1/ Thánh Giêrônimo Lư Đình Mỹ (1810-1858)

Thánh Giêrônimo Lư Đình Mỹ chào đời tại huyện Lang Thái, tỉnh Quí Châu. Ngài là con cả trong một gia đình khá giả, có 4 người con, thân phụ là hiệu trưởng một trường học.

Anh Lư Đình Mỹ có thân mình tráng kiện, trí tuệ rất minh mẫn. Ngày còn nhỏ được học văn chương, và sau khi thân phụ về hưu, anh tiếp tục nghề dạy học, được các học sinh và dân làng quí mến. Vì kiến thức sâu rộng và khôn ngoan của anh, cả các quan địa phương cũng thường đến gặp anh để hỏi ý kiến. Về sau, anh lập gia đình và có 3 người con, hai trai một gái.

Năm 38 tuổi, Lư Đình Mỹ gia nhập giáo phái Thanh Thủy. Nhưng 5 năm sau - 1853 - nhờ mượn và đọc một số sách của ông Phaolô Dương viết về đạo Công Giáo, anh Lư Đình Mỹ thấy mình lầm đường đi theo giáo phái Thanh Thủy. Anh quyết định theo Đạo thật và sau đó trở thành một trong những tín hữu Công Giáo nhiệt thành nhất. Anh đưa toàn gia đình lẫn thân phụ cùng em gái và một số bạn hữu tốt trở lại Đạo Công Giáo. Cùng năm 1853, anh Lư Đình Mỹ được Cha Thoma La ban phép Rửa Tội, Thêm Sức và nhận tên thánh Giêrônimô.

Sau khi hiền thê qua đời, anh Lư Đình Mỹ tiếp tục sống thanh đạm và khổ hạnh, đồng thời hoạt động hăng hái để hoán cải tha nhân và đã đưa 200 lương dân theo Đạo Công Giáo. Anh cũng thu xếp đưa Linh Mục thừa sai là Cha thánh Augustin Chapdelaine (1814-1856) đến hoạt động tại vùng Quí Dương. Năm 1854, anh bị cáo gian về tội phản bội và phải chịu nhiều cuộc tra tấn. Năm sau, anh dự định xây một nhà thờ làm chỗ giảng dạy giáo lý Đạo Công Giáo, nhưng điều này làm cho Chú và người anh họ phật ý. Hơn nữa, anh còn hiệp sức với anh Lorenzô Vương Bính, một giáo lý viên, công khai bảo vệ bà Agatha Lâm Chiêu. Năm 1858, cả ba bị quan trấn tham nhũng ở địa phương ra lệnh bắt giam.

Bị điệu ra trước tòa, quan hỏi:

- Anh theo đạo nào?

Anh Lư đáp:
- Tôi theo đạo Đức Chúa Trời. Quan lại hỏi:
- Đạo Đức Chúa Trời là Đạo gì?

Anh Lư trả lời:
- Đức Chúa Trời mà sách Trung Hoa nói về Ngài rằng: ”Hãy kính sợ Đấng mắt ngươi không thấy được, tai ngươi không nghe được”.. Nói đúng ra, đạo tôi theo chính là đạo cổ truyền, đạo tự nhiên của các bậc hiền sĩ trí thức như Khổng Tử và Lão Tử ..

Quan nói:
- Anh phải trình bày cho rõ ràng hơn THIÊN CHÚA là Ai?

Anh Lư trả lời:
- THIÊN CHÚA là Thầy và là Đấng dựng nên trời đất muôn vật. Sách Tứ Thư gọi Ngài là ”Vua Tối Cao”. Đó là Đấng tôi tôn thờ.
Quan nói:

- Anh lý luận chả ra gì! Nhưng anh lại thông minh. Sao anh không chịu bắt chước tôi hầu trở thành Tổng Đốc? Trên thế gian này, thật ra chỉ có 3 tôn giáo lớn:

- đạo của các bậc trí thức để trở nên hoàn hảo;
- đạo của thợ thuyền để có cơm ăn áo mặc;- và đạo của các người buôn bán.
Ngoài ba thứ đạo này, đâu có đạo nào khác mà anh dám bảo là ”Đạo Đức Chúa Trời”? Anh không thấy lý luận như thế là ngu-đần và dại-dột sao? Anh cũng không nhớ rằng: người sinh ra từ một người khác, vật sinh ra từ một vật khác, và cứ thế, mọi loài vật đều như vậy. Làm sao anh có thể nói là muôn vật được dựng nên bởi THIÊN CHÚA? Phải chăng anh theo học một Ông Thầy nào khác?

Anh Lư đáp:
- Không có thầy nào dạy tôi. Tôi đọc các sách thuộc về Kitô Giáo và tự phân tích, tìm hiểu kỹ càng về giáo lý của Đạo rồi tôi tin theo và thực hành giáo huấn của Đạo.

Quan lại hỏi:

- Anh có chịu nói nghịch lại các điều anh vừa nói hay bằng lòng chịu hình phạt?

Anh Lư đáp:
- Nếu quan phạt, tôi đành chịu. Nhưng nếu phải nói nghịch với Đức Tin của tôi, tôi không thể nào nói được.

Quan lại hỏi:
- Cha mẹ anh còn sống không?

Anh Lư trả lời:
- Cha mẹ tôi còn sống. Các ngài nay đã ngoài 80 tuổi. Chúng tôi có tất cả 4 anh em, nhưng sống xa cách nhau từ 10 năm nay. Chúng tôi thay phiên nhau cung cấp cho cha mẹ tôi đủ mọi nhu cầu cần thiết.

Quan nói:
- Anh sống tách khỏi gia đình và cha mẹ anh phải xin của ăn nơi từng đứa con như những người ăn mày sao? Anh không nhớ là anh phải tuân giữ 8 điều luật: hiếu thảo với cha mẹ / thương yêu anh chị em / trung tín với vua / thành thật với bạn / ngay thẳng với đồng bào / công chính / tiết độ / và liêm sỉ sao??? Thật anh đáng bị trừng phạt lắm! Vả lại, Đạo Đức Chúa Trời và các sách của Đạo này đâu có phải của hoàng đế nước ta! Đó là đạo ngoại lai. Tại sao anh theo Đạo ấy làm chi? Bây giờ anh đi về nhưng phải suy nghĩ lại cho cẩn thận nghe!

Nhưng vì nhất định không chịu thay đổi ý kiến và Đức Tin về Kitô Giáo nên anh Giêrônimo Lư Đình Mỹ bị chém đầu ngày 28-1-1858, hưởng dương 48 tuổi.

Khi đầu anh Lư vừa rơi xuống, người lý hình hô to với quan lớn:
- Chúng tôi trao cuộc sống và cái chết này cho quan lớn.

Nhưng quan trả lời:
- Còn ta, ta trao phó mạng sống và cái chết này lại cho Trời Cao!

Nói rồi, quan lẩm bẩm một mình:
- Rất tiếc là Lư Đình Mỹ, một người tài đức và thông minh trổi vượt như vậy, lại cứng đầu cứng cổ không chịu bỏ Đạo, khiến ta buộc lòng phải trảm quyết anh!

2/ Thánh Lorenzo Vương Bính (1811-1858)

Thánh Lorenzo Vương Bính chào đời trong một gia đình Công Giáo Trung Hoa đạo đức. Vào thời kỳ Đạo Công Giáo bị bách hại dữ dội vào năm 1814, cha mẹ Vương bị bắt và bị lưu đày, bỏ lại đàn con thơ bơ vơ mà Vương là trai út mới lên 3. Vương được chị cả chăm sóc, nuôi dưỡng. Không bao lâu sau, chị cả cũng bị bắt và bị lưu đày vì một mực trung thành với Đạo Công Giáo. Vương lại được Dì ruột tiếp tục nuôi dưỡng. Năm 20 tuổi, Anh Vương lập gia đình và có 2 trai 4 gái.

Gia đình anh Vương từ đó làm ăn khá giả phát đạt. Nhưng sau một cú bị lường gạt, anh trở thành tay trắng. Dầu vậy anh không oán hận ai hết, chỉ than thở:
- Của Chúa cho, Chúa cất lấy. Xin tạ ơn Chúa.

Cũng trong thời kỳ này, anh Vương được giao nhiệm vụ làm trùm họ. Anh sốt sắng chu toàn bổn phận. Anh thăm viếng bệnh nhân, an ủi người hấp hối, chôn cất kẻ chết và chủ sự các đám táng. Anh cũng lưu ý khuyên bảo tín hữu Công Giáo nguội lạnh hoặc có đời sống bê bối. Anh mau mắn giúp đỡ mọi người không trừ ai. Dân trong làng âu yếm tặng anh danh hiệu ”Ái-Nhân”.

Năm 1858 anh bị bắt và bị đem ra tra hỏi. Có lẽ vì nghe nói người Công Giáo rước Mình Thánh Đức Chúa GIÊSU KITÔ, điều mà người ngoại giáo không thể nào hiểu được, quan hỏi anh Vương:
- Anh ”ăn đạo” phải không? Và anh đến đây để rao truyền đạo giáo này, làm hư hỏng dân làng!

Anh Vương trả lời:
- Tôi không ăn đạo thánh tôi, nhưng thực hành đạo và tuyên xưng đạo.

Quan lại hỏi:
- Thực hành đạo và tuyên xưng đạo nghĩa là gì?

Anh Vương đáp:
- Nghĩa là tuân giữ 10 Điền Răn THIÊN CHÚA truyền dạy.

Rồi anh Vương đọc một hơi:
- Thờ phượng Một Đức Chúa Trời và kính mến Người trên hết mọi sự / Chớ kêu tên Đức Chúa Trời vô cớ / Giữ ngày Chúa Nhật / Thảo kính cha mẹ / Chớ giết người / Chớ làm sự dâm dục / Chớ lấy của người / Chớ làm chứng dối / Chớ muốn vợ chồng người / Chớ tham của người.

Quan hỏi:
- Trong đạo của anh, nếu một người cầu nguyện riêng, lời cầu của người đó có hữu hiệu không?

Anh Vương đáp:
- Có!

Quan lại hỏi:
- Vậy tại sao ngày Chúa Nhật, các người Công Giáo lại họp nhau cả nam lẫn nữ, để cùng đọc và hát kinh? Như vậy chắc chắn là để bày mưu làm cách mạng, hoặc là để phạm những tội tày trời???

Anh Vương trả lời:
- Đạo Công Giáo là Đạo thánh và chính trực. Đạo không thể truyền khiến con người làm điều sai lầm, điều dữ.

Quan hỏi lại:
- Nếu Đạo Công Giáo là Đạo tốt lành, tại sao các người nam và người nữ họp nhau để đọc kinh làm gì? Chắc chắn là các người có những ý đồ đen tối, xấu xa.

Anh Vương giải thích:
- Tôi theo Đạo Công Giáo vì cha mẹ tôi truyền lại cho tôi. Ông bà chúng tôi đã dạy tôi cách cầu nguyện này. Tôi không thể nào bỏ đọc kinh được. Hơn nữa, đâu có ai cấm các người không Công Giáo tôn thờ các thần tượng của họ? Vậy tại sao quan lại truyền cho tôi phải bỏ Đạo? Tôi tuyên bố không bỏ và không bao giờ hối hận vì đã theo Đạo!

Vì cương quyết không bỏ Đạo Công Giáo nên anh Lorenzo Vương Bính bị chém đầu ngày 28-1-1858 hưởng dương 47 tuổi.

... Khi ấy, Đức Chúa GIÊSU tiên báo những cuộc bách hại và phán rằng: ”Hãy coi chừng người đời. Họ sẽ nộp anh chị em cho các hội đồng và sẽ đánh đập anh chị em trong các hội đường của họ. Và anh chị em sẽ bị điệu ra trước mặt vua chúa quan quyền vì Thầy để làm chứng cho họ và các dân ngoại được biết .. Anh chị em đừng sợ những kẻ giết thân xác mà không giết được linh hồn. Đúng hơn, anh chị em hãy sợ Đấng có thể tiêu diệt cả hồn lẫn xác trong hỏa ngục .. Phàm ai tuyên bố nhận Thầy trước mặt thiên hạ, thì Thầy cũng sẽ tuyên bố nhận người ấy trước mặt CHA Thầy, Đấng ngự trên Trời. Còn ai chối Thầy trước mặt thiên hạ, thì Thầy cũng sẽ chối người ấy trước mặt CHA Thầy, Đấng ngự trên Trời” (Matthêu 10,17-33).

(Adrien Launay, ”Les 35 Vénérables Serviteurs de Dieu”, Paris 1907, trang 319+336)