(Lc 12:49-53) 

Trong ngôn ngữ Việt nam, đôi khi có những tiếng ghép gợi lên thực tại không ổn.  Ví dụ : tức cười, buồn cười, nực cười v.v.  Trong thực tế, cũng có “khi vui muốn khóc, buồn tênh lại cười.”  Hằng ngày, sau khi nghe tin tức, nhiều khi chúng ta không thấy tức … mình một tí nào.  Dĩ nhiên, chữ tức ở đây không vô nghĩa, nhưng dễ gợi lên một thứ tình cảm không vui.  Còn những chữ Tin Mừng, Tin Vui, Tin Lành chắc chắn đem lại phấn khởi cho con người.  Chúa Giêsu rao giảng Tin Mừng, nhưng tại sao hôm nay Người mang lại một tin không vui ?   Có gì bất ổn trong lời Chúa không ? 

SỰ THẬT MẤT LÒNG 

Thoạt nhìn, không ai thấy lời Chúa hôm nay là một tin mừng.  Chúa tự cho mình có sứ mệnh đem đến nhân loại những hình ảnh và thực tại ghê sợ như lửa, chia rẽ, chống đối v.v.   Những hình ảnh này có thể xóa tan tất cả những nét tươi đẹp, lý tưởng về Chúa.  Ðúng hơn, nghe những lời đó, nhiều người có thể không tin vào sứ mệnh hòa bình và hòa giải của Chúa nữa.

Nhưng sự thật vẫn là sự thật, dù có làm mất lòng nhiều người.  Không gì khó hơn trực diện với sự thật.  Ðó là một thách đố lớn nhất.  Nhiều khi chúng ta tự hỏi : Làm sao biết cái gì là thật ?  Ði đâu để tìm ra sự thật ?   Sự thật có tìm được ở nơi con người không hay phải tìm ở một nơi nào cao hơn con người ?  Rõ ràng phải vất vả phấn đấu mới tìm ra sự thật, chứ không dễ dàng như ta tưởng.  Khuynh hướng chung ai cũng thích hào nhoáng.  Thực tế có rất nhiều cản trở trên bước đường tìm kiếm sự thật.  Có lẽ cản trở lớn nhất là sự sợ hãi.  Chúng ta sợ sự thật vì sự thật đặt chúng ta trước giới hạn của mình, trước những thực tại dù chúng ta có ưa thích hay không. 

Nhưng nhiều lần Chúa lên tiếng trong Kinh thánh : “Ðừng sợ !”  Tại sao Thiên Chúa lập lại nhiều lần câu nói ngắn ngủi đó, nếu không có một cái gì làm cho chúng ta run sợ ?   Thiết tưởng không gì run sợ hơn khi nhìn vào sự thật.  Nhưng chúng ta cần dành một chút thời gian để chiêm nghiệm qua đoạn Tin Mừng hôm nay tất cả năng lực nơi Thiên Chúa, tỏ bày nơi con người Ðức Giêsu.  Có gì mạnh bằng lửa ?   Vậy mà chính Chúa đã vẽ ra một hình ảnh thật oai hùng : “Thầy đã đến ném lửa vào mặt đất, và Thầy những ước mong phải chi lửa ấy đã bùng lên!” (Lc 12:49)  Một con người nói lên một tiếng nói mạnh mẽ đó, chắc chắn phải có một đam mê và ước vọng lớn mạnh khủng khiếp.  Ðam mê mãnh liệt đến nỗi Người có thể vượt qua mọi đối kháng tự nhiên của con người. 

Phải có một đam mê lớn mạnh như Chúa mới không sợ hãi sự thật.  Khi nhập thể, Chúa đi vào thế giới đầy dẫy sự dối trá, tăm tối và ô uế.  Bởi đấy, Chúa muốn ném lửa vào trần gian để thiêu đốt tất cả.  Ở đây, lửa tượng trưng đường lối sự thật đang hoạt động trong cuộc sống con người.  Tất cả những gì không phải là sự thật đều bị đốt cháy.  Nếu dùng lửa như phương tiện thanh tẩy, Chúa Giêsu ước mong giải thoát con người khỏi mọi ảo tưởng, tất cả những sự thật nửa vời, mọi thực tại không thật.  Chúa biết rất khó thực hiện được điều đó.  Chính Người đã đi qua tiến trình đó một cách bí nhiệm. 

Thiết tưởng hôm nay Lời Chúa cho chúng ta thấy một sự thật : rất khó làm cho người khác tiếp cận sự thật.  Nhưng càng suy nghĩ, càng thấy đối diện với sự thật trong ta mới khó gấp bội !  Chúa Giêsu và ngôn sứ Giêrêmia từng là nạn nhân thời cuộc khi bắt đồng loại phải đối diện với sự thật.  Nhưng không có sự thật, làm sao con người có thể được giải thoát và sống hạnh phúc ?  Bởi đấy, thánh Phaolô khuyên chúng ta phải cố gắng sẵn sàng đón nhận sự thật và đem sự thật đến với tha nhân.  Chúng ta có một gương mẫu tuyệt vời là Ðức Giêsu Kitô.  Người chịu đựng tất cả, đến nỗi chịu đóng đinh và đâm thấu trái tim, để đem sự thật đến cho quần chúng.  Bởi đó, Chúa mới nói : “Thày còn một phép rửa phải chịu, và lòng Thày khắc khoải biết  bao cho đến khi việc này hoàn tất.” (Lc 12:50)  Chúa Giêsu muốn trần gian trải qua một cuộc thanh tẩy.  Thanh tẩy ví như lửa.  Tuy nhiên, thanh tẩy là một cuộc tái sinh mới.  Tất cả sẽ hoàn toàn lột xác.   

 LỘT XÁC HOÀN TOÀN 

Cuộc lột xác sẽ gây đau đớn và ảnh hưởng sâu xa đến những tương quan sâu xa và thân mật nhất trong gia đình như cha mẹ và các người phối ngẫu.  Khi đột nhập vào trong những hệ thống gia đình, chân lý làm cho mọi người bất ổn.  Sẽ có cuộc phân rẽ lớn giữa những người tin và không tin.  Thật là một cuộc chuyển mình đau đớn.  Những người chấp nhận chân lý sẽ bị chính những người thân chống đối.  Chính chân lý bị tấn công và phủ nhận. “Lời công bố Nước Trời của Ðức Giêsu là một ngọn lửa tinh luyện và thanh tẩy.  Khi được chấp nhận hay bị chối từ, sứ điệp của Chúa sẽ là nguồn  phát sinh đối kháng và bất đồng, ngay cả trong gia đình.”[1]  Lợi dụng những xung đột trong gia đình, Chúa vừa khéo léo đi sâu vào những tương quan sâu kín hơn trong nội tâm con người, vừa vươn rộng tới các sinh hoạt phức tạp ngoài xã hội, trên bình diện quốc gia cũng như quốc tế.

Những ai đón nhận chân lý, sẽ trải qua một cơn biến đổi lớn lao.  Ðức Kitô đem lại sự hiệp nhất, duy nhất và toàn vẹn.  Ðiểm quy tụ là chính Ðức Kitô.  Sống trong chân lý là Ðức Kitô, mọi người sẽ cảm thấy bình an chan hòa trong tâm hồn và cuộc đời.  Thực vậy, Ðức Giêsu đem cả quyền lực Thiên Chúa vào trần gian để xua đuổi ma quỷ và giải thoát nhân loại khỏi gông cùm Satan.  Cả cuộc sống Người cho thấy ý nghĩa việc giải thoát hoàn toàn khỏi những hệ thống giá trị man trá của vương quốc Satan mà quy phục vương quốc Thiên Chúa – không phải như quy phục một ông vua đầy quyền lực, nhưng như một người cha đầy lòng yêu thương.

Nếu lắng nghe Lời Chúa trong niềm tin, chúng ta sẽ thấy rõ hệ thống những giá trị chúng ta đang sống trong thực tế.  Mặc dù là thành phần Giáo hội, tôi có còn sống trong vòng nô lệ những hệ thống giả tạo của một thế giới hư mất không ?  Làm sao xác định ý nghĩa đời tôi ?  Làm sao xác định ý nghĩa của thành công ?

Ðức Giêsu Phục Sinh đang sống giữa chúng ta.  Người thúc đẩy chúng ta làm cho Triều Ðại Thiên Chúa thành hiện thực trong ta.  Dù thực tại đó có làm mất đi những gì quý báu nhất, chúng ta vẫn có thể dấn thân vào những hoàn cảnh áp bức với Ðức Giêsu, Ðấng đầy cảm thông và quyền lực chữa lành. Nhờ hồng ân Thiên Chúa, đôi khi chúng ta cũng có thể là những phương tiện đem lại sự giải thoát và niềm hy vọng cho những người đang sống trong vòng nô lệ.   Tất cả sức mạnh đều bắt nguồn niềm tin vào quyền năng Ðấng Thiên Sai.   Người là ngọn lửa hồng thiêu đốt và soi sáng khắp trần gian.   

SỰ THẬT VÀ QUYỀN LỰC

Có thể có đầy đủ quyền bính trong tay, nhưng vẫn sợ đối diện với sự thật.  Bởi đấy, trong chính trường, có mấy chính trị gia dám nói thật và nói hết cho người dân ?  Ðó là chưa kể nhiều chế độ còn xây dựng trên sự dối trá mới có thể bền vững và bảo vệ quyền bính.  Ngày nay, nhiều người còn nhìn sự thật như một đe dọa cho nền dân chủ, cho bản chất và ước vọng con người chúng ta.

Người ta có thể không sợ nhà tù, bom đạn, nhưng vẫn sợ sự thật.  Sự thật có một quyền lực đáng sợ nhất đối với những chế độ sống dựa trên sự dối trá.  Chẳng hạn, mỗi lần bị tố cáo vi phạm nhân quyền, các chính quyền độc tài làm gì?  Trước hết, bộ ngoại giao lên tiếng phủ nhận hoàn toàn và nhấn mạnh “không ai bị tù tội vì nhân quyền, chỉ có những tội phạm hình sự.”  Người ta đã dùng một thứ trò chơi chữ nghĩa hay hình sự hóa để trù dập và sát hại con người.   Có khi là giọng triết lý rẻ tiền như “mỗi dân tộc có một quan niệm về nhân quyền khác nhau.”  hay sặc mùi tuyên truyền như “nước ta có tự do, nhân quyền gấp ngàn lần,”   Bàn tay sắt, nhưng miệng vẫn hô hào nhân đạo và triết lý “cùn” về ý nghĩa cuộc đời là yêu thương.   Ngôn ngữ đang đi vào trò chơi “diễu cợt” để bao vây và khỏa lấp chân lý.  Tiền thuế của dân đã được dùng vào việc ngăn chặn sự thật.  Biết bao phương tiện và nhân sự đã bị vận dụng vào công cuộc bao che chế độ. Càng bao che, càng để lộ chân tướng.  Ðúng như Oscar Wilde nói : “Hãy cho hắn cái mặt nạ, rồi hắn sẽ nói cho bạn biết sự thật.”

Nếu chân lý không phải là một sức mạnh, tại sao cơ quan quyền lực phải run sợ ? Sở dĩ chân lý là sức mạnh áp đảo cả quyền lực tối cao trong đất nước, vì “sự thật sẽ  giải thoát các ông.” (Ga 8:32)  Càng che dấu sự thật, càng chứng tỏ mình là gông cùm xiềng xích dân tộc trong vòng nô lệ.  Xuyên tạc và che dấu sự thật là những hoạt động cần thiết cho sự sống còn của một chế độ độc tài.  Ðiều này ai cũng hiểu.

Nhưng không hiểu tại sao có những người không thuộc cơ quan công quyền vẫn không dám nói sự thật và còn tìm cách “xếp lại vụ việc” để bao che cho nhau?  Trước cảnh nhân quyền bị xâm phạm, nhất là tự do tôn giáo, trong khi có nơi đòi “xếp lại hồ sơ,” thì  ÐHY Phạm Minh Mẫn lại muốn “mở toang hồ sơ” vạch trần hiện trạng xã hội : “Một số hậu quả tiêu cực xuất hiện rõ nét trong gia đình và xã hội, như  - làn sóng di dân nhiều triệu người từ nông thôn lên thành thị, - sự phân hoá giàu nghèo ngày càng rộng lớn, - sự suy thoái đạo đức ngày càng trầm trọng, - cộng thêm sự phát sinh ra nhiều loại tệ nạn xã hội (ăn gian, lừa dối, tham nhũng, bạo lực trong gia đình, phá thai, ly dị, mại dâm, buôn người, ma túy, dịch HIV/AIDS).  Dù có những biện pháp tích cực chữa trị, những tiêu cực đó cùng dịch HIV/AIDS  tiếp tục lan rộng trên cả nước.”[2]  “Tất cả những hiện tượng trên tạo ra những đường nét cong queo, méo mó, hụt hẫng, dị dạng  tô điểm cho một bức tranh xã hội mà một nhà văn châm biếm mô tả cách cường điệu như sau:                              

Ngày nay nhân phẩm xuống giá rồi, Chỉ có thực phẩm lên giá thôi,

Lương tâm giá bèo hơn lương thực, Chân lý chân giò một giá thôi.” [3]

Một mình nhà nước có cứu nổi dân tộc thoát khỏi cơn đầy đọa đó không ?  Tại sao càng ngày càng bế tắc và bất lực trước những vấn đề quá lớn lao trong xã hội ? Nguyên nhân vì “những lý do lịch sử cũng như do quan điểm và định kiến, Nhà Nước trong những thập niên qua, có thái độ khá tiêu cực đối với các tôn giáo.  Do đó các tôn giáo đều gặp nhiều khó khăn và hạn chế trong các sinh hoạt của mình.  Từ khi VN mở ra với thế giới và chuyển sang kinh tế thị trường, tình hình dần dần được cải thiện.  Trước kia, các tổ chức tôn giáo bị coi như một thế lực chống phá Nhà Nước, dần dần được nhìn nhận như một sức mạnh tinh thần góp phần xây dựng và phát triển đất nước, thăng tiến đời sống gia đình, xã hội và cộng đồng dân tộc.  Dầu vậy,  hiện nay các tổ chức tôn giáo vẫn còn phải chịu một số hạn chế và bất công.”[4] 

Trên tầm mức quốc tế, ÐGH Bênêđictô XVI cũng mạnh mẽ tố cáo : “Trong thế kỷ 20 quyền lực của con rồng hiện thân nơi các chế độ toàn trị Quốc xã và Cộng sản đã đe dọa xóa bỏ đức tin Kitô giáo. Bất chấp những chiến dịch tàn bạo các chế độ đó tung ra chống phá tôn giáo, tình yêu chứng tỏ đã mạnh mẽ thắng vượt hận thù.”[5]  

Dĩ nhiên tôn giáo không phải là tất cả.  Một mình tôn giáo cũng không thể giải quyết mọi vấn đề.  Nhưng hiện nay tại Việt nam, tôn giáo là lực lượng duy nhất có thể có tiếng nói mạnh.  Nhưng ngay trong tôn giáo và ngoài xã hội, nếu không có tự do ngôn luận, sự thật không bao giờ có thể xuất hiện để giải thoát con người.  Chính vì thấy rõ sức mạnh đó của sự thật, mọi cơ quan truyền thông và luật pháp trong nước đã tìm cách bịt miệng, bịt tai, bịt mắt cả dân tộc.  Dù cố tình bưng tai bịt mắt, nhà nước cũng không thể bình chân như vại trước tiếng gào thét của lương tâm và dân tộc.

 “Ngày nay đồng bào và đồng loại nhiều nơi trên thế giới đang nóng lòng thấy Nhà Nước sớm khắc phục những bất công đối với các tổ chức tôn giáo cũng như nhiều thành phần khác trong cộng đồng dân tộc” để nhận ra “những giá trị tinh thần và đạo đức, như sự thật và công bằng, tình huynh đệ đại đồng và tình liên đới, lòng yêu thương bác ái xây dựng hoà bình và phục vụ cho sự sống và phẩm giá con người” như những “nền tảng cho việc phát huy nhân quyền, cũng như cho công cuộc xây dựng và phát triển vững bền đất nước và cộng đồng dân tộc.”[6] 

Hiện trạng và những lời thức tỉnh cho chính quyền là như thế.  Còn giáo quyền thì sao ?   Cũng có những cảnh bịt miệng không kém gì chính quyền.  Nhiều sự thật bị che dấu.  Chính vì thế, trong Giáo hội, cũng vẫn chưa tìm thấy sự giải thoát, bình an và hiệp nhất.  Ðiển hình nhất là vụ “Nghi Thức Thánh Lễ” vừa qua …

Cần sớm can đảm nhìn nhận sự thật, mới có thể cứu nguy dân tộc trước họa diệt vong.   Bấy giờ lời ca “thuở ấy trong tôi bừng nắng hạ, Mặt trời chân lý chói qua tim”[7] mới thực sự có ý nghĩa và vang vọng khắp lòng dân tộc.  Ðã đến lúc phải “gọi hết lửa vào xương da bỏ ngỏ,”[8] mới có thể  đón nhận chân lý giải thoát toàn thể con người và cuộc đời. 

Lạy Chúa, xin Chúa hãy thiêu đốt chúng con trong ngọn lửa sự thật là Ðức Kitô để chúng con có thể yêu mến Chúa và phục vụ anh em.  Amen. 

đỗ lực  19.08.2007