gìn giữ bản sắc, phát huy truyền thống văn hóa,
phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc minh.
8 – Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo : -
Trẻ em có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo
nào và phải được bảo đảm an toàn, vì lợi ích tốt nhất cũa trẻ em.
9 – Quyền về tài sản : Trẻ em có quyền sở
hữu, thừa kế và các quyền khác với tài sản theo quy định của pháp luật.
10 – Quyền bí mật đời sống riêng tư : -
Trẻ em có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật
gia đình vì lợi ích tốt nhất của trẻ em; - Trẻ em được pháp luật bảo vệ danh dự,
nhân phẩm, uy tín, bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi
thông tin riêng tư khác; được bảo vệ và chống lại sự can thiệp trái pháp luật đối
với thông tin riêng tư.
11 – Quyền được sống chung với cha mẹ : -
Trẻ em có quyền được sống chung với cha mẹ, được cha mẹ bảo vệ, chăm sóc và
giáo dục…trừ trường hợp cách ly cha, mẹ theo qui định của pháp luật hoặc vì lợi
ích tốt nhất của trẻ em. Khi phải cách ly cha mẹ, trẻ em được trợ giúp để duy
trì mối liên hệ và tiếp xúc với cha mẹ, gia đình, trừ trường hợp không vì lợi
ích tốt nhất của trẻ em.
12 – Quyền được đoàn tụ, liên hệ và tiếp xúc với
cha, mẹ : Trẻ em có quyền được biết cha đẻ, mẹ đẻ…trừ trường hợp ảnh hưởng
đến lợi ích tốt nhất của trẻ em, được duy trì mối liên hệ hoặc tiếp xúc với cả
cha và mẹ khi trẻ em, cha, mẹ cư trú ở các quốc gia khác nhau hoặc khi bị giam
giữ, trục xuât…thì được tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất cảnh, nhập cảnh để
đoàn tụ với cha mẹ, được bảo vệ không bị đưa ra nước ngoài trái quy định của pháp luật,
được cung cấp thông tin khi cha, mẹ bị mất tích.
13 – Quyền được chăm sóc thay thế và nhận làm con
nuôi : - Trẻ em được chăm sóc thay thế khi không còn cha mẹ, không được
hoặc không thể sống cùng cha đẻ, mẹ đẻ, bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thảm họa,
xung đột vũ trang vì sự an toàn và lợi ích tốt nhất của trẻ em; - Trẻ em được
nhận làm con nuôi theo quy định của pháp luật về nuôi con nuôi.
14 – Quyền được bảo vệ để không bị xâm hại tình dục
: - Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị xâm hại tình dực.
15 – Quyền được bảo vệ để không bị bóc lột sức
lao động : Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bóc lột sức
lao động, không phải lao động trước tuổi, quá thời gian hoặc là công việc nặng
nhọc, độc hại, nguy hiểm theo quy định của pháp luật, không bị bố trí công việc
hoặc nơi làm việc có ảnh hưởng xấu đến nhân cách và sự phát triển toàn diện của
trẻ em.
16 – Quyền được bảo vệ để không bị bạo lực, bỏ
rơi, bỏ mặc : - Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không
bị bạo lực, bỏ rơi, bỏ mặc làm tổn thương đến sự phát triển toàn diện của trẻ
em.
17 – Quyền được bảo vệ không bị mua bán, bắt cóc,
đánh tráo, chiếm đoạt : Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức
để không bị mua bán, bắt cóc, đánh tráo, chiếm đoạt.
18 – Quyền được bảo vệ khỏi chất ma túy :
Trẻ em có quyền được bảo vệ khỏi mọi hình thức sử dụng, sản xuất, vận chuyển,
mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy.
19 – Quyền được bảo vệ trong tố tụng và xử lý vi
phạm hành chính : Trẻ em có quyền được bảo vệ trong quá trình tố tụng
và xử lý vi phạm hành chính, bảo đảm quyền được bào chữa và tự bào chữa, được bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp, được trợ giúp pháp lý, được trình bày ý kiến,
không bị tước quyền tự do trái pháp luật, không bị tra tấn, truy bức, nhục
hình, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, xâm phạm thân thể, gây áp lực về tâm lý và
các hình thức xâm hại khác.
20 – Quyền được bảo vệ khi gặp thiên tai, thảm họa,
ô nhiễm môi trường, xung đột vũ trang : Trẻ em có quyền được ưu tiên bảo
vệ, trợ giúp dưới mọi hình thức để thoát khỏi tác động của thiên tai, thảm họa,
ô nhiễm môi trường, xung đột vũ trang.
21 – Quyền được bảo đảm an sinh xã hội :
Trẻ em là công dân Việt Nam được bảo đảm an sinh xã hội theo qui định của luật
pháp phù hợp với điều kiện kinh tế- xã hội nơi trẻ em sinh sống và điều kiện của
cha, mẹ hoặc người chăm sóc trẻ em.
22 – Quyền được tiếp cận thông tin và tham gia
hoạt động xã hội : Trẻ em có quyền được tiếp cận thông tin đầy đủ, kịp
thời, phù hợp; có quyền tìm kiếm, thu nhận các thông tin dưới mọi hình thức
theo qui định của pháp luật và được tham gia hoạt động xã hội phù hợp với độ tuổi,
mức độ trưởng thành, nhu cầu, năng lực của trẻ em.
23 – Quyền được bày tỏ ý kiến và hội họp
: Trẻ em có quyền được bày tỏ ý kiến, nguyện vọng về các vấn đề liên quan đến
trẻ em, được tự do hội họp theo qui định của pháp luật phù hợp với độ tuổi, mức
độ trưởng thành và sự phát triển của trẻ em, được cơ quan, tổ chức, cơ sở giao
dục, gia đình, cá nhân lắng nghe, tiếp thu, phản hồi ý kiến, nguyện vọng chinh
đáng.
Và đặc biệt:
- Quyền của trẻ em khuyết tật : Trẻ em
khuyết tật được hưởng đầy đủ các quyền của trẻ em và quyền của người khuyết tật
theo qui định của pháp luật. được hổ trợ, chăm sóc, giáo dục đặc biệt để phục hồi
chức năng, phát triển khả năng tự lực và hòa nhập xã hội.
- Quyền của trẻ em không quốc tịch, trẻ em
lánh nạn, tị nạn : Trẻ em không có quốc tịch cư trú tại Việt Nam, trẻ
em lánh nạn, tị nạn được bảo vệ và được hổ trợ nhân đạo, được tìm kiếm cha mẹ,
gia đình theo qui định của pháp luật Việt Nam và Điều ước quốc tế mà Cộng Hòa
Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam là thành viên. (Điều 12 – Điều 36 – Luật Trẻ Em 2016)
Thiết tưởng việc nghiên cứu Luật Trẻ Em cũng như
mọi thứ Luật Lệ Xã Hội cũng giúp cho các vị giáo sư Giáo Luật giúp cho sinh
viên của mình hôm nay và mai ngày là những mục tử với rất nhiều “kiêm nhiệm” trong công việc của mình tại
một cộng đoàn con người – nơi những người tin và chưa tin hoặc không tin sống “chung và đụng” có được những hướng dẫn cụ thể, tình người để cuộc sống dễ
chịu, ít gây hấn, nhiều Tin Mừng hơn, bởi tại các Giáo Xứ có tên, có tuổi hôm
nay ở các vùng nông thôn, giới trẻ thế hệ X,Y,Z
hầu như vắng mặt…và các Ban Mục Vụ thường được lưu nhiệm nhiều nhiệm kỳ
vì không có các thế hệ kế thừa…và “lưu nhiệm” cũng là giải pháp ít khó khăn hơn
cả cho giới trách nhiệm tại các Giáo Xứ…
Chúa luôn muốn nói với mỗi chúng ta : “Cứ để
trẻ em đến với Thầy, đừng ngăn cấm chúng, vì Nước Trời là của những ai giống
như chúng” (Mt 19,14)…
Lm Giuse Ngô Mạnh Điệp