Theo một nghĩa nào đó, tất cả những thao luyện chiêm niệm dùng trí tưởng tượng đều mang tính biểu tượng. Thế nhưng, những thao luyện chiêm niệm dùng trí tưởng tượng của thánh Inhaxiô vốn đặt nền tảng trên một vài yếu tố lịch sử lại không như thế; chẳng hạn với những bài thao luyện tôi sắp đề nghị cùng bạn:

Tôi muốn bạn tưởng tượng bạn đang ngồi trên đỉnh một ngọn núi trông bao quát xuống một thành phố rộng lớn. Trời nhá nhem, mặt trời vừa khuất, và bạn để mắt đến những ngọn đèn bắt đầu thắp sáng thành phố xinh đẹp ấy… Hãy nhìn xem chúng cho đến lúc cả thành phố tựa một mặt hồ của những đốm sáng… Bạn đang một mình ngồi đây, chăm chú nhìn xem quang cảnh tuyệt đẹp này… Bạn đang cảm nhận điều gì?…

Một lúc sau, bạn nghe tiếng bước chân phía sau mình và biết đó là những bước chân của một người thánh thiện đang cư ngụ ở chốn này, một ẩn sĩ. Ông xuất hiện và đứng bên cạnh bạn. Ông nhìn bạn dịu dàng và nói với bạn chỉ một câu: “Nếu anh đi xuống thành phố đó đêm nay, anh sẽ gặp Thiên Chúa”. Sau khi nói điều này, ông quay lại và bước đi. Không một lời giải thích, không kịp cho bạn đặt một câu hỏi…

Bạn tin người đàn ông này biết những gì ông ta nói. Bạn đang cảm nhận điều gì lúc này? Bạn có nghĩ như thể bạn đang làm theo lời vị ẩn sĩ và xuống phố? Hoặc tốt hơn, bạn sẽ ngồi lại nơi bạn đang có mặt?

Dẫu chiều hướng của bạn thế nào, tôi vẫn muốn bạn xuống phố giờ này để tìm kiếm Thiên Chúa… Bạn đang nghĩ gì khi bạn đi xuống?…

Giờ đây, vừa đến ngoại ô thành phố và bạn phải quyết định sẽ đi đâu để tìm Thiên Chúa và gặp Ngài… Bạn quyết định đi đâu? Hãy vui lòng đi theo tiếng gọi của con tim trong việc chọn lựa nơi bạn sẽ đến. Đừng để bị tác động bởi những gì bạn nghĩ bạn “phải” làm hoặc đi đến nơi bạn nghĩ bạn “phải” đến. Chỉ đi đến nơi mà con tim bạn mách bảo…

Điều gì xảy ra cho bạn khi bạn đặt chân đến nơi này?… Bạn tìm thấy gì ở đó?… Bạn làm gì ở đó?… Điều gì xảy đến với bạn?… Bạn có tìm thấy Thiên Chúa không?… Bằng cách nào?… Hoặc bạn thất vọng?... Rồi bạn làm gì?… Bạn chọn đi đến một nơi khác?… Ở đâu?… Hoặc bạn chỉ ở lại nơi bạn đang đứng?…

Giờ đây, tôi muốn bạn thay đổi tưởng tượng. Bất luận bạn có gặp Thiên Chúa hay không, tôi muốn bạn chọn một vài biểu tượng cho Ngài - bất cứ điều gì biểu trưng Thiên Chúa nhất đối với bạn - khuôn mặt một em bé, một vì sao, một đoá hoa, một mặt hồ yên tĩnh… Bạn chọn biểu tượng nào?... Hãy dành thời giờ cho việc chọn lựa này…

Sau khi chọn biểu tượng cho mình, bạn hãy đứng trước nó một cách trân trọng… Bạn đang cảm nhận điều gì khi chăm chú nhìn vào biểu tượng này?… Hãy nói một điều gì đó với nó…  

Bây giờ, hãy tưởng tượng, biểu tượng ấy đang đáp lời bạn… Biểu tượng nói gì?…

Giờ đây, tôi muốn bạn trở thành biểu tượng đó… và sau khi đã trở thành biểu tượng, hãy nhìn vào chính mình đang đứng nổi bật ở đó một cách trân trọng… Lúc này, bạn cảm thấy những gì khi nhìn chính mình từ quan điểm và thái độ của biểu tượng này?…

Nay, bạn hãy quay về với chính mình đang đứng đó, trước biểu tượng… Hãy dừng lại để chiêm ngắm một lúc trong âm thầm… Đoạn, hãy nói lời tạm biệt với biểu tượng của bạn… Dành một hai phút cho công việc này rồi mở mắt và kết thúc thao luyện.

Cuối thao luyện này, tôi thường mời các thành viên trong nhóm chia sẻ cho nhau những gì họ đã cảm nghiệm trong suốt thời gian tưởng tượng. Thông thường, họ có những khám phá bất ngờ về chính họ, về Thiên Chúa, về tương quan giữa họ với Ngài. Dưới đây là một thao luyện tưởng tượng khác mang tính biểu tượng:

Một nhà điêu khắc đã bõ công tạc một bức tượng của bạn. Bức tượng đã hoàn tất và bạn đang đi vào phòng tượng của ông để xem nó trước khi nó xuất hiện cho công chúng. Ông trao cho bạn chìa khóa phòng, nơi đặt bức tượng, để chính bạn có thể xem nó; và riêng mình bạn, bạn có thời giờ nhìn ngắm nó thoả thích. Bạn mở cửa, căn phòng tối om. Và kìa, ngay giữa phòng là bức tượng của bạn được che phủ bởi một tấm vải… Bạn bước tới bức tượng, dở tấm vải… Đoạn, bạn lùi bước và nhìn vào bức tượng của mình. Ấn tượng đầu tiên của bạn là gì?… Bạn có hài lòng không?… Hãy chú ý đến những chi tiết của bức tượng… Kích cỡ nó thế nào?… Nó được làm bằng chất liệu gì?…   Hãy đi vòng quanh nó… Nhìn nó từ mọi góc… Nhìn nó từ xa, rồi lại gần hơn và nhìn vào những chi tiết… Hãy chạm vào nó… Xem nó sần sùi hay nhẵn nhụi… Lạnh hay ấm khi sờ đến. Bạn thích những phần nào của bức tượng?… Những phần nào bạn không thích?… Hãy nói một điều gì đó với bức tượng của bạn… Bức tượng đáp lại những gì?… Bạn đáp lại làm sao?… Cứ tiếp tục đối thoại lâu chừng nào có thể khi chính bạn hoặc bức tượng có điều muốn nói… Bây giờ, hãy trở thành bức tượng. Là bức tượng, bạn cảm nghiệm thế nào?... Tư cách bạn thế nào khi trở thành bức tượng?...

Giờ đây, tôi muốn bạn tưởng tượng, đang khi bạn là bức tượng của chính mình thì Chúa Giêsu bước vào căn phòng… Người nhìn bạn thế nào?… Bạn cảm nhận những gì đang khi Người nhìn bạn?… Người nói gì với bạn?… Bạn đáp lại những gì?… Hãy tiếp tục cuộc đối thoại chừng nào có thể khi Người hoặc bạn có điều muốn nói…

Sau một lúc, Chúa Giêsu ra đi… Bây giờ, bạn hãy quay lại với chính mình và nhìn bức tượng một lần nữa… Có gì thay đổi ở bức tượng không?… Có gì thay đổi trong bạn hay trong những tâm tình của bạn không?… Đoạn, bạn nói lời tạm biệt với bức tượng của mình… Hãy dành một phút hoặc nhiều hơn cho công việc này rồi mở mắt.

Những tưởng tượng tựa hồ những giấc mơ, là những công cụ hữu ích cho việc học biết chính con người của bạn, bởi lẽ bạn sẽ phóng chiếu chính con người thật của bạn vào những tưởng tượng của mình. Đó là lý do tại sao khi chia sẻ tưởng tượng của mình cho một ai đó hay một nhóm nào   đó, thì hầu như chắc chắn, bạn dễ bộc lộ một điều gì đó khá riêng tư về chính mình hơn là khi bạn tiết lộ những bí mật sâu kín mà bạn che giấu một cách thận trọng trước những người khác.

Những tưởng tượng không duy chỉ cho bạn sự hiểu biết sâu sắc về chính mình, nhưng chúng còn thay đổi bạn trong một vài cách thức lạ lùng nào đó! Một đôi khi, bạn ra khỏi tưởng tượng, cảm thấy mình thay đổi mà hoàn toàn không biết thế nào hay tại sao lại có sự thay đổi đó. Rất có thể qua hai bài thao luyện tưởng tượng tôi vừa đề nghị trên đây, bạn thấy rằng, tương quan của bạn với Thiên Chúa trở nên sâu sắc, mặc dầu bạn không thể giải thích tại sao. Đừng hài lòng với việc thực hành chỉ một lần những bài thao luyện tưởng tượng này. Để hưởng trọn vẹn ơn ích từ chúng, bạn phải làm đi làm lại nhiều lần. Hãy để cho bản năng sáng tạo của bạn được tự do hoạt động và hãy phát minh những tưởng tượng mang tính biểu trưng của riêng bạn.