Không thể nghi ngờ, trong trí tưởng tượng của chúng ta, có một nguồn năng lực và một nguồn sống chưa được khai phá. Tôi muốn nói điều này với bạn qua một thử nghiệm trước khi giới thiệu cùng bạn việc sử dụng trí tưởng tượng trong chiêm niệm.
Bạn hãy nhắm mắt. Chọn một tư thế nghỉ ngơi. Hãy lặng yên chính mình một lúc bằng một trong những thao luyện ý thức. Đối với tất cả hoạt động của trí tưởng tượng, điều quan trọng là tâm trí bạn phải lặng yên, thư thái và an bình…
Bây giờ, hãy đem trí tưởng tượng đến một nơi, mà ở đó, bạn từng cảm nghiệm hạnh phúc trong quá khứ… Một khi đã chọn nơi chỗ, bạn hãy dành một lúc để nhặt lại mọi chi tiết của nơi ấy… Hãy sử dụng mỗi một quan năng cảm giác trong những cảm quan giàu tưởng tượng của bạn cho công việc này: nhìn những đồ vật ở đó, những màu sắc, lắng nghe lại từng âm thanh, sờ đụng, và nếm, ngửi nếu có thể được, cho đến khi nơi ấy trở nên hoàn toàn sống động ngần nào có thể đối với bạn... Bạn đang làm gì?… Bạn đang cảm thấy gì?…
Sau khi ở lại chốn này trong vòng năm phút, bạn hãy trở về với hiện tại, về lại với sự hiện hữu của bạn trong căn phòng này, nơi bạn đang có mặt lúc này… Hãy ghi nhận ngần nào có thể những chi tiết trong hoàn cảnh của bạn ở đây… Lưu ý cách riêng những gì bạn đang cảm nhận tại nơi này… Dừng lại với câu hỏi ấy trong vòng ba phút…
Bây giờ, trở lại nơi mà ở đó, bạn đã đem trí tưởng tượng vào… Giờ đây, bạn đang cảm nhận điều gì?… Có thay đổi nào ở nơi ấy hoặc có thay đổi nào trong những cảm nhận của bạn?…
Hãy trở lại căn phòng này một lần nữa… và tiếp tục di chuyển qua lại giữa nơi ấy và căn phòng này, tiếp tục lưu ý từng lúc những gì bạn đang cảm nhận và bất kỳ thay đổi nào ở những cảm nhận đang xảy ra trong bạn... Sau một vài phút, tôi yêu cầu bạn mở mắt, kết thúc thử nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm của bạn với người hướng dẫn, nếu bạn muốn.
Chia sẻ sau thao luyện này, phần lớn nhiều người nói với tôi, họ cảm thấy được tươi trẻ và mạnh mẽ. Họ ra đi trong tưởng tượng, đến một vài nơi mà ở đó, họ đã cảm nghiệm tình yêu, niềm vui, an bình sâu thẳm và thinh lặng trong quá khứ… Khi sống lại một lần nữa cảnh tượng đó trong tưởng tượng, họ cũng có thể tái tạo những tình cảm đã cảm nghiệm thuở đầu trong cảnh tượng đó.
Việc quay trở lại căn phòng, nơi họ thực sự đang hiện diện thường đưa đến bối rối… Nhưng khi kiên trì di chuyển qua lại giữa nơi tưởng tượng và căn phòng, thì từ nơi chốn tưởng tượng đó, họ mang về lại cho mình nhiều tình cảm tích cực đã cảm nghiệm ở đó. Người ấy được tươi trẻ và mạnh mẽ trở lại. Và thật lạ lùng, dường như nhận thức của họ về thực tế hiện tại lại trở nên sắc bén. Thay vì chạy trốn thực tế như nhiều người sợ hãi khi rút vào thế giới tưởng tượng, việc rút lui này lại giúp họ đi sâu hơn vào thực tế hiện tại - để nhận thức nó tốt hơn và nắm chặt nó với một sức mạnh đã được đổi mới.
Lần tới, khi bạn cảm thấy mệt mỏi và buồn chán, hãy làm lại thử nghiệm này và xem những gì nó sẽ đem đến cho bạn. Bạn có thể là một trong những người hiếm khi sử dụng năng lực tưởng tượng của mình và thấy khó khăn buổi đầu khi tưởng tượng một cách sinh động bất cứ điều gì; vì thế, bạn sẽ cần một vài luyện tập trước khi có thể hưởng nhận những ơn ích tràn đầy của thao luyện bổ sức này. Nếu kiên trì, chắc chắn bạn sẽ thành công.
Lần sau, khi thực hành thử nghiệm này, phải đoan chắc, bạn đang tưởng tượng một cách đích thực chứ không chỉ nhớ lại một cảnh tượng hay một sự kiện. Sự khác biệt giữa tưởng tượng và ký ức ở chỗ, khi tưởng tượng, tôi thực sự làm sống lại sự kiện tôi nhớ được; tôi không còn ý thức đến môi trường hiện tại chung quanh. Xét về lý trí và nhận thức, thì tôi đang hiện diện thực sự trong chốn tưởng tượng của tôi. Bằng cách ấy, nếu tôi tưởng tượng một cảnh trên bãi biển, tôi tưởng tượng mình đang nghe một lần nữa tiếng sóng vỗ, tôi cảm nhận một lần nữa mặt trời đang đập trên lưng trần của tôi, tôi cảm nhận sự đụng chạm của cát nóng dưới chân tôi... và kết quả là, một lần nữa, tôi cảm nghiệm tất cả mọi cảm xúc đã có khi cảnh tượng đó xảy ra lần đầu. Trước đây, hẳn tôi đã đồng ý với câu nói mà những người tĩnh tâm thổ lộ: “Tôi không thể cầu nguyện với trí tưởng tượng… Trí tưởng tượng của tôi rất kém”. Và tôi đã khuyên họ dùng một vài hình thức cầu nguyện khác. Nhưng nay, tôi không ngừng thuyết phục họ rằng, với một thực hành nhỏ, mọi người đều có thể làm phát triển sức mạnh của mình để tưởng tượng; và bằng cách ấy, đạt đến những nguồn phú túc thiêng liêng và tình cảm khôn tả. Nếu bạn nghĩ, bạn không thể sử dụng mảy may trí tưởng tượng của mình, hãy làm thử thao luyện này. Hãy nhìn một vài đồ vật trước mặt một lúc. Bây giờ, hãy nhắm mắt và xem coi bạn có thể nhìn thấy vật ấy bằng lý trí hay không. Hãy ghi nhận có bao nhiêu chi tiết mà bạn có thể nhặt lấy. Rồi mở mắt, nhìn vật ấy một lần nữa, xem những gì bạn đã bỏ sót ở hình ảnh có trong trí. Hãy nhắm mắt một lần nữa và xem có bao nhiêu chi tiết của vật ấy mà bạn có thể nhặt lại, bạn thấy nó sống động thế nào… Bạn cũng có thể thử nghiệm một điều gì đó tương tự với cảm thức tưởng tượng của việc lắng nghe. Hãy lắng nghe một vài đoạn nhạc phát từ một máy ghi âm… Nghe lại chúng trong trí… Mở lại đoạn băng và lưu ý những gì bạn đã bỏ sót… Chính bằng cách ấy, bạn sẽ làm tăng trưởng dần dần năng lực tưởng tượng của mình.
Giờ đây, chúng ta hãy thiêng liêng hóa thử nghiệm trên đây, và từ đó, tôi sẽ giúp bạn rút ra một vài lợi ích thiêng liêng:
Bạn hãy nhắm mắt và lặng yên chính mình một lúc… Bây giờ, hãy đem trí tưởng tượng về lại một nơi nào đó mà bạn đã cảm nghiệm Thiên Chúa trong quá khứ… Hãy theo cùng một trình tự như tôi đã đề nghị trong thử nghiệm trước… Di chuyển đến chỗ đó, và từ chỗ đó đến chỗ này... Hãy xem, bạn có thể nhặt được một điều gì đó về kinh nghiệm thiêng liêng đã có trong quá khứ, và xem, bạn có thể mang vào hiện tại một vài sức mạnh thiêng liêng mà cảm nghiệm đó đã trao cho bạn không. Để có thể tưởng tượng một cách hiệu quả và rút được lợi ích tối đa từ những thao luyện này, bạn phải ở trong một trạng thái cô tịch nội tâm sâu lắng hầu những tưởng tượng của bạn trở nên sống động. Lý tưởng là chúng hầu như sẽ sống động như thực tại của thế giới cảm giác.
Bạn không sợ những thao luyện này sẽ làm bạn trở thành một người chạy trốn thực tại hay một kẻ mộng mơ. Mộng mơ chỉ nguy hiểm khi người mơ không thể phân biệt giữa thực tại cảm giác và thực tại tưởng tượng, hoặc khi người ấy không đủ sức dập tắt những giấc mơ của mình hay tìm lại chúng bất kỳ lúc nào. Miễn sao bạn giữ được sức mạnh này hầu có thể đi vào những thao luyện mà không chút sợ hãi.