Chuyện tuần này, chúng ta thử mượn sự bình chọn của tạp chí Forbes để nhìn về những khuôn mặt “có máu” của năm 2018 này xem sao…

Forbes bảo rằng năm 2018 này, thế giới có khoảng 2.208 tỷ phú…Trong đó 10 người giàu nhất là:

1. Jeff Bezos, CEO Amazon – 112 tỷ mỹ kim,

2. Bill Gates tuột xuống hạng hai với 90 tỷ, nhưng do tài sản được đem làm từ thiện…chứ - nếu không – thì sẽ là 150 tỷ,

3. Warren Buffett – 87 tỷ,

4. Bernard Arnault, CEO LVMH – 72 tỷ,

5. Mark Zukerberg , CEO Facebook – 71 tỷ,

6. Amancio Ortega – 70 tỷ,

7. Carlos Slim Helu – 67,1 tỷ,

8. Charles Koch và David Koch – 60 tỷ,

10  Larry Elison - 58,5 tỷ

Và Việt Nam góp mặt trong “top” 2.208 tỷ phú thế giới ấy là 4 người:

1. Ông Phạm Nhật Vượng – vị thứ 499 – 4 , 5 tỷ,

2. Bà Nguyễn Thị Phương Thảo – vị thứ 766 – 3 , 1 tỷ,

3. Ông Trần đình Long ( mới năm này) – vị thứ 1756 – 1 , 3 tỷ,

4. Ông Trần Bá Dương ( mới năm này) – vị thứ 1339 – 1 , 8 tỷ.

Đồng thời chúng ta cũng có dịp để chiêm ngưỡng những đóng góp cho từ thiện của 10 ông tỷ phú rộng tay hơn cả:

1. Ông Warren Buffett – qua quỹ Bill Gates – dành 30 , 7 tỷ cho việc xóa đói giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe, giáo dụcvà công nghệ thông tin cho những người kém may mắn…

2. Bill Gates dành 29 tỷ cho việc chống lại bệnh AIDS, bảo vệ môi trường, giáo dục…

3. Lý Gia Thành – 10 tỷ để đóng góp cho quỹ chăm sóc sức khỏe và giáo dục…

4. Georges Soros – 6 tỷ đóng góp cho các tổ chức nhân quyền và cải cách xã hội, tài trợ các trường Đại Học ở châu Âu…

5. Azim Premji – 2 tỷ cho việc chăm sóc sức khỏe và giáo dục…

6. Vương Gia Kiệm – 1 , 6 tỷ cho các dự án từ thiện khác nhau…

7. Terrence M. Pegula – 1 , 5 tỷ tài trợ thể thao và các dự án xã hội…

8. Howara  Hughes – 1 , 55 tỷ cho việc chăm sóc sức khỏe…

9. Huang Wenzai – 920 triệu cho chương trình phúc lợi xã hội…

10. Gennady Borisovich Bogolyubov – 663 triệu cho các dự án từ thiện khác nhau…

Dĩ nhiên hầu hết các tỷ phú thế giới – trong top 2.208 cũng như những vị khác – đều có những đóng góp nhiều hoặc ít vào công cuộc từ thiện hoặc là mang tính toàn cầu, hoặc là tại các quốc gia của họ, đơn giản bởi vì có thể nói tiền bạc của họ không bỏ đâu cho hết…nên chia sẻ đôi chút cho những người kém phận hơn mình – với họ - cũng là một nỗi thích thú…Dĩ nhiên không loại trừ có những người làm từ thiện…như một cách quảng cáo…Người viết nghĩ rằng những người dư giả tiền bạc ở Việt Nam này cũng thế thôi…Tuy nhiên, tại Nha Trang, nơi người viết sống…thì chuyện tham gia công tác từ thiện người viết chưa được nghe đến, nhưng chuyện bà con công nhân viên chức cấp thấp tại một công ty đình đám của một tỷ phú thế giới phàn nàn về sự “bóc lột sức lao động”…thì hay được nghe chia sẻ…Dĩ nhiên ở đây “bóc lột sức lao động” được hiểu là đồng tiền lương không cân xứng với sức lao động và thời gian  bà con bỏ ra…và – do việc ít người đông – nên chuyện dễ bị sa thải trở thành áp lực…

Người viết cũng thấy người ta đề cập đến các tỷ phú thế giới “tự thân”, chẳng hạn như Jeff Bezos, Bill Gates, Mark Zuckerberg, Larry Ellison… Họ là những con người vươn lên từ hai bàn tay trắng với khả năng, mồ hôi, nước mắt…và một chút may mắn nào đócủa chính bản thân mình…Họ không thuộc giới“ngậm thìa vàng” được thừa kế những tài sản kếch xù…và họ cũng muốn con cái họ sau này phải “tự thân” mà đi lên…nên có vẻ như họ không có ý để  tài sản lại cho chúng…Ở Việt Nam…thì cũng không thấy nói đến chuyện những “đại gia tự thân”, nhưng phần lớn là con ông cháu cha – những tỷ phú đỏ - với chuyện “sân sau” , “sân trước”…và may mắn của khởi nghiệp là được quen biết, có “cửa sau” , “ cửa trước”…

Sở dĩ tuần này người viết nói đến chuyện tỷ phú…là vì – mấy ngày gần đây – người ta lao xao chuyện những “khóa học làm giàu” nở rộ khắp nơi…được Truyền Hình ghi lại…với những hàng chữ quảng cáo ngọt ngào như : làm giàu không khó – kiếm 100 triệu/tháng dễ như chơi – học xong không thành công sẽ trả lại tiền – kiếm tiền khi đang ngủ…Một điều khá lạ lùng là khóa học nào cũng đông – các bạn trẻ cũng có, những người ở tuổi sồn sồn cũng có, và không ít những khuôn mặt chưa gột hết vẻ thôn làng…Các diễn giả thì “nổ” dạng “banh xác”…với những thủ thuật lôi cuốn đám đông thực sự không mấy hấp dẫn…nhưng có lẽ là hợp thời theo cái kiểu “bão”…mà người Việt hôm nay khoái…

Hậu quả là các học viên mang nợ…còn các vị thầy cô hướng dẫn làm giàu…thì đầy túi…và lặn mất tăm…

Người viết vừa theo dõi xong bộ phim truyền hình Hàn Quốc “Lật Mặt Tử Thù” trên kênh Dramas của đạo diễn trẻ Joo Sung Woo và cặp đôi vai chính Kang Ji Hwan trong vai Kang Ki Tan và Sung Yu Ri trong vai Soo Yeon…Cường điệu vốn là một thủ thuật tạo nên sự hấp dẫn của điện ảnh, tuy nhiên sự cường điệu của điện ảnh cũng không đến nỗi quá xa thực tế để người ta nhận ra ngay những yếu tố giả…làm mất hứng thú…Hoàn toàn không có ý kể lể về nội dung bộ phim 75 tập ấy…mà chỉ muốn nói rằng: làm giàu hoàn toàn không dễ chút nào, ngược lại là cả một quá trình học hành đến nơi đến chốn, một thao trường trải nghiệm bằng thi gan bền bỉ và một cuộc đấu tranh bằng cả lực lẫn trí…đầy máu và nước mắt, thậm chí cả mạng sống…Làm gì một khóa học năm bảy ngày hay vài ba tháng …mà làm giàu ngay được…

Một bộ phim cổ trang 75 tập của đạo diễn Đinh Hắc – bộ phim “Năm Ấy Hoa Nở Trăng Vừa Tròn” – nói đến câu chuyện truyền kỳ của một nữ doanh nhân tên là Châu Doanh ( diễn viên Tôn Lệ) trong Ngô Gia – một gia đình giàu có nhất ở Thiểm Tây giai đoạn cuối nhà Thanh…Cô Châu Doanh này vốn là đứa con lượm được của một tay giang hồ…rồi hoàn cảnh cùng với những biến cố đã đưa đẩy cô vào Ngô Gia, trở thành thiếu phu nhân của Ngô Gia…Thế nhưng chủ nhân của Ngô Gia cũng như phu quân của Châu Doanh đều bị những đối thủ cạnh tranh buôn bán hại chết, Ngô Gia tán gia bại sản…Bản thân Châu Doanh cũng  phải chịu trăm ngàn lần thất bại, thậm chí bị giam cầm…và lên án chết…Dần dần tự thân Châu Doanh đã vực Ngô Gia dậy và trở thành một phu nhân giàu có nhất Thiểm Tây…Dù là một con người trân trọng sự thật, thành tín trong buôn bán, nhưng – để có thể vực Ngô Gia dậy và bảo vệ thành quả buôn bán của mình – Châu Doanh cũng phải mưu lược, tính toán…và có cả một bộ sậu những tâm, những óc quanh mình…Đâu dễ dàng gì để làm giàu chỉ với một khóa học…

Chúa Giê-su , Người nói gì về chuyện giàu có ???

“Bấy giờ Đức Giê-su nói với các môn đệ của Người: “ Thầy bảo thật anh em, người giàu có khó vào Nước Trời. Thầy còn nói cho anh em biết : con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu có vào Nước Thiên Chúa. Nghe nói vậy, các môn đệ sửng sốt và nói : “Thế thì ai có thể được cứu ?” Đức Giê-su nhìn thẳng các ông và nói: “Đối với loài người thì điều đó không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa, thì mọi sự đều có thể được.” (Mt 19 , 23 – 26 ; Mc10,2327)

Ở một chỗ khác , Người giáo huấn:

“Không một gia nhân nào có thể làm tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được.”  ( Lc 16 , 13)

Ở giáo huấn trong thánh sử Mat-thêu, Chúa không nói người giàu có “không” được vào Nước Thiên Chúa, nhưng Chúa nói người giàu có “khó” vào Nước Thiên Chúa…Dĩ nhiên là theo cách dân gian để diễn tả một thực tế “quá khó”…thì Chúa dùng hình ảnh và kiểu nói “ con lạc đà chui qua lỗ kim”, nhưng – đứng trước sự sửng sốt của các môn đệ - Chúa quả quyết ngay: Đối với loài người thì điều đó không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa thì mọi sự đều có thể được…Nghĩa là – trong trần gian này – vẫn có những người giàu được vào Nước Trời, vẫn có “những con lạc đà chui qua được lỗ kim”…với những điều kiện như:

- giàu tự thân,

- giàu do siêng năng, cần mẫn, lao nhọc,

- giàu do làm ăn ngay chính, thành tín,

- giàu bằng những chia sẻ thâm tình,

- giàu không tham lam, gom góp, bóc lột, đầu cơ tích trữ…

Tóm lại là “làm giàu” có lương tâm, trân trọng phẩm giá con người, thấy nhục, thầy hèn khi gian dối với chính mình, với tha nhân…và khi phải khom mình để chui cửa sau, luồn cửa trước…Giàu được với những điều kiện như thế này…thì phải “cứng”, phải “vững” lắm lắm, nhưng – như Chúa nói: Đối với loài người thì điểu đó không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa thì mọi sự đều có thể được– Chúa sẽ giúp sức, Chúa sẽ ban ơn: đấy là cái điều làm nên sự “may mắn” nhiều khi như một nhiệm mầu không hiểu nổi về phía con người…Dù sao “làm giàu” được khi hoạt động thương mại với những quyết tâm như thế sẽ làm con người thấy bình yên, thanh thản hơn…Một thoáng nào đó chúng ta nhận ra nơi những con người giàu “tự thân”…

Ở giáo huấn của Chúa do thánh sử Luca (16 , 13) ghi lại thì Chúa lại có một đòi hỏi nơi những người tin trong sinh hoạt kiếm tiền thường ngày của mình : dành cho Chúa “chỗ ưu tiên” trong mọi tính toán mưu sinh : Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được! – Nghĩa là chúng ta chỉ có thể “làm tôi” Thiên Chúa thôi…Dĩ nhiên hai chữ “làm tôi” đây hoàn toàn không có nghĩa là “nô lệ” theo cái kiểu con người hành xử với tôi tớ của mình, nhưng là đặt Thiên Chúa ở vai trò “hướng dẫn” và “lãnh đạo” bằng “Lời của Người”trong những sinh hoạt đời thường của mình, bao gồm cả chuyện cơm, áo, gạo, tiền mà chúng ta phải lo cho mình, cho gia đình của mình…Mà “Lời” của Thiên Chúa chính là Chúa Giê-su và những giáo huấn của Người trong Tin Mừng chúng ta được nghe hằng ngày, hằng tuần suốt năm sống và suốt cuộc đời làm con Chúa của mình…

Giàu có tự thân nó không phải là một điều xấu…Giàu có, tài năng, thông minh, khỏe mạnh, xinh đẹp, giỏi lãnh đạo, dễ dàng tiếp cận…là những “hồng ân” Thiên Chúa ban…Vấn đề là chúng ta nhận những hồng ân ấy, cám ơn Thiên Chúa và tận dụng tất cả những “hồng ân” ấy để làm cho cuộc đời của mình và của anh chị em quanh mình mỗi ngày đầy đủ hơn, dễ chịu hơn…

Spike Milligan – một diễn viên hài người Ấn Độ - có một suy nghĩ thâm trầm : Tiền không mua được cho bạn hạnh phúc, nhưng nó làm sự nghèo khổ dễ chịu hơn.

Còn George Lorimer – nhà báo, nhà văn người Mỹ - thì nói : Có tiền thì thật là tuyệt vì tiền có thể mua được nhiều thứ bạn thích. Tuy nhiên thỉnh thoảng cũng phải kiểm tra lại xem bạn đã mất đi thứ gì mà tiền không thể mua được.

Ông Benjamin Franklin – một nhà báo, nhà văn, chính trị gia người Mỹ ai cũng biết – lại chia sẻ một cách để nhìn con người : Với người nghĩ rằng tiền có thể làm được mọi thứ, ta có thể nghi ngờ anh ta làm mọi thứ vì tiền !

Chào NĂM MỚI -  2019 

Lm Giuse Ngô Mạnh Điệp.