Trước khi đi vào buổi nói chuyện, Đức Thánh Cha cùng với mọi người có mặt cũng như toàn thể con người trên khắp mặt đất cùng nhau nghe lời Chúa trong thư mục vụ thứ nhất của Thánh Phê-rô Tông Đồ :

“Chúc tụng Thiên Chúa là Thân Phụ Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta…Do lượng hải hà, Người cho chúng ta được tái sinh để nhận lãnh niềm hy vọng sống động, nhờ Đức Giê-su Ki-tô đã từ cõi chết sống lại, để được hưởng gia tài không thể hư hoại, không thể vẩn đục và tàn phai. Vì thế, anh em sẽ được hân hoan vui mừng, mặc dầu còn phải ưu phiền ít lâu giữa trăm chiều thử thách. Những thử thách đó nhằm tinh luyện đức tin của anh em là thứ quý hơn vàng gấp bội – vàng là của phù vân, mà còn phải chịu thử lửa…Nhờ thế, khi Đức Giê-su tỏ hiện, đức tin đã được tinh luyện đó sẽ trở thành lời khen ngợi, và đem lại vinh quang danh dự” (1,3.4a.6-7)

Và Đức Thánh Cha ngỏ ý muốn chia sẻ hai điểm trong những cảm nhận của Ngài về chuyến viếng thăm mục vụ tại Hungary từ ngày 28 - 30/4/2023 vừa qua : 1 – nói về những cội rễ; và 2 –nói về  những cây cầu…

· Điểm dừng 1 – Những cội rễ…

Đức Thánh Cha chia sẻ – trong tư cách một người hành hương – Ngài cảm nhận sâu xa điều Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan-Phaolô II đã chia sẻ về dân tộc Hungary – một dân tộc mà lịch sử của họ được đánh dấu bởi nhiều Vị Thánh và các anh hùng, được bao quanh bởi đoàn người khiêm tốn và siêng năng…Và  Đức Thánh Cha thán phục đứng trước những con người chất phác và chăm chỉ , tự hào bảo vệ những mối liên kết với cội nguồn, với gốc rễ của họ…Và một trong những gốc rễ này chính  là các Thánh  -  những con người đã sẵn lòng hiến mạng sống cho dân tộc mình yêu quý và sẵn sàng đón nhận tất cả để làm chứng cho Tin Mừng Tình Yêu…Các Ngài là ánh sáng cho đồng bào mình trong những thời khắc tăm tối…Nhiều Vị Thánh trong quá khứ giúp chúng ta vượt qua nguy cơ của chủ nghĩa thất bại và nỗi hãi sợ về ngày mai, bằng cách luôn luôn ghi nhớ rằng Chúa Ki-tô là tương lai của chúng ta…Và các Thánh cũng luôn nhắc nhở chúng ta rằng : Các Thánh là tương lai của chúng ta…

Một thoáng nhìn vào lịch sử sống động của dân tộc Hungary, Đức Thánh Cha cho chúng ta biết – và có lẽ đây cũng là lịch sử của hầu hết các dân tộc – rằng “cội nguồn Ki-tô giáo vững chắc của người dân Hungary đã bị thử thách. Đức tin của họ đã được thử thách bằng lửa. Trong cuộc đàn áp của chủ nghĩa vô thần vào những năm 1900, các Ki-tô hữu đã bị tấn công dữ dội…với việc các Giám mục, Linh mục, Tu sĩ và Giáo dân bị giết hoặc bị tước quyền tự do”…Và Đức Thánh Cha quả quyết : Trong khi người ta cố gắng đốn hạ cây đức tin, thì gốc rễ vẫn còn nguyên vẹn : một Giáo Hội ẩn mình vẫn vững vàng, sống động, mạnh mẽ…với sức mạnh của Tin Mừng…Tại Hungary, cuộc đàn áp của Đức quốc xã trước đây nhằm để trục xuất người Do Thái, thế nhưng, ngay trong cuộc đàn áp khốc liệt ấy…thì chúng ta thấy xuất hiện rất nhiều người nổi bật vì sự phản kháng và khả năng bảo vệ các nạn nhân – điều này chỉ có thể được thực hiện nhờ gốc rễ của việc chung sống với nhau cách bền chặt trên cùng một mảnh đất…Và sau này…là cuộc đàn áp của cộng sản…

Thế nhưng trong hôm nay – qua cuộc gặp gỡ và trao đổi với giới trẻ và giới học thuật -  Đức Thánh Cha lấy làm tiếc vì tự do vẫn bị đe dọa !!! Tình trạng ấy là như thế nào ? Đức Thánh Cha cho biết : Với đôi găng tay trắng,  chủ nghĩa tiêu thụ khiến con người trở nên tê liệt – con người hôm nay cảm thấy hài lòng với một chút vật chất…và quên đi quá khứ của mình, người ta “trôi nổi” trong hiện tại được tạo nên trên thước đo cùa cá nhân…Và  Đức Thánh Cha cảnh báo : Đây là một cuộc bách hại nguy hiểm, bởi nó mang tính thế gian và đưa chúng ta đến chủ nghĩa tiêu thụ…Khi mà người ta cho rằng điều duy nhất quan trọng là nghĩ về bản thân và làm những gì họ thích…thì cội rễ sẽ chết ngạt !!! Đấy là một vấn đề liên quan đến toàn bộ Châu Âu  lúc này, bởi tại đấy người ta cảm nhận rằng thói quen hy sinh hiến mình cho người khác, tính cộng đồng cũng như cảm nhận vẻ đẹp của những giấc mơ cùng nhau hiệp lực và tạo ra những gia đình lớn…đang gặp khủng hoảng…Và từ tình trạng ấy, người ta mới suy nghĩ về tầm quan trọng của việc bảo vệ gốc rễ, bởi vì chỉ bằng cách đào sâu thì cành cây mới mọc lên và sinh hoa trái…Mỗi người chúng ta có thể tự hỏi chính mình -  và cả một dân tộc cũng phải tự vấn – rằng : đâu là gốc rễ quan trọng nhất của cuộc đời tôi ? Tôi bắt nguồn từ đâu ? Tôi có luôn nhớ đến gốc rễ của mình và luôn chăm sóc nguồn cội ấy không ?

· Điểm dừng 2 – Những cây cầu…

Đức Thánh Cha khởi sự suy tư của mình với hình ảnh những cây cầu nối liến ba thành phố và những khu vực quanh đó để hình thành thủ đô Budapest 150 tuổi này…Đi từ hình ảnh những cây cầu trứ danh ấy, Đức Thánh Cha chia sẻ suy tư của Ngài về “cây cầu hòa bình giữa các dân tộc” trong những cuộc gặp gỡ của Ngài với giới hữu trách…và Ngài nhắc lại rằng : đấy là Ơn Gọi của Châu Âu, như “chiếc cầu hòa bình, Châu Âu được kêu gọi tiếp nhận những khác biệt và chào đón những ai gõ cửa…Và hiểu như thế…thì có nghĩa là “cây cầu nhân đạo” của Hungary luôn sẵn lòng với những người tị nạn chiến tranh từ Ucraina láng giềng…

Kế đến, Đức Thánh Cha chia sẻ về “những cây cầu tương lai” đang được đất nước Hungary nỗ lực để hình thành : cây cầu nối kết trong nỗ lực xây dựng hệ sinh thái cho một tương lai bền vững, cây cầu nối kết các thế hệ, giữa những người già và người trẻ…mà ai cũng biết rằng đây là một vấn đề thách đồ đối với mọi người…Giáo Hội cũng cần dấn thân trong việc xây dựng nên những cây cầu này, bởi việc loan báo Chúa Ki-tô không chỉ hệ tại vào việc loan báo quá khứ, nhưng luôn cần được cập nhật…nhằm giúp những người nam/nữ thời đại chúng ta tái khám phá Chúa Giêsu…Đức Thánh Cha nghĩ đến vẻ đẹp của việc xây dựng những cây cầu giữa các tín hữu, các Ki-tô hữu thuộc các nghi lễ và quốc gia khác nhau, các hệ phái khác nhau…Vả Ngài kêu gọi tất cả chúng ta luôn nỗ lực để xây dựng những nhịp cầu : nhịp cầu hòa hợp,nhịp cầu hiệp nhất…Không phải chỉ tại Hungary mà thôi, nhưng là trên khắp thế giới – trong Đạo cũng như ngoài Đời…

Lm Giuse Ngô Mạnh Điệp