Hỏi :
xin cha cho biết lập trường của Giáo Hội Công Giáo về vấn đề cứu
rỗi của những người sống bên ngoài Giáo Hội Công Giáo , kể cả những người vô
thần, liệu họ có được cứu rỗi nhờ công nghiệp cứu chuộc của Chúa Kitô hay
không.
Trả lời :
Nói đến cứu rỗi là nói đến công nghiệp cứu chuộc vô giá của Chúa
Cứu Thế Giêsu để hưởng hạnh phúc Nước Trời dành cho những ai tin và yêu mến
Thiên Chúa trong suốt cuộc đời trên trần gian này cho đến khi phải chết đi
trong thân xác con người..
Thật vậy, Thiên Chúa là tình yêu, là “
Đấng cứu độ chúng ta, Đấng muốn
cho mọi người
được cứu độ và nhận biết chân lý.”
( 1 Tm 2 : 4)
Đó là chân lý mà Thánh Phaolô Tông Đồ đã dạy không sai lầm từ trên
2000 năm qua là Thiên Chúa muốn cho mọi người không phân biết mầu da, ngôn ngữ
và văn hóa được cứu độ, nên đã sai Con Một Người là Chúa Kitô đến trần gian
cách nay trên 2000 năm để cứu chuộc cho con người khỏi chết đời đời vì tội.
Chúa Kitô đã hoàn tất công cuộc cứu chuộc này qua khổ hình thập
giá, chết, sống lại và lên Trời ngự bên hữu Chúa Cha. Công nghiệp cứu chuộc này
thật vô giá và vô cùng cần thiết cho những ai muốn được cứu rỗi để vui hưởng
hạnh phúc đời đời với Chúa trên Nước Trời mai sau.
Như thế, muốn được cứu rỗi thì nhất thiết phải cậy nhờ tình thương
của Chúa Cha, tin Chúa Kitô và cậy nhờ công nghiệp cứu chuộc cực trọng của
Chúa. Nói rõ hơn, nếu Chúa Kitô không vâng phục Chúa Cha mà xuống trần gian làm
Con Người, để “
hy sinh mạng sống
mình làm giá chuộc cho muôn người” ( Mt 20:28) thì tuyệt dối không ai có thể làm được gì để
xứng đáng được cứu rỗi, vì
“ ngoài Người ( Chúa Kitô) ra, không ai đem lại ơn cứu độ;
vì dưới gần trời này , không có một danh nào khác đã được ban cho nhân loại để
chúng ta phải nhờ vào danh đó mà được cứu độ.”
( Cv 4: 12)
Như vậy có nghĩa là tất cả loài người – kể cả Mẹ Maria, Thánh Cả
Giuse, cao trọng trong thiên chức là Mẹ thật và là Cha nuôi Chúa Kitô, cùng các
Thánh Tổ Tông, các Thánh Tiên tri (Ngôn sứ), các Thánh Tông Đồ,các Thánh nam nữ
… đều phải nhận công nghiệp cứu chuôc của Chúa Kitô để vào Nước Trời vui hưởng
hạnh phúc vĩnh cửu với Thiên Chúa là Cha cực tốt cực lành và cũng là Đấng cứu độ
chúng ta nhờ Chúa Cứu Thế Giêsu- Kitô.
Sở dĩ Danh Thánh và Công Nghiệp của Chúa Kitô cực kỳ quan trọng như
vậy, vì
“
chỉ có một Thiên Chúa
Chỉ có một Đấng trung gian
Giữa Thiên Chúa và loài người
Đó là một con người, Đức Kitô- Giêsu
Đấng đã tự hiến mình làm giá chuộc cho mọi người.”
( 1Tm 2: 5-6)
Nghĩa là bất cứ ai được cứu độ từ trước đến nay và còn mài về sau
cho đến ngày hết thời gian,tức là ngày tận thế, thì đều phải nhờ công nghiệp
cứu chuộc vô giá này của Chúa Kitô, Đấng trung gian duy nhất giữa Thiên Chúa và
loài người.
Từ chân lý này, Giáo Hội dạy chúng ta phải gia nhập Giáo Hội được
Chúa Kitô thiết lập trên nền tảng Tông Đồ và chịu Phép Rửa để được cứu rỗi nhờ
công nghiệp của Chúa Kitô. Phải được rửa tội , tức là phải được tái sinh trong
sự sống mới được mua bằng giá máu Chúa Kitô một lần đổ ra trên thập giá năm xưa
để cho “ai tin và chịu phép rửa thì được cứu độ,
ai không tin sẽ bị luận phạt.”
( Mc 16: 16), như Chúa Kitô đã nói với các môn đệ trước khi Người về Trời, sau
khi hoàn tất công trình cứu chuộc nhân loại qua khổ hình thập giá, chết, sống
lại và lên Trời.
Chúa Kitô đã thiết lập Giáo Hội của Người trên nền tảng Tông Đồ
Trưởng là Phêrô như phương tiện cần thiết để chuyên chở ơn cứu độ của Người đến
hết mọi người trên trần gian cho đến ngày cánh chung – tức là ngày tận thế.
Giáo Hội này của Chúa “ tồn tại trong Giáo Hội Công Giáo
do Đấng kế vị Phêrô và các giám mục hiệp thông với ngài điều khiển..” ( LG.
số 8).
Chính ví thế mà “ những ai biết rằng Giáo Hội
Công Giáo , được Thiên Chúa thiết lập nhờ Chúa Kitô, như phương tiện cứu rỗi cần
thiết mà vẫn không muốn gia nhập hoặc không muốn kiên trì sống trong Giáo Hội
này thì sẽ không thể được cứu rỗi.” ( LG. số 14)
Nói khác đi, những ai biết Giáo Hội Công Giáo là phương tiện cứu
rỗi cần thiết mà vẫn không muốn gia nhập, hoặc đã gia nhập qua Phép Rửa rồi
nhưng lại không kiên trì sống đức tin, đức cậy, đức mến trong Giáo Hội này thì
cũng sẽ không được cứu rỗi như Giáo Hội dạy trên đây.
Dầu vậy, đối với những người không vì lỗi của họ mà không được biết
Chúa Kitô cũng như không được rửa tội vì không ai giúp họ về việc quan trọng
này, Giáo Hội cũng dạy là nếu họ sống ngay lành và làm mọi việc theo sự hướng
dẫn lành mạnh của lương tâm, thì họ vẫn có thể được cứu rỗi nhờ Danh Chúa Kitô
và công nghiệp cứu chuộc của Chúa.( x SGLGHCG số 847; LG số 16)
Cụ thể, Chúa Giê su-Kitô mới đến trần gian rao giảng Tin Mừng Cứu
độ cách nay trên 2000 năm, và Đạo Công Giáo mới được các nhà thừa sai mang đến
rao giảng cho người Việt từ đầu thế kỷ 16. Như vậy cha ông chúng ta, những
người đã sinh ra và chết trước khi Đạo Thánh của Chúa được rao giảng ở trên quê
hương Việt Nam, nên tất cả không được biết Chúa và chịu Phép Rửa thì đây không
phải là lỗi của họ, vì “
làm sao họ tin Đấng họ không được nghe, làm sao mà nghe nếu không có ai rao giảng…” ( Rm10: 14) như Thánh Phaolô đã dạy.
Như thế, Chúa không thể bắt lỗi cha ông ta và mọi người không biết
Chúa , không được nghe Tin Mừng Cứu Độ của Chúa và không được chịu Phép Rửa vì
không có ai nói hay dạy cho họ biết, thì đây hoàn toàn không phải lỗi của họ
dựa trên chứng lý vững chắc mà Thánh Phaolô đã dạy trên đây..
Ngược lại, những người đã được biết Chúa qua đức tin và đã gia
nhập Giáo Hội qua Phép Rửa, nhưng nếu họ không sống đức tin ấy và không thi
hành những cam kết khi được rửa tội là mến Chúa trên hết mọi sự, yêu người như
chính mình, và xa tránh mọi tội lỗi, để không lao mình vào những con đường tội
lỗi như giết người, hận thù, trộm cắp , bóc lột, bất công bạo tàn, dâm ô thác
loạn, ngoại tình, thay chồng đổi vợ, nhất là buôn bán phụ nữ và bắt cóc trẻ nữ
để bán cho bọn bất lương hành nghề mãi dâm và ấu dâm rất khốn nạn …thì làm sao
bọn này có thể được cứu rỗi, nếu chúng cứ tiệp tục con đường tội lỗi mà không
kíp ăn năn , sám hối để xin Chúa thứ tha ? .
Trong trường hợp này, dù có ai trong bọn người này đã được rửa tội
khi còn nhỏ, thì phép Rửa cũng hoàn toàn vô ích cho họ bây giờ mà thôi.
Riêng đối với các tín hữu của các tôn giáo bên ngoài Giáo Hội Công
Giáo, chúng ta cần phân biệt hai trường hợp sau đây :
1. Trước hết là các Tôn giáo có liên hệ ít nhiều về nguồn gốc với
Công Giáo như các Giáo
Hội Chinh Thống Đông Phương ( Eastern Orthodox Churches ) các nhánh Tin Lành (
protestanism) Anh Giáo ( Anglican Communon) và Do Thái Giáo ( Judaism) tức là
những giáo phái không đang hiệp thông trọn vẹn với Giáo Hội Công Giáo, vì có
những bất đồng về tín lý, Kinh Thánh , Phụng Vụ và nhất là về vai trò Đại Diện
( Vicar) Chúa Kitô của Đức Giáo Hoàng La mã.
Đối với các Giáo Hội chưa hiệp thông này, Giáo Hội Công Giáo vẫn
tha thiết mời gọi họ hiệp nhất Kitô Giáo cùng Giáo Hội Công Giáo qua nỗ lực đai
kết ( Ecumenism) mà Giáo Hội đã theo đuổi từ nhiều thập niên qua., Nhưng cho
đến nay, mới chỉ đạt được việc bỏ vạ tuyệt thông giữa hai Giáo Hội Công Giáo và
Chính Thông Đông phương sau cuộc hội ngộ lịch sử giữa Đức Thánh Cha Phaolô VI và
Đức Thượng Phụ Hy Lap Anathegoras I năm 1966.Vạ tuyệt thông ( Anathema) này đã
xảy ra từ năm 1054 giữa hai Giáo Hội Chính Thống Đông Phương và Giáo Hội Công
Giáo La mã vì những bất đồng không thể hàn gắn được giữa hai Giáo Hội anh em này
khiến đưa đến việc hai bên đã ra vạ tuyệt thông cho nhau năm 1054 như đã nói
trên.
Gần đây có thêm một số khá đông giáo sĩ và giáo dân Anh giáo xin
gia nhập Công Giáo và đã được hoan hỉ đón nhận. Ngoài ra chưa có tiến bộ nào
trong việc hiệp nhất giữa Công Giáo và các nhánh Tin Lành, và Do Thái Giáo ,
mặc dù Tòa Thánh vẫn có những liên hệ mật thiết với các giáo phái này và vẫn
luôn hướng về các anh em còn ở bên ngoài Công Giáo này để cầu xin cho sự hiệp
nhất được sớm thực hiện với thiện chỉ của các bên liên hệ.
Riêng các tín hữu của các Giáo hội chưa hiệp nhất này, Giáo Hội
Công Giáo không hoài nghi ơn cứu rỗi dành cho họ, vì tin rằng, nếu họ sống đúng
với niềm tin của họ vào Chúa Cứu Thế Giêsu để thành tâm yêu mến và thi hành ý
muốn của Thiên Chúa,theo sự hướng dẫn của lương tâm lành mạnh, thì họ vẫn được
hưởng nhờ ơn cứu chuộc của Chúa Kitô.
2. Đối với các Tôn
giáo ngoài Kitô Giáo
khác như Hồi Giáo, ( Islam) Ấn Giáo ( Hinduism) Phật Giáo ( Buddhism) , Khổng
Giáo ( Confucianism)
Thần Đạo ( Shinto) ( của người Nhật) , Cao Đài, Phật Giáo Hòa Hảo
v.v, kể cả những người vô thần ( Atheists).tuy họ ở bên ngoài Công Giáo, và
không chia sẻ niêm tin có Thiên Chúa của Giáo Hội Công Giáo, nhưng Giáo Hội
không hề dạy là họ sẽ không được cứu rỗi. Xa xưa trong thời sơ khai của Giáo
hội, đã có giáo phụ (Church Father) dạy rằng không có ơn cứu độ ngoài Giáo Hội
( no salvation outside the Church).
Nhưng lời dạy trên không trở thành giáo lý vững chắc còn tồn tại
trong Giáo Hội cho đến ngày hôm nay. Ngược lại, Giáo Hội , qua Công Đồng
Vaticanô II với tuyên ngôn Nostra Aetate về mối liên lạc giữa
Giáo Hôi và các Tôn giáo ngoài Kitô Giáo, đã minh xác như sau:
“ Giáo
Hội Công Giáo không hề phủ nhận những gì là chân thật và thánh thiện nơi các tôn
giáo đó.Với lòng kính trọng chân thành.Giáo Hội xét thấy những phương thức hành
động và lối sống , những huấn giáo và giáo thuyết kia tuy rằng có nhiều điểm
khác với chủ trương mà Giáo hội duy trì, nhưng cũng thường đem lại ánh sáng của
chân lý.Chân lý chiếu soi cho hết mọi người…vì thế, Giáo Hội khuyến khích con
cái mình nhìn nhận , duy trì và cổ động cho những thiện ích thiêng liêng cũng
như luân lý và những giá trị xã hội và văn hóa của các tín đồ thuộc các tôn giáo
khác bằng con đường đối thoại và hợp tác cách thân trọng và bác ái đối với tín
đồ tín đồ các tôn giáo ấy mà vẫn là chứng tá của đức tin và đời sống Ki tô giáo.”
( Nostra Aetate số 2)
Như thế có nghĩa là Giáo Hội Công Giáo không phán đoán tiêu cực về
bất cứ tôn giáo nào bên ngoài Giáo Hội, và hơn thế nữa, còn kêu gọi người Công
Giáo nên có thái độ thân thiện với các tín đồ các tôn giáo khác, trong khi vẫn
trung thành với đức tin Kitô giáo và sống vai trò nhân chứng ( witnessing) của
mình trước mặt người đời để mời gọi người khác tin Chúa Kitô và gia nhập Giáo
Hội của Chúa để được hưởng công nghiệp cứu chuộc của Người.
Nói rõ hơn, Giáo Hội không lên án ai chưa hiệp thông với mình trong
đức tin và thờ lậy một Thiên Chúa với Ba ngôi vị khác nhau nhưng cùng một bản
thể là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Giáo Hội chỉ cầu nguyện và cố
gắng xích lại gần với mọi tôn giáo có hay không có nguồn gốc Kitô Giáo.
Liên can đến vấn đề cứu rỗi , Giáo hội chỉ dạy con cái mình phải
làm gì để được cứu độ cũng như phải xa tránh những gì có thể làm mất hy vọng
cứu độ mà thôi.
Còn đối với những người chưa biết Chúa Kitô, kể cả những người vô
thần ( Atheists), Giáo Hội phó thác họ cho Chúa là Đấng chí công, nhân từ và
giầu lòng thương xót, để tùy Người phán đoán và hướng dẫn họ trên đường tìm
chân lý và tôn thờ Đấng đáng phải tin. Chính trong chiều kích này mà biết đâu họ
cũng sẽ gặp được Thiên Chúa là Thượng Đế mà họ đang kiếm tìm hay chưa có thiện
chí muốn tìm kiếm. Nhưng, nếu họ vẫn sống ngay lành theo sự hướng dẫn của lương
tâm lành mạnh, thĩ họ vẫn có thể được cứu rỗi nhờ công nghiệp cứu chuộc của Chúa
Kitô. Trái lại, những người đã biết Chúa , đã chịu phép rửa, đã gia nhập Giáo
Hội, mà nay lại chối bỏ Chúa bằng chính đời sống của họ để lao mình vào nhứng
con đường tội lỗi, gian ác thì sẽ không được cứu rỗi, trừ khi họ muốn ăn năn
chừa bỏ để xin tha thứ. Lý do là Thiên Chúa gớm nghét mọi lỗi nhưng lại yêu
thương người có tội biết sám hối , ăn năn và xin tha thứ. Chắc chắn Chúa sẽ tha
thứ và ban ơn cứu độ cho họ vì công nghiệp cứu chuộc vô giá của Chúa Kitô.
Vì thế, chúng ta phải cầu xin cách riêng cho những anh chị em
chưa biết Chúa để xin cho họ được mau nhận biết và tin có Thiên Chúa là Đấng
tạo dựng và cứu độ loài người nhờ Chúa Cứu Thế Giêsu , “
Đấng đã hiến mạng sống mình làm
giá chuộc cho
muôn người,”(
Mt 20:28)
Tóm lại,Thiên Chúa là tình thương. Người mong muốn cho mọi người
được cứu độ để sống hạnh phúc Thiên Đàng với Người trên Nước Trời mai sau.
Là người may mắn có niềm tin Chúa và đang sống đức tin ấy trong
Giáo Hội Công Giáo, mọi người tín hữu chúng ta đều được mong đợi không những lo
cho phần rỗi của mình mà còn quan tâm đến phần rỗi của người khác, cách riêng
những người chưa nhận biết Chúa để cầu xin cho họ được đức tin như mình để cùng
được cứu độ như lòng Chúa mong muốn.Amen
Ước mong giải thích trên thỏa mãn câu hỏi đặt ra.
Lm Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn