Các bài đọc:  1V 19:16b, 19-21; Cv 16; Gl 5:1,13-18; Lc 9:51-62

Nguyễn Tiến Cảnh, MD
 

Trong lời mở đầu bài Tin Mừng hôm nay (Lc 9:51-62), Luca đã nói rõ nơi Chúa Giêsu sẽ đi tới. Người đi lên Jerusalem, nơi mà chúng ta đã được báo trước trong bài Tin Mừng tuần qua. Người sẽ chịu chết.
 

Không nghi ngờ gì nữa, chúa Giêsu đã buộc phải nói với chúng ta về nghĩa vụ của người môn đệ theo Chúa. Trên đường di, Chúa đã gửi tín hiệu mời đến tất cả những người đang đi theo Người. Có nhiều đáp trả lời mời gọi của Chúa, nhưng mỗi người một cách. Người thì từ chối như dân làng Samarita vì họ thiên kiến không tin tưởng những kẻ đưa tin. Người thì trả lời đồng ý theo Chúa nhưng lại không hoàn toàn nhận thức ra được những điều phải có về việc theo Chúa.
 

Làm môn đệ là phải cam kết từ bỏ hoàn toàn tất cả những gì là riêng tư, và Chúa Giêsu muốn chúng ta hiểu rằng ngay từ lúc khởi đầu theo Chúa đã là bước đầu con đường dẫn đến thập giá.

CÂU CHUYỆN HÀNH TRÌNH CỦA LUCA
 

Cuộc hành trình Luca kể dựa trên Marco 10:1-52, nhưng Luca chỉ dùng nguồn của Marco ở khúc Lc 18:15-19-27. Trước điểm đó, Luca đã cho vào bản văn của mình một góp nhặt đặc biệt nói về Chúa Giêsu và những câu chuyện về Người được lấy ra từ “Q” -một góp nhặt nói về Chúa mà Mathiêu cũng dùng- và từ những thánh truyền đặc biệt mà chính ông biết.

Phần lớn tài liệu về cuộc hành trình Luca kể là giảng huấn cho các môn đệ. Trong suốt cuộc hành trình này, Chúa Giêsu đã chuẩn bị để chọn ở Galilee những nhân chứng về trách nhiệm mà họ sẽ thi hành sau cuộc xuát hành của Chúa (Lc 9:31). Họ cũng là nhân chứng của Chúa trước muôn dân (Cv 10:39;13:31), do đó đọc Luca phải hiểu là mình nghe chính lời giảng huấn của Chúa Giêsu (Lc1:1-4).
 

Khi sứ vụ ở Galilee bắt đầu và dân tỉnh nhà của Chúa đã từ chối Chúa thì hôm nay trong câu chuyện di hành Luca kể Chúa cũng bị dân làng Samarita từ chối (Lc 9:51-55). Trong đoạn này chúa Giêsu đã không muốn để ý đến thái độ của các môn đệ là muốn phạt những kẻ từ chối lời mời gọi của Chúa. Câu chuyện này cũng tương tự như câu chuyện trong sách Các Vua 2 (2V 1:10,12), tiên tri Elijah cũng bị chúa Giêsu từ chối và không đồng hóa Chúa với ông Elijah.

NGHĨA VỤ NẶNG NỀ CỦA NGƯỜI MÔN ĐỆ KITO GIÁO

Qua câu chuyện Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu đã nói về tính nghiêm trọng và vô điều kiện của nghĩa vụ người môn đệ Kito giáo (cc 57-62). Ngay cả những ràng buộc gia đình hay tình nghĩa cha con, như việc chôn cất bố mẹ chết, cũng không thể làm sao lãng -cho dù nó có thể ngắn ngủi thế nào đi nữa- nghĩa vụ tuyên xưng nước trời của người môn đệ.

Bổn phận người môn đệ là phải cam kết với Chúa hết cả tâm trí và tinh thần phục vụ dân Chúa phải thật quảng đại. Sự đòi hỏi này rất nặng nề, như Chúa Giêsu đã xác định rõ ràng: “Ai đã  đưa tay cầm cày mà còn ngoái cổ lại phía sau thì không xứng đáng với Nước Thiên Chúa.”(Lc 9:62)

Dân chúng vào thời Chúa Giêsu ai cũng hiểu cái hình ảnh nhà nông này. Người cày ruộng là phải luôn luôn để mắt nhìn thẳng về phía trước để đường cày được ngay ngắn, nếu không, thửa ruộng đã được xếp đặt gọn gàng trước sẽ bị đảo lộn lung tung gây khó khăn cho thợ gặt vào mùa gặt lúa. Những đòi hỏi đó quả là gay gắt, như Chúa đã nói “Hãy để kẻ chết chôn kẻ chết!” Cử chỉ đó không phải là bất kính đối với người quá cố, nhưng là một cách nói phải sống không hề tiếc nuối quá khứ. Nếu chúng ta để ý chăm chú vào hiện tại thì cánh đồng cuộc sống của chúng ta sẽ có nhiều ân sủng, gặp nhiều may mắn và đượm màu tươi mát của cánh đồng mùa xuân mới được cày bừa. Cuộc sống của chúng ta sẽ tràn đầy hứa hẹn về một mùa gặt sung mãn.

Luca lấy cớ cuộc hành trình để nói về con đường mà người Kito hữu phải đi. Nó cũng giống như con đường mà chúa Giêsu đã đi, nó cũng có những hiểu lầm và chối bỏ nên đòi hỏi phải có nhiều sức mạnh và nghị lực nội tại.

Để là môn đệ chúa Giêsu cần phải có một cam kết hoàn toàn và toàn diện về mọi mặt. Không nhà không cửa, vô gia cư, không có nghĩa là chẳng thuộc về chỗ nào cả. Thuộc về Chúa Giêsu là phải vượt lên trên tất cả những bó buộc khác. Cuộc hành trình phải là sau cùng và hậu quả của nó phải là tối hậu. Để được Chúa gọi không cần phải là hoàn hảo. Elijah, Elisha, những ngôn sứ của Israel, những ông thuyền chài ở Galilee và cả những người thu thuế mà Chúa Giêsu đã gọi chưa chắc vì họ có nhiều đức tính tốt hay làm được những điều đặc biệt hơn người. Thánh Phaolo đã nói Chúa Giêsu đã gọi những “kẻ khùng điên” đến nỗi nhiều người khôn ngoan đã phải xấu hổ. Nghĩa vụ môn đệ của chúa Giêsu phải hơn cả những gì như ở với Chúa tại Bethlehem, Nazareth, Bethany, Bethsaida, Capernaum hay trên núi Tabor. Nó cũng phải gồm cả việc ở với Chúa tại Jerusalem, Gethsemane và trên đồi Calvary.
 

Không thể có một đáp trả ấm ớ nửa vời, Tin Mừng đòi hỏi tất cả hay chẳng có gì cả. Các môn đệ tuyên bố một sứ điệp tối hậu về Thiên Chúa, “Hãy nói với họ, ‘Vương quốc Thiên Chúa đã đến gần các ông’” (Lc 10:9). Như là dấu hiệu toàn thắng ma quỉ, các môn đệ có một sức mạnh phi thường chứng tỏ quyền năng đáng sợ của Thiên Chúa. Họ phải vui mừng hớn hở, dù Thiên Chúa không ban quyền năng cho họ hay không ở trong sự thành công của sứ điệp của họ: Vui mừng đến từ lời hứa về sự sống mà Thiên Chúa đã ban cho họ.
 

Chúng ta là môn đệ của thời nay. Huấn lệnh của chúng ta cũng giống như vậy là Chứng tỏ tình yêu Chúa bằng lời nói và việc làm của chúng ta. Hơn thế nữa, chúng ta phải vui mừng vì Chúa đã gọi chúng ta và ban cho chúng ta sự sống dồi dào như vậy.

CHÚNG TA HÃY ĐI
 

Bài Tin Mừng hôm nay cũng mời gọi chúng ta suy niệm về cuộc hành trình với chúa Giêsu trong chính phần đất của người, đi lên thị trấn thánh Jerusalem, không chỉ trong cuộc sống Kito hữu của các môn đệ, mà còn như  kẻ hành hương trong lịch sử. Bắt đầu hôm nay và tiếp tục tuần sau chúng ta sẽ cùng nhau suy gẫm về ý nghĩa cuộc hành hương hay còn gọi là cuộc di hành thánh.

Hiện tượng “di hành thánh” đã được biết đến từ trước thời đại Kito giáo và còn có trước cả truyền thống hành hương của người Do Thái. Những cuộc di hành đạo đức luôn luôn có liên hệ đến một thực tế cổ xưa về những “địa danh thánh” hay “cung thánh”. Những địa danh thánh như vậy được coi là thánh bởi vì những nơi này đã nhận biết sự hiện diện của một quyền lực tối cao mà sau này trở thành đối tượng để thờ phượng. Ở thời cổ đại, người ta đi di hành cá nhân hay tập thể đến những “đền thánh” để làm những cử chỉ đặc biệt để thờ phượng, tỏ lòng tôn kính, ăn năn thống hối hay khấn hứa.
 

Cũng giống như ở ba thế kỷ đầu, người Kito hữu đã không hành hương đi đất thánh, nếu chúng ta hiểu cuộc hành hương của họ về địa danh thánh như là cuộc di hành thờ phượng. Hình như thái độ miễn cưỡng đi hành hương ở thời Kito Giáo sơ khai là do hai yếu tố căn bản Chính trị và Tôn giáo. Vì Kito Giáo không được nhà nước chấp nhận, nên cuộc sống của người Kito hữu thực tế là cuộc sống hầm trú trong hầu hết đế quốc La Mã, đã là lý do làm nản chí mọi người không muốn biết và tôn kính những địa danh thánh.
 

Nhờ những bản văn của Justin Martyr, nhà biện hộ Kito Giáo ở thế kỳ II, chúng ta biết là, mặc dù những tập tục rất phổ biến của dân ngoại về cách chữa bệnh khi đi hành hương về cung thánh ở Aesciepius, nhưng người Kito hữu đã không làm theo như vậy vì họ biết Chúa Kitô là đấng chữa lành bệnh duy nhất cả thể xác lẫn linh hồn. Mặc dù những người Kito hữu đầu tiên đã có ít nhiều thái độ tiêu cực về những cuộc hành hương nơi đất thánh, chúng ta cũng biết được một số tin tức về những cuộc du hành lẻ tẻ. Tuy nhiên những cuộc du hành này được coi là những những cuộc du hành để nghiên cứu hơn là hành hương.

ĐI TÌM NHỮNG DẤU CHÂN XƯA
 

Như chúng ta biết, người đầu tiên đi tìm những dấu chân xưa là Giám mục Melto thành Sardis vào năm 160 AD. Ngài muốn thâu lượm một số chi tiết về danh xưng và các loại sách về Cựu Ước. Một cuộc du hành nghiên cứu khác do Origen thực hiện khi ông từ Alexandria đến Đất Thánh khoảng năm 235 AD. Trước khi định cư ở Caesarea, ông quyết định truy cứu lại những “Dấu chân xưa của các ngôn sứ, của Chúa Giêsu và các môn đệ.”
 

Có lẽ người hành hương đầu tiên hiểu theo đúng nghĩa của nó là giám mục Alexander của Cappadocia (sau này là giám mục Jerusalem) vào năm 216 A.D. đã tới Jerusalem để “cầu nguyện và nhận biết địa danh thánh.” Do đó ở ba thế kỷ đầu, ngoài một ít trường hợp lẻ tẻ, chúng ta không thể nói là có tập tục “Hành Hương” dù là đi về Đất Thánh hay những địa danh khác.
 

Một đặc biệt nữa là sau năm 313, một chuyển đổi rất quyết liệt là Kito Giáo được coi là tôn giáo chính thức và hợp pháp trên toàn đế quốc. Thời đại hoàng kim của Đất Thánh đã bắt đầu. Lộ trình đi Đất Thánh cho chúng ta thấy được nguồn gốc và ý tưởng về tất cả những cuộc hành hương cầu nguyện khác. Hình như viễn tượng biết được những địa danh kinh thánh đả làm lu mờ thái độ e ngại về những cuộc hành hương. Thưc ra, nhiều người đã vượt qua mọi khó khăn trở ngại và nguy hiểm của những cuộc hành hương một cách can đảm và sốt sáng. Họ đã thực hiện một cuộc di hành thánh về địa danh thánh quê hương của Chúa đầy thích thú.

Eusebius, sử gia Kito giáo ở thế kỷ IV và là Giám mục Caesareo đã cho thấy Helena, từ mẫu của vị hoàng đế La Mã đầu tiên trở lại đạo, đã là người hành hương quí phái nhất trong số những người hành hương đi về dất thánh. Eusebius xác nhận là Constantine ước ao được rửa tội tại sông Jordan giống như chúa Giêsu.  Buồn thay, chúng ta không biết rõ là ước vọng của hoàng đế có thực hiện được hay không, và ông ta có đến đất của Kinh Thánh hay không. Hoàng đế Constantine và bà Helena mẹ ông đã giữ một vai trò rất quan trọng trong đời sống và lịch sử của Đất Thánh của Thiên Chúa.

ĐÔI LỜI KẾT:  THEO CHÚA VỀ JERUSALEM, TỚI ĐỒI GOLGOTHA

Là môn đệ chúa Giêsu thì phải cùng Chúa di hành về Jerusalem tới đồi Golgotha và đáp trả lời Chúa gọi: Từ bỏ tất cả mọi sự riêng tư cá nhân, chấp nhận mọi khó khăn hiểm nguy trong mọi cảnh huống, cho dù phải hy sinh tính mạng mình. “Ai hy sinh mạng sống vì Ta thì sẽ lấy lại được sự sống.”
 

Fleming Island, Florida

June 28, 2013

NTC