CHÚA NHẬT PHỤC SINH

(Cv 10:34a, 37-43; Cl 3:1-4/1Cr 5:6b-8; 2Ga 20:1-9/Lc 24:1-12/13-15) 

Nguyễn Tiến Cảnh, MD

Sung sướng. Hồi hộp. Lo sợ. Buồn phiền. Thất vọng. Tất cả tưởng như chẳng có gì có thể cứu vãn được nữa. Nhưng bất ngờ, bừng sáng vì kinh hãi và sung sướng. Hy vọng lại tràn lan. Chúa đã sống lại thật, vì cử chỉ Chúa “bẻ bánh”.

CON ĐƯỜNG EMMAUS VÀ HAI MÔN ĐỆ

Tim rướm máu. Tim bừng cháy. Tim sầu buồn. Tim vui mừng. Hình ảnh trái tim con người biến dạng, đổi sắc, tràn ngập trong đoạn Phúc Âm tuyệt vời ngày Lễ Phục Sinh nói về hai môn đệ trên đường Emmaus (Lc 24:13-35). Đây là môt câu chuyện hết sức “người”, đầy cảm động, được biến chuyển theo nhịp tim của con người với đầy đủ hỉ nộ ái ố dưới những hình thức văn vẻ, để rồi kết thúc làm họ nhớ lại màu nhiệm Thánh Thể mà Chúa Giêsu đã lập cách đó hơn ba ngày (c. 30-32).

Sau khi Chúa chịu cực hình và chết trên thập giá, các môn đệ đã hoang mang, thắc mắc rồi trở thành hồ nghi (c. 13-24). Kinh Thánh đã được nhắc lại cho họ (c.27). Lời Chúa trao đổi giữa họ và người khách bộ hành trên đường Emmaus đã rõ ràng (c.25-27). Nhưng mắt họ vẫn mờ, không nhận biết người bạn đồng hành đó là ai, phải đợi đến lúc ngồi vào bàn ăn mới biết con Người mà mình đang bàn tán lo lắng buồn phiền chính là Chúc. (c 31).

Đêm ấy, cái đêm Phục Sinh, Cleopas và bạn ông bỏ Jerusalem, một địa danh đầy biến động bi hùng những ngày trước đây, đi về một làng nhỏ xa xa, mà trong trí họ không biết là đi dâu. Có lẽ đi để cho quên nỗi sầu buồn! Các ông không tin là Chúa có thể sống lại, vì rõ ràng Người đã chịu cực hình và chịu chết trên thập giá. Cố gằng níu kéo nhưng các ông vẫn thất vọng, không thấy một mảy may ánh sáng giải thoát trong cõi chết, nơi mồ trống hay những lời kể lại của các bà và các môn đệ về việc Chúa Giêsu đã sống lại. Dưới mắt họ lúc đó, hoặc là sứ mệnh của chúa Giêsu đã hoàn toàn thất bại, hoặc là chính họ đã tự lừa dối mình khi quá kỳ vọng vào Chúa Giêsu.

ĐÀM THOẠI TRÊN ĐƯỜNG

Thử tưởng tượng chúng ta gặp hai môn đệ trên đường Emmaus vào một buổi chiều tà, lúc mà ánh hoàng hôn heo hắt đang tan dần vào đêm tối. Việc Chúa sống lại chẳng là gì cả, chỉ là tin đồn, như chuyện thần tiên. Nấp dưới những lời đồn thổi từ miệng người này tới miệng người khác, thành tam sao thất bản không biết đâu mà tin nữa, để rồi bán tin bán nghi với hy vọng ưóc mong Thấy của mình vẫn còn sống, vẫn oai hùng và hiện diện. Nhưng hoài nghi, buồn nản và thất vọng vẫn chồng chất làm mất hết cả niềm tin khiến các ông không nhận ra được Chúa Giêsu.

Chẳng hiểu mình nói gì với Chúa lúc đi đường, mặc dù các ông bàn về đủ thứ mà mình vẫn tin biết về Chúa Kito, về niềm tin vào Thầy mình, nhưng mắt các ông như mù lòa không nhìn ra Thầy mình là đấng thiên sai chịu đau khổ mà Kinh Thánh đã nói trước. Chính nỗi buồn phiền đã làm cho lòng các ông nặng chĩu xuống đến độ không nhận ra được Chúa Giêsu Thầy mình.

Chính người khách lạ trên đường Emmaus lại càng làm cho các ông thêm nghi ngờ và tò mò khi đan dệt vào câu chuyện với những tình tiết của Kinh Thánh. Chính Chúa Giêsu như thách thức các ông thử cắt nghĩa những biến cố mới xẩy ra ở Jerusalem mấy ngày trước đây dưới ánh sáng Kinh Thánh. Tuy nhiên Cleopas và bạn ông hình như đã bị “mù quáng, tối dạ đến độ không tin, không biết, không nhận ra những lời tiên tri đã nói” (c. 25).

CHÚNG TÔI VẪN HY VỌNG

Tuy nhiên, các môn đệ trên đường Emmaus cũng đã hy vọng, nhưng mơ ước của họ đã bị áp chế và vụt qua mất rồi. Nó như những tiếng kêu đau buốt và ai oán bi thương: “Trước đây chúng tôi vẫn hy vọng…!” (Lc.24:21). Các ông kỳ vọng vào Chúa Giêsu là đấng giải phóng đầy quyền năng và uy dũng. Họ không bao giờ dám nghĩ tới cái ngày thứ sáu đen tối và kinh hoàng ấy ở trên đồi bên ngoài thành Jerusalem.

Chúng tôi biết những gì đang xẩy ra khi mà những cảm giác ấy xâm chiếm tràn ngập lòng chúng tôi. Chúng tôi chán nản, dửng dưng, cay đắng và buồn phiền. Chúng ta có bao giờ tự hỏi mình đã có bao nhiêu lần bị quẫn trí như hai môn đệ trên đường Emmaus không? Có khi nào bạn thốt lên lời bi thảm này không: “Lúc trước chúng tôi vẫn hy vọng!”

Chúng tôi hy vọng cuộc hôn nhân sẽ tồn tại không suy xuyển và gia đình đoàn tụ, an vui, hạnh phúc. Chúng tôi hy vọng chiến tranh, bạo động và khủng bố sẽ ngừng. Chúng tôi hy vọng cuộc khủng hoảng kinh tế sẽ không ảnh hưởng đến gia đình chúng tôi, không làm cho chúng tôi mất công ăn việc làm, làm cho cuộc sống của chúng tôi trở thành bấp bênh và nghèo túng. Chúng tôi hy vọng con cháu chúng tôi vẫn ngoan ngoãn, vẫn còn ở trong Giáo Hội, vẫn thường xuyên đi nhà thờ, đọc kinh, xem lễ….Chúng tôi hy vọng ốm đau bệnh tật và tuổi già sẽ tránh xa chúng tôi và những người thân yêu của chúng tôi cả thể xác lẫn tinh thần.

Giống như hai môn đệ trên đường Emmaus, chúng tôi có cảm thấy mình là nạn nhân của thời cuộc, của số mệnh, của hoàn cảnh và những biến cố ngoại lai không?

Chúng tôi không thể sống mà không hy vọng, nhưng chúng tôi phải khôn ngoan và tỉnh táo trong hy vọng. Cho dù trong mọi hoàn cảnh văn hóa xã hội mà chúng tôi đang sống có những nguy hiểm làm cho niềm hy vọng của chúng tôi bị phai mờ vì những lý tưởng, những khẩu hiệu, thì không gì có thể đối nghịch với thông điệp của chúa Giêsu! Người không muốn các môn đệ của Người chỉ hy vọng ở ngoài môi lỗ miệng. Người muốn họ “Phải Hy Vọng thực sự”.

Tin Chúa phục sinh không phải là cứ ôm cứng lấy những lý tưởng phù du, những tính toán trần thế, những khẩu hiệu rẻ tiền, những đề tài có tính chộp dựt, mà phải say mê sứ thần Thiên Chúa, là Chúa đã sống lại thực và kết hợp với Người trong tình liên đới thiết thân. Không có Người chúng ta chẳng làm được gì cả, mà cũng không thể là “con người hy vọng”. Chúng ta phải hy vọng, và chúng ta chỉ có thể hy vọng nếu chúng ta biết kết hợp với Người.

XIN THẤY Ở LẠI VỚI CHÚNG TÔI

“Thưa Thầy, xin Thầy ở lại với chúng tôi, vì trời đã tối” (Lc 24: 29). Đây là một lời cầu khẩn rất thảm thiết mà hai môn đệ đã nói với người khách lạ đang đồng hành với mình trên đường. “Xin hãy ở lại với chúng tôi” cũng là một lời kinh của Giáo Hội sơ khai xin Chúa Phục Sinh đừng bỏ rơi họ khiến họ phải đi tìm kiếm một vị khác.

Đêm xuống ở Emmaus không phải chỉ là lúc mặt trời lặn vào ngày Phục Sinh đầu tiên, mà còn là dấu chỉ một đêm của Niềm Tin và Hồ Nghi, vô định và tối tăm, hoang mang và hỗn độn. Là người, là Kito hữu, ai cũng biết tiếp theo đêm sẽ là bình minh của niềm tin và hy vọng. Điều này đã được thánh Gregory Cả diễn tả một cách tuyệt vời: “Bởi vì bình minh thay đổi dần dần từ tối thành sáng. Giáo Hội (….) được thích hợp để thành bình minh. Bình minh được hiểu là đêm đã qua rồi, nhưng nó chưa hoàn toàn thực sự là ngày. Trong khi bình minh đang phá hủy bóng tối và đón chào ánh sáng thì nó có cả hai, ánh sáng quyện với bóng tối….Tất cả chúng ta há chẳng đang theo đuổi một thực tại đó trong cuộc sống bình minh ấy hay sao?”

Giữa bóng tối của ngày đang qua đi và đêm dày đặc đang che phủ tâm hồn các môn đệ, người khách lạ đã mang lại tia sáng hy vọng cho họ khiến họ phải thốt lên: “Xin ông ở lại với chúng tôi!”. Thế rồi qua cử chỉ “bẻ bánh” quá quen thuộc, mắt các ông mới mở bùng ra và nhận thấy Thấy mình đã sống lại thực ở ngay chính giữa họ. Có bao giờ chúng ta như hai môn đệ trên đường Emmaus đã bừng tỉnh quay lại với Chúa và thưa: “Xin Chúa hãy ở lại với con” không?

TÂM HỒN BỪNG CHÁY

Tại bàn ăn ở Emmaus, tâm hồn các môn đệ đã bắt đầu bừng cháy (Lc 24:32) khi họ hiểu ra được sự thật về đấng Thiên Sai bị đau khổ. “Tin Mừng” đã xuất hiện ở trí óc họ và chảy xuống tim họ, và họ cảm nghiệm được cái cảm giác kỳ lạ và phi thường của con tim họ đang từ từ bừng cháy. Tâm hồn bừng cháy -đối với họ- là cách diễn tả duy nhất và thích hợp nhất khi họ nhận ra chúa Giêsu, Thầy của họ đã sống lại.

Văn hào Pháp Francois Mauriac đã diễn tả tình trạng con tim bừng cháy này bằng một câu rất tượng hình và khá chí lý: “Nếu các bạn là bạn với chúa Kitô, thì nhiều người khác sẽ được hâm nóng vì lửa thiêu đốt của bạn. (….) Vào một ngày nào đó mà bạn không còn nóng bỏng vì tình yêu, thì nhiều người sẽ chết vì lạnh.”

HIỆN RA VỚI SIMON

Trong câu chuyện đường Emmaus chỉ thấy nói hai môn đệ rờI Jerusalem (c.13) và cuối cùng hai ông quay trở lại thị trấn Jerusalem để gặp các môn đệ kia và bạn bè đang tụ họp chờ Chúa ở đó (c.33). Câu 34 kết thúc câu chuyện lại là một thông báo bất ngờ của những người ở lại Jerusalem cho hai ông rằng Chúa đã sống lại thực rồi và đã hiện ra với ông Simon, cũng như các ông đã thấy trên đường Emmaus (c.33-34).

Làm sao chúng ta có thể diễn tả và cắt nghĩa cho mọi ngưòi hiểu được việc Chúa hiện ra với ông Phêrô cùng các môn đệ và bạn bè họ ở Jerusalem? Phải chăng Luca để cho 11 tông đồ kia và các bạn bè họ tuyên bố Chúa hiện ra với Phêro trước, rồi ông mới trình bày câu chuyện người lữ hành trên đường Emmaus, để cho phù hợp với sự liên hợp của các tông đồ chung quanh Phêrô là người đầu tiên “chứng kiến Chúa phục sinh” (Cv 1:22)?

Việc Chúa hiện ra với ông Phêrô và lời chứng của các tông đồ, vì vậy sẽ giúp cho việc thiết lập Giáo Hội của Chúa thành hợp lý. Bởi vì ngay từ khởi đầu rõ ràng là đã có “sự liên hợp tông truyền với ông Phêrô.” Điều này cũng không làm giảm giá trị câu chuyện người lữ hành trên đường Emmaus. Trái lại, biến cố “người lữ khách” càng trở nên chính xác và lại được xác nhận thêm bởi tất cả các tông đồ và bạn bè họ trong lúc đang tụ họp quây quần bên nhau.

HOÀI CỔ

Một thắc mắc là tại sao chỉ có một mình Luca lại mất quá nhiều thì giờ cho biến cố trên đường Emmaus? Câu chuyện hiển nhiên được kể lại là để trả lời cho sự vắng mặt liên tục của chúa Giêsu và vì vậy sẽ là một mất mát cho những đệ tử, những người ái mộ Chúa. Vấn đề chính của câu chuyện là nhân biết có Chúa, không phải chỉ ở sự hiện diện thân xác, mà còn là quyền năng Chúa hiện diện trong Kinh Thánh và trong hành động bẻ bánh. Vấn đề là làm sao Luca dùng câu chuyện này để giảng giải cho độc giả của ông ở năm 80 AD. Họ có thể nghĩ rằng những người ở 50-60 năm về trước là những người được may mắn tận mắt nhìn thấy Chúa sống lại.

Có người cho rằng nỗi hoài cổ có thể khiến cho người ta tưởng rằng họ ở đó lúc bấy giờ, và điều đó sẽ làm cho người ta suy nghĩ khác đi để rồi ngày nay tin là có thật! Nhưng Luca nói rằng ngay cả những người hiện diện lúc đó cũng không thể nhận ra Chúa Giêsu cho đến khi Kinh Thánh được “mở ra” và “Mình Thánh Chúa” được chia sẻ. Cốt lõi của vấn đề là: Một thế hệ trước cũng không được may mắn để gặp Chúa Giêsu Phục Sinh hơn là một thế hệ về sau không nhìn thấy Người!

Niềm Tin vào Chúa Giêsu thì vượt qua cả lịch sử, không gian và thời gian. Người Kito hữu thời thánh Luca và thời chúng ta đều có cùng những yếu tố cần và đủ để nhận biết ra Chúa là Kinh Thánh và Thánh Thể.

Đối với Cleopas và bạn ông vào ngày Lễ Phục Sinh đầu tiên, thì cuộc hành trình của họ là một tiến trình đều đặn, cần phải khôn khéo, cẩn thận nhớ lại những chi tiết rồi liên đới kết hợp mọi yếu tố lịch sử cứu độ thấy trong Kinh Thánh cùng với những kinh nghiệm Chúa Phục Sinh. Đối với chúng ta cũng vậy thôi, nhưng không thể ít hơn. Chúng ta phải tiếp tục cắt nghĩa Kinh Thánh theo ngày nay và ở thời đại chúng ta, chuyển động từ tâm trí đầy niềm tin đến chỗ tuyên xưng và sống thực với Đấng đã thật sự sống lại từ cõi chết. Con đường Emmaus đặt ra một số vấn nạn quan trọng cho từng cá nhân cũng như cộng đồng đức tin của chúng ta.

 MỘT SỐ VẤN NẠN CẦN SUY NGHĨ

Chúa Giêsu sinh động và hiện diện giữa chúng ta như thế nào? Tình bằng hữu giữa chúng ta và Chúa Giêsu Kitô có gây cảm hứng cho tha nhân không? Tâm hồn chúng ta có bừng cháy vì tình yêu Người không? Người ta có xa lánh chúng ta vì chúng ta quá nguội lạnh không? Lòng chúng ta có từ từ bừng cháy khi mở Kinh Thánh ra đọc không? Có khi nào chúng ta lên đường trở lại Emmaus mà lòng vẫn lưu luyến, tính toán muốn giữ lại những gì quen thuộc và lợi lộc trần thế, hơn là tiến bước theo những thách đố trước mắt của cuộc sống mới không?

Có khi nào chúng ta cảm nghiệm thấy cái cảm giác phi thường và kỳ lạ nơi “trái tim bừng cháy” khi chúng ta lắng nghe Lời Chúa trước Thánh Thể và trong lúc cầu nguyện riêng không? Thánh Phêrô và truyền thống Tông Truyền có ý nghĩa gì đối với chúng ta? Trong đời sống đức tin của chúng ta, cũng như trong cuộc sống tôn giáo và kinh nghiệm về Giáo Hội, có bao giờ chúng ta chiều theo nỗi niềm hoài cổ của chúng ta không?

 LỜI KẾT: LỜI NGUYỆN MÙA PHỤC SINH

 Lạy Chúa, xin hãy ở lại với chúng con,

Vì chiều đã xuống…

Ngày sắp tàn…

Như hai môn đệ van nài,

Trên đường Emmaus lúc buổi chiều tà.

 Xin giúp chúng con biết tập trung nơi Chúa,

Thiên Chúa là Chúa chúng con,

Là Hy Vọng và lẽ sống đời con.

 Lạy Chúa, xin ở lại với chúng con,

Khi chúng con hồ nghi và thất vọng.

Khi chúng con buồn phiền và trống rỗng…

Làm chúng con tưởng Chúa vắng mặt,

Xin hãy đổ tràn đầy niềm ủi an Chúa hiện diện.

Khi lòng chúng con ích kỷ trai đá và vô cảm…

Chẳng thèm nghĩ đến tha nhân khốn khổ,

Xin hãy dạy chúng con nghệ thuật Chúa tự hiến.

 Lạy Chúa, xin ở lại với chúng con, 

Xin giúp chúng con nhận biết vương lộ thập giá Chúa

Là đường duy nhất phải theo

Của chúng con và của Giáo Hội.

 Lạy Chúa, xin ở lại với chúng con,

Suốt cuộc hành trình dài,

Để giúp chúng con khám phá ra Chúa mỗi ngày,

Khi bẻ bánh và chia sẻ Lời Chúa.

 Lạy Chúa, xin ở lại với chúng con,

Khi chúng con trên đường về Tân Jerusalem…

Nơi Chúa là Ánh Sáng, là An Bình…

Là Nhà vô tận. Amen.

Fleming Island, Florida

March 31, 2013

NTC