(Lc 5:1-11)

Cách đây hơn hai chục năm, chúng tôi bị giam trong một phòng kín tại Sóc Trăng, Việt Nam.  Phòng rộng chừng 16 thước vuông, nhốt tất cả 58 người.  Mọi sự như ăn uống, ngủ nghỉ, vệ sinh, đều phải giải quyết trong phạm vi nhỏ hẹp đó.  Mỗi ngày chúng tôi chỉ được phép ra ngoài chừng năm phút tắm giặt tại một ao nước đục ngàu.  Phòng có một cửa cái trông sang bức tường phía sau của một trại tù bên kia con đường nhỏ. Suốt ngày chúng tôi chỉ nhìn thấy một bức tường trắng xóa.  Nếu không nhờ hai cửa sổ, mỗi cửa to bằng hòn gạch thẻ, chúng tôi hoàn toàn không thấy được ánh sáng mặt trời.  Nhưng phải thay nhau xếp hàng mới được diễm phúc đó, nhất là khi ngắm các bạn tù nữ từ phòng bên cạnh ra ngoài trời ...   

Vì còn một vài mảnh trời ló qua cửa sổ tí hon, có lẽ chúng tôi còn may mắn hơn nhiều người trong thế giới hôm nay, khi họ tự nhốt kín mình trong những bức tường dầy đặc những kinh nghiệm giác quan hay niềm tin tuyệt đối vào thế giới vật chất.  “Khi con người chỉ nghĩ tới vật chất và những vật khả nghiệm, họ tự đóng kín trước những vấn đề về sự sống, về chính mình và Thiên Chúa, tự làm cho mình ra nghèo nàn.  Phải nhận rằng khi có khuynh hướng chỉ coi những gì trong vòng khả nghiệm là thực, con người tự tạo một giới hạn cho lý trí và nhiệt thành sống trong ảo giác, cho thuyết duy lý và duy vật cũng như siêu kỹ thuật và bản năng buông thả cùng tồn tại với nhau. ”[1]  Sống giữa bưng bít và hỗn độn đó, làm sao con người có đủ khả năng nhìn thấy tương quan sâu xa nơi vạn vật ?  

Ngày xưa, các môn đệ Ðức Giêsu cũng đã trải qua những giây phút thất vọng và mệt mỏi, sau khi “vất vả suốt đêm mà không bắt được gì cả.” (Lc 5:5)  Câu trả lời của ông Simon hoàn toàn dựa trên kinh nghiệm nghề nghiệp, lý luận và thực tại vật chất.  Có lẽ chưa bao giờ các ông thất bại đến như vậy !  Bao kinh nghiệm trên biển cả bỗng trở thành vô ích.  Nếu không may mắn gặp Thày Chí Thánh, chắc chắn các ông không bao giờ có thể ra khỏi khung trời nhỏ hẹp của mình.   Trước khi Chúa đến, từ bao năm nay, các ông vẫn tin tưởng tuyệt đối vào những đồ nghề và tài năng đánh cá của mình.  Nhưng không ngờ những tin tưởng đó đã bị phá vỡ.   Không ngờ có thể có một cái nhìn khác đang chọc thủng niềm tin của mình.  Cả khối nước biển dầy đặc cũng không che khuất nổi những bầy cá đang nhởn nhơ nữa trước cái nhìn đó. 

Cái nhìn đó đã bộc lộ tất cả sức mạnh qua lệnh truyền cho ông Simôn : “Chèo ra chỗ sâu mà thả lưới bắt cá.” (Lc 5:4)  Ðó là mệnh lệnh không phát xuất từ kinh nghiệm thực tế hay lý trí, nhưng là từ một quyền năng siêu nhiên tuyệt đối.  Ðiều duy nhất đòi hỏi ông là đức tin.  Thật là một thử thách ghê gớm đối với ông.  Ông không thể tin vào tai mình nữa.  Thày có nói đùa không ?   Ông thở dài chán nản khi phải nói với Thày tất cả sự thật đêm qua.  Trong tiếng thở dài, lòng ông như hoang mang, khi phải thưa “vâng lời Thày.” (Lc 5:5)   Câu trả lời phát xuất từ đức tin, tuy chưa trọn vẹn, nhưng cũng đủ cho Chúa làm một phép lạ. Chính vì thế người ta mới hiểu tại sao ông cảm thấy tôi lỗi (x. Lc 5:8) sau khi chứng kiến quyền năng lạ lùng nơi Lời của Chúa Giêsu.

Một Lời đã làm thay đổi con người.  Một Lời mời gọi ra khơi.  Một Lời thúc đẩy hành động : hãy thả lưới bắt cá !  Một Lời đầy hiệu lực làm mọi người kinh ngạc trước mẻ cá lạ lùng : ông này là ai mà có quyền phép khiến bắt được mẻ cá lớn như vậy ! 

Quả thực, từ lúc thưa “vâng lời Thày,” ông Simon đã thấy tất cả mọi sự đều biến chuyển.  Mặc dù đang chán nản và thất vọng, ông như bắt được làn sóng tình yêu Thiên Chúa.  Có lẽ ông thầm nghĩ, cứ theo Thày thả lưới một lần, có mất mát gì đâu.  Trong thái độ mạo hiểm đó, ông đã tỏ ra tin tưởng và phó thác vào quyền năng Chúa.  Niềm tin đó không ngăn cản hay thu hẹp tầm nhìn của ông.  Trái lại, niềm tin mở rộng tâm hồn và làm cho con người thấy rõ chân trời huyền nhiệm.  Nói khác : “Lý trí con người không mất mát gì khi cởi mở đón nhận các nội dung đức tin.  Hơn nữa, đức tin còn mời gọi lý trí tham gia một cách tự do và ý thức.”[2] 

“Hãy ra khơi !  Hãy thả lưới !  Tôi sẽ làm cho các anh thành những người lưới người như lưới cá !”  Thế là một ai đó đưa đề nghị, mở ra những cái nhìn mới, biến đổi cuộc sống nhàm chán hằng ngày với một ý nghĩa mới, một sức năng động mới.  Phải chăng từ đó sẽ gợi lên một khởi động mới, một cuộc đổi đời ?   Dù sao, rõ ràng trong cuộc hội ngộ này có một cái gì sâu xa đã xảy ra.  “Từ bỏ mọi sự, các ông đi theo Người” để trở thành những người lưới người như lưới cá.   Họ có hiểu điều đó có nghĩa gì không ?  Không rõ.   Nhưng hiển nhiên, Người đã kêu gọi họ đổi đời để gặp gỡ mọi người. 

Từ một đêm dài không hiệu quả, họ đã có cơ duyên hội ngộ với con người ấy.  Vì Lời Người, họ lại quăng lưới, thay đổi hẳn thói quen và nghi vấn về tương lai.  Hôm nay phải chi Lời này còn sức mạnh đối với các cộng đoàn chúng ta !  Phải chi Lời này có thể khơi dậy nơi các bạn trẻ những phản ứng tích cực, tiếp bước ông Simon và các bạn đồng nghiệp, để trở thành các môn đệ hôm nay cho Giáo hội và thế giới được nhờ !

Nhưng cũng như cộng đoàn Côrintô, có lẽ chúng ta còn nghi ngờ và hồ nghi về trung tâm điểm của đức tin : Chúa Phục Sinh.  Bởi thế chúng ta không thấy cần phải kêu gọi nhân danh Chúa nữa.  Tuy nhiên, trong thư gởi giáo đoàn Côrintô, chứng từ đức tin của tông đồ Phaolô chắc chắn là lý do thúc đẩy thánh nhân thi hành sứ mạng truyền giáo.  Ðó là Tin Mừng độc nhất, là điều chúng ta vẫn loan báo trong thánh lễ : “Ðức Kitô đã chết vì tội lỗi chúng ta.  Ðức Kitô đã chịu mai táng trong mồ.  Ðức Kitô đã phục sinh và chúng ta mong chờ Chúa lại đến.”  Ðó là biến cố đổi đời thánh Phaolô, các Tông đồ và hằng trăm anh em.  Các cộng đoàn chúng ta thường quen nghe hát các câu đó, nhưng không cảm thấy thúc bách phải loan báo cho mọi người biết biến cố đó và cũng không thấy mình có sứ mệnh tìm kiếm giúp đỡ những ai đang loan báo Tin Mừng nữa.

Bởi vậy, vấn đề cấp thiết hôm nay là phải chọc thủng bức tường thế giới vật chất, và “tái khám phá một đường lối mới để lý trí nhân loại hướng mở về ánh sáng của ‘Ngôi Lời’ Thiên Chúa và mạc khải toàn hảo của Người là Ðức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa làm người.”[3]  Ngay trong Giáo hội cũng không thiếu những tâm thức dán chặt vào thế giới vật chất và xác tín vào những năng lực của đời này mà thôi.  Quyền lực và tiền bạc khiến họ mờ mắt, không thể nhìn thấy tính Thiên Chúa nơi nhiệm thể Chúa Kitô là Giáo hội nữa.  Họ không dám ra khơi theo lời mời gọi của Chúa, vì sợ phải rời xa những bờ bến họ vẫn bám trụ lâu đời.  Họ tin tưởng tuyệt đối vào những nhận thức, dư luận, phe cánh, chứ không đủ can đảm ra khỏi lâu đài bê tông cốt sắt là chính cái tôi của mình mà đến với anh em.  Họ sợ phải đối diện với những gì xa lạ và khác biệt với mình.  Từ miền thẳm sâu tâm hồn đã không có cuộc gặp gỡ Thiên Chúa, làm sao có thể gặp gỡ anh em  ?

Chỉ khi nào tin tưởng tuyệt đối vào Lời Chúa, chúng ta mới có thể mạnh dạn ra khơi.  Lời Chúa luôn thúc đẩy con người dấn thân, cởi mở và đối thoại với mọi người. Khi không trao đổi với anh em, chúng ta sẽ tin những điều mình nghĩ là sự thật.  Kết luận được đặt ra trước tiền đề.  Người ta cố tìm những dữ kiện hay dư luận phù hợp để củng cố lập luận của mình.  Họ chỉ thấy những hiện tượng, chứ không tìm hiểu sâu xa nội dung các sự kiện.  Nhìn vào con người qua những ống kính phòng thí nghiệm, làm sao biết được thực tại tâm linh ?   Theo nữ sĩ Dương Thu Hương, nửa ổ bánh mì là bánh mì, nhưng một nửa sự thật không phải là sự thật.  Ðó là chưa kể nhiều trường hợp sự thật bị bẻ cong để phục vụ mục tiêu hay quyền lợi phe đảng.  Nhiều trường hợp sự thật đã phải hy sinh chỉ vì con người đam mê tìm kiếm chính mình.

Không có đức tin, không thể ra khỏi chính mình để mạo hiểm lao vào thực tế đầy  thách đố.  Ðức tin luôn bơm thêm khí thế dũng cảm cho con người.  Không có đức tin, làm sao ông Simon và các bạn đồng nghiệp có thể lao vào chỗ nước sâu mà thả lưới đánh cá ?  Nhờ đức tin, ông đã nói lên lời xin vâng và đã đủ can đảm để thực hiện theo đức tin.  Ðức tin luôn cho con người sức mạnh khởi sự hành động và đi đến cùng nếu phải vác thập giá lên đồi Canvê với Chúa.  Không có đức tin, họ không thể tìm thấy ý nghĩa trong việc theo Chúa.  Nhiều người muốn đi thênh thang tay không theo Chúa.  Bất cứ khổ giá nào đặt trên vai họ đều tạo nên những chống đối hay buồn phiền cay đắng.  Ông Phêrô đã trải qua kinh nghiệm đó sau khi rời vườn Cây Dầu vào trong dinh Philatô với Thày.

Con đường đi từ nghề “đánh cá” sang việc “lưới người như lưới cá” là một hành trình rất dài.  Không có đức tin, không thể vượt qua.  Simon được kêu gọi không phải đổi từ nghề bắt cá sang việc chinh phục nhân tâm bằng những phương tiện tự nhiên.  Sứ mệnh cứu độ là một kỳ công của ân sủng Thiên Chúa.  Nếu đó là công việc của Thiên Chúa, làm sao con người có thể thực hiện một mình được ?   Xưa nay, người ta vẫn cứ tưởng mình “ngon” hơn người khác, đến nỗi quên mất vai trò Thiên Chúa trong công cuộc cứu độ.  Bởi thế, nếu không cầu nguyện trong đức tin, không thể chu toàn sứ mệnh vô cùng lớn lao và khó khăn đó. 

Hành trình đem ơn cứu độ đến với mọi hạng người trong xã hội rất phức tạp.  Nhưng con đường dài đó cũng không khó đi bằng con đường trở về với chính mình để khám phá sự thật về mình.  Khám phá về mình không khó bằng can đảm theo Chúa Kitô mà giải quyết vấn đề dưới sức tác động của Thánh Linh.  Có can đảm như thế, mới hy vọng đến với anh em.  Có đến với anh em, mới có thể đến với mọi người.

Những tương giao chồng chéo nhau đó đã đem lại bao hứa hẹn cũng như thất vọng.  Sự thánh thiện hay tội lỗi cũng từ những tương quan đó.  Nhưng nên nhớ “sự thánh thiện chủ yếu không phải là không bao giờ lầm lỗi hay phạm tội.  Sự thánh thiện tăng triển khi chúng ta có khả năng trở lại hay sám hối, khả năng sẵn sàng bắt đầu lại, và trên hết, khả năng hòa giải và tha thứ.”[4]   Sự thánh thiện đó đã có nơi thánh Phaolô.  “Nhưng thánh Phaolô và Banaba đã có những bất đồng lớn ngay lúc khởi sự hành trình truyền giáo lần thứ hai và đã chia tay nhau.”[5]  Ðó là khác biệt về quan niệm và đường lối, chứ không phải là những bất hòa.  Nhiều người lẫn lộn bất đồng với bất hòa.  Theo họ, bất cứ ai có tư tưởng khác biệt đều là kẻ phá hoại, bất hòa, chống đối.  Thực tế, “ngay giữa các thánh cũng có những khác biệt, bất đồng và các cuộc tranh luận.”[6]  Bất đồng nhưng không bất hòa.  Các ngài rất sợ bất hòa, vì đó là việc phản lại đức bác ái. Không có vị thánh nào thích lên án người khác trước khi đối thoại để tìm hiểu sự thật, vì sợ cộng đoàn mất sự hiệp nhất và không thể chu toàn sứ mệnh cao cả.  Thời gian chỉ có một.  Nếu dồn hết thời gian để “bới lông tìm vết,” ta sẽ không còn sức ra đi cứu độ muôn dân.  

Lạy Cha, khi vâng lời Cha xuống trần gian, Ðức Giêsu đã gọi ông Simon và các bạn đồng nghiệp từ bỏ nghề đánh cá để trở thành những người lưới người như lưới cá.  Xin cho chúng con luôn lắng nghe tiếng Con Cha mời gọi để dấn thân và can đảm thi hành sứ mệnh cứu độ trong niềm tin yêu tuyệt đối vào uy quyền toàn năng của Cha. Amen. 

đỗ lực   04.02.2007