Vì một người duy nhất, mà tội lỗi đã xâm nhập trần gian, và tội lỗi gây nên sự chết; như thế, sự chết đã lan tràn tới mọi người, bởi vì mọi người đã phạm tội (Rm 5:12).

1.     Mầm Sự Đau Khổ

Chúng ta biết có ông bà tổ tiên là ông Adong và bà Evà, nhưng chúng ta không biết ông bà đã có mặt trên trái đất khi nào. Dựa vào sự mặc khải của Kinh Thánh, chúng ta được biết Thiên Chúa đã tạo dựng nên con người. Tổ tiên của chúng ta được sống sung sướng trong vườn địa đàng. Nhưng rồi ông bà tổ tiên bị rơi vào cạm bẫy của ma qủi và đã mất đi sự an hưởng phước lộc. Ngay những trang đầu của Sách Khởi Nguyên đã ghi chép: Với con người, Chúa phán: "Vì ngươi đã nghe lời vợ và ăn trái cây mà Ta đã truyền cho ngươi rằng: "Ngươi đừng ăn nó", nên đất đai bị nguyền rủa vì ngươi; ngươi sẽ phải cực nhọc mọi ngày trong đời ngươi, mới kiếm được miếng ăn từ đất mà ra. Đất đai sẽ trổ sinh gai góc cho ngươi, ngươi sẽ ăn cỏ ngoài đồng (Stk 3:17-18) Thế là tội lỗi đã nhập vào thế gian và con người bị sự đau khổ và sự chết thống trị. Thánh Phaolô đã diễn tả trằng: Từ thời Ađam đến thời Môsê, sự chết đã thống trị cả những người đã không phạm tội bất tuân lệnh Thiên Chúa như Ađam đã phạm. Ađam là hình ảnh Đấng sẽ tới (Rm 5:14)

Mỗi khi chúng ta gặp những sự đau khổ như sự thất bại trong đời sống, bệnh hoạn tật nguyền và chết chóc của những người thân yêu, chúng ta thường nghe lời khuyên rằng hãy chấp nhận thánh giá Chúa gởi. Vậy phải chăng thánh giá chính là sự đau khổ? Nhưng đâu ai muốn có sự đau khổ. Vì đau khổ là thiếu đi sự an vui và hạnh phúc. Đau khổ trong tâm và đau đớn nơi thân xác. Cái đau nào cũng khổ cả. Quan niệm của Phật Giáo nói rằng đời là bể khổ. Muốn diệt khổ thì phải diệt dục. Quan niệm của Kitô Giáo chấp nhận có đau khổ như là thánh giá trong cuộc sống. Thánh giá chính là nguồn ơn cứu độ. Vậy đau khổ ở đời không còn là ý niệm tiêu cực, mà là sự tích cực góp phần đạt đến vinh quang và hạnh phúc. Truyện kể một số nhà truyền giáo đến thăm ông Gandhi. Ông đề nghị các ngài hát một bài thánh ca. Các nhà truyền giáo hỏi ông thích bài nào? Gandhi trả lời rằng bài nào mà qúi vị thấy là diễn tả đức tin sâu sắc nhất. Tất cả đồng thanh hát bài Suy Tôn Thánh Giá.

2.     Bản Chất Của Khổ Đau

Con người sinh ra là có tiếng khóc chào đời. Cần có tiếng khóc để đi vào cuộc sống. Tiếng khóc là một đặc tính được tiếp tục diễn tả trong đời sống. Trẻ thơ muốn gì, chỉ cần oe oe tiếng khóc là được đáp ứng nhu cầu. Buồn giận, đói khát, đau bệnh, cô đơn, trẻ em đều diễn tả qua tiếng khóc. Trẻ em khóc là một phản ứng tâm lý rất quân bình. Khóc cũng còn là một tâm trạng thiếu vắng một cái gì bình thường. Làm người ai mà chẳng khóc. Khóc thương cho số phận ngặt nghèo của mình. Nhưng khóc lóc còn diễn tả sự liên đới với người khác. Khóc vì đau. Khóc vì thương. Khóc vì buồn. Khóc vì mất. Khóc vì khổ. Chẳng ai đau khổ một mình. Đau khổ khi sự ràng buộc bị tan vỡ, chia phôi hay bị cắt đứt. Khóc đi cho vơi nỗi sầu. Sách Sáng Thế Ký kể rằng: Bà Sara nói với ông Ápram: "Tôi bị sỉ nhục là tại ông đấy! Chính tôi đã đặt nữ tỳ của tôi vào lòng ông. Thế mà từ khi nó thấy mình có thai, nó coi khinh tôi. Xin Chúa phân xử giữa ông (Stk. 16:5)

Ngôn ngữ diễn tả nhiều sự đau khổ khác nhau. Đau khổ phần hồn và phần xác bao gồm có đau buồn, đau thương, đau đớn, đau lòng và sầu đau ... Chúng ta lần lượt suy gẫm về những sự đau này mong tìm ra nguồn gốc căn bệnh để chữa trị hoặc thăng hoa nó để giúp ích cho cuộc sống. Truyện của John Newton kể: Những khổ sở mà đời chúng ta phải chịu cũng giống như một bó củi rất to và rất nặng. Chắc chắn chúng ta vác không nổi. Nhưng Thiên Chúa đã thương tháo giây bó củi đó ra, rồi chia nó ra, để mỗi ngày chỉ chất lên vai ta một khúc thôi. Hôm sau một khúc nữa, và hôm sau tiếp tục…Cuối cùng ta cũng vác xong bó củi. Nhiều người lại không làm như thế, chẳng những họ chất lên vai khúc củi của hôm nay mà còn thêm vào đó khúc củi của ngày hôm qua và khúc củi của ngày mai. Lạ gì họ không vác nổi.

3.     Đau Buồn

Có những cảm giác ngồ ngộ nhẹ nhàng nhưng nó thấm thía buồn rười rượt như câu thở diễn tả: Chiều chiều ra đúng ngõ sau, trông về quê mẹ mà đau đớn lòng. Nhớ nhà, nhớ quê cha đất tổ mà đã phải từ biệt. Nó không là nỗi đau nhưng là nỗi nhớ. Còn đau buồn là vừa đau đớn vừa buồn sầu. Đau buồn làm cho thân xác con người bải hoải và mệt mỏi, ăn không ngon và ngủ không yên. Buồn chán trong tâm hồn, rồi tinh thần bị xuống dốc. Đau buồn có thể dẫn tới sự thất vọng và có khi đi đến cùng đường tuyệt vọng. Đau buồn vì gặp tai ương, hoạn nạn hoặc bị mất đi người thân yêu trong gia đình. Đau buồn như Chúa Giêsu trước đêm chịu nạn, Chúa nói: Thầy còn một phép rửa phải chịu, và lòng Thầy khắc khoải biết bao cho đến khi việc này hoàn tất!(Lc 12:50).

Có những đớn đau như cắt da cắt thịt. Những khổ sầu chìm lặng thẳm sâu trong tim. Sầu khổ không thể diễn tả cùng ai như khi bị bội phản. Trò bội phản lại thầy. Môn sinh bội phản lại sư phụ. Môn đệ bội phản lại chủ nhân. Con cái bội phản cha mẹ. Vợ chồng bội phản nhau. Sự bội phản làm đau lòng của các bậc cha mẹ, thầy dậy và người phối ngẫu. Như ông Giuđa bội phản bằng cái hôn bán Chúa cho kẻ dữ: Chúa Giêsu bắt đầu cảm thấy buồn rầu xao xuyến (Mt. 26:37). Càng buồn hơn khi người mà mình tin tưởng và yêu mến lại phản bội. Khi tình yêu bị phản bội thì trái tim tan nát và lòng hận bùng nổ. Càng yêu nhiều càng cảm thấy đau đớn nhiều khi bị loại bỏ và chối từ.

4.     Đau Thương

Lòng quặn đau khi nhìn thấy những cảnh tang thương chết chóc. Ra đi hay qua đời làm cho tình thân thương trong gia đình ruột thịt bị cắt đứt. Còn nỗi đau nao bằng cảnh biệt ly cạnh người qúa cố. Con cái khóc thương ông bà cha mẹ. Chúng ta thương thấy những láng hoa đề ghi: Vô cùng thương tiếc, thành kính phân ưu, cách biệt ngàn thu và thương yêu vô vàn…Không có từ ngữ nào diễn tả được sự mất mát thương đau này. Những người trong cuộc chỉ biết khóc thương và nuốt những giọt nước mắt vào lòng. Cha mẹ nào mà không đớn đau khi nhìn thấy con cái còn trẻ ra đi ngàn thu vĩnh biệt. Vợ chồng nào chịu nổi những chia ly, cách biệt đời đời. Nỗi đau thấm nhập tận xương cốt. Chẳng có lời ủi an nào làm vơi bớt đi nỗi sầu. Đây chính là những thánh giá mà ai trong chúng ta cũng phải mang phải vác trong đời. Là những người có đức tin vào Chúa Giêsu đã chịu nạn chịu chết và sống lại. Chúng ta tìm đến bóng thánh giá của Chúa trong đau khổ là chúng ta đang tìm được con đường giải thoát và nguồn hy vọng.

Của cải vật chất là của ngoài thân. Chính của cải vật chất đã chi phối không ít trong cuộc đời chúng ta. Chúng ta biết: Của cải ở đâu, lòng chúng ta ở đó. Đón nhận một thành viên mới trong gia đình hay kiếm được tiền bạc và của cải thì chúng ta cảm thấy vui mừng. Nhưng khi người thân yêu hay của cải bị thất thoát, mất mát lại làm chúng ta đau lòng. Mất người mất của, sự đau xót dằn vặt đứng ngồi không yên. Ngày xưa ông Job bị thử thách qua cơn hoạn nạn, ông bị cướp giật mất hết mọi sự, con cái chết không kịp nói lời từ giã. Thân xác con người ông xần sùi ghẻ lở hôi thối. Ông mất tất cả. Vợ ông nguyền rủa và bạn bè chê trách nhục mạ, Ông can đảm bước đi trong niềm tin tưởng. Ông nói: Thì con lại khiếp sợ mọi nỗi đớn đau;con biết rằng: Ngài chẳng kể con là vô tội (Job 9:28). Ông tìm nguồn cậy trông nơi Chúa thôi. Sự đau thương đã giúp ông lấy lại niềm tin và tin vững mạnh

5.     Đau Đớn

Có những đau khổ phần xác và phần hồn. Về thân xác, có những đau đớn bệnh họan tật nguyền. Có những căn bệnh mòn mỏi giết người. Có những loại bệnh mãn tính như lãnh bản án chung thân. Sự quặn đau lê thê trên giường bệnh gắn liền với sự hiện hữu. Những người sinh ra không được may mắn bị tật nguyền và quái dạng. Họ phải phấn đấu mang sự sầu khổ đau đớn đó suốt cuộc đời. Tâm trạng bị thua kém, mặc cảm bị coi là gánh nặng hay ăn bám xã hội. Thật đáng thương cho những số phân của một kiếp người. Những suy tư có vẻ hơi bi quan khi chỉ nhìn ở những sự khổ đau trong đời. Tuy nhiên mỗi người đều có lẽ sống và lý tưởng của riêng mình. Nhiều người chấp nhận những sự bất hạnh này qua sự phấn đấu để sống còn, như vậy còn có cái gì vượt trên những giá trị đời thường mà họ đang vươn tới. Chúng ta hãy đặt niềm tin nơi Chúa. Quyền năng của Chúa có thể chữa lành tất cả: Thánh Mathêô kể rằng: Thưa Ngài, tên đầy tớ của tôi bị tê bại nằm liệt ở nhà, đau đớn lắm." Người nói: "Chính tôi sẽ đến chữa nó." Viên đại đội trưởng đáp: "Thưa Ngài, tôi chẳng đáng Ngài vào nhà tôi, nhưng xin Ngài chỉ nói một lời là đầy tớ tôi được khỏi bệnh (Mt. 6:8).

Mặt trái cuộc đời, những điểm tiêu cực làm mất đi bầu khí an vui và hạnh phúc gia đinh. Các thành viên trong gia đình, xã hội có những khốn khổ trong lòng như khi bị hiểu lầm, bị đổ vạ cáo gian, bị ức hiếp, ức chế làm tâm hồn ngột ngạt khó chịu. Đời sống hôn nhân, vợ chồng cãi vã, nghi kỵ, tranh dành hơn thua và gây ấm ức trong lòng. Vợ chồng biến gia đình thành tổ kén ngột ngạt gần như hỏa ngục. Tâm hồn trở nên cay đắng buồn phiền, mất đi nụ cười và niềm vui sống. Trong gia đình thì con cái hỗn hào, bất hiếu và đối xử tệ bạc với cha mẹ, làm cho cha mẹ buồn phiền sầu não. Anh chị em phân rẽ, đối nghịch, huynh đệ tương tàn và lìa bỏ nhau, mất đi sự ràng buộc gắn bó gia đình. Anh chị em sống với nhau chỉ bằng mặt mà không bằng lòng. Buồn đau chất chứa trong cuộc sống. Nhìn đâu cũng thấy đau thương và thánh giá. Khi biết đau khổ là gánh nặng cụộc đời, chúng ta lại chạy đến với Chúa Giêsu, Chúa phán: Tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến cùng tôi, tôi sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng (Mt 11:28).

6.     Đau Lòng

Trong cuộc sống, gia đình nào cũng có những niềm vui và những nỗi buồn như là thánh giá phải mang. Cha mẹ luôn phải hy sinh cho con cái. Chúng ta hãy học gương bà thánh Mônica, với nước mắt đau khổ cộng với lời cầu nguyện thiết tha đã được ơn làm thay lòng đổi dạ cả chồng con. Chúng ta biết rằng nước mắt chảy xuống, chứ chẳng bao giờ nước mắt chảy ngược lên. Chính vì những ưu tư, quan tâm và yêu thương con cái đã làm cha mẹ thức đêm chong đèn. Sự lo lắng cho con cái làm cho cha mẹ phải héo mòn. Không lo buồn sao được khi con cái còn rong ruổi ngoài trường đời. Không đau lòng sao được khi con cái kết băng nhập đảng. Không buồn phiền sao được khi con cái chơi bời trác tráng, hút sách nghiện ngập và ăn chơi trụy lạc. Không đau buồn sao được khi con mới nứt mắt trưởng thành đã bỏ nhà ra đi chơi bời phục vụ thiên hạ. Người ta thường nói: Tiếc thay cây quế giữa rừng, để cho thằng mán thằng mường nó leo. Con ơi, cha mẹ nuôi con: Nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa, nhẹ nhàng yêu thương. Đau lòng lắm con ơi! Đây chính là những thánh giá cha mẹ phải mang vác mỗi ngày.

Câu truyện tôi xin được chia xẻ. Một bà 42 tuổi, không có chồng nhưng đã có ba đứa con. Chị lớn 25 tuổi, em trai 22 và bé gái vừa 18 tuổi. Bà buồn sầu tâm sự rằng các cháu nó bỏ rơi bà. Không có đứa nào muốn sống chung. Tôi hỏi tại sao con cái muốn lìa xa vậy? Bà từ từ kể ra, bà đã phải lòng với một người trai trẻ đáng tuổi con của bà. Cậu ta mới có 21 tuổi. Bà ấy cảm phục người thanh niên trẻ này vì sự đồng cảm và trưởng thành. Bà đã sống chung với cậu ta. Bà ta cũng không muốn nghe lời con cái can ngăn. Một mặt bà buồn đau vì con cái khinh rẻ và chia xa. Mặt khác thì bà sống chung với người trẻ bất hợp pháp, hồi hộp nhưng bà cảm thấy vui và không muốn dứt tình. Cuộc sống cứ thế đeo đẳng. Rõ khổ. Chúng ta tự hỏi những niềm đau này tự đâu mà ra và chúng ta giải quyết thế nào. Đúng là đời là bể khổ vì chúng ta không diệt được dục.

7.     Thánh Giá Đau Khổ

Cuộc sống của con người dài vắn tùy theo số mệnh nhưng hầu hết mọi người đã được hưởng niềm vui và phúc lộc cuộc đời. Những giây phút thanh thản, vui sướng và hạnh phúc sẽ nhiều hơn những phút giây khổ đau. Chúa ban cho chúng ta sự sống. Chúa chia sẻ tình yêu và niềm vui hạnh phúc cho mỗi người. Khi chúng ta bước theo Chúa vào con đường hẹp nghĩa là khi chúng ta đối diện với những thất vọng, chán nản, yếu đau, bệnh tật, rủi ro, khó khăn hay số phận hẩm hiu. Chúng ta đều có thể chấp nhận theo thánh ý Chúa. Ai trong chúng ta cũng có những lúc đau buồn và chán nản. Chỉ còn cách chạy đến với Chúa tìm nguồn ủi an. Chúa bị treo trên thánh giá, Chúa đã gom những tất cả những khổ đau trên trần gian vào thân xác đẵm máu của Chúa. Chúng ta hãy ngước nhìn lên thánh giá Chúa, đó chính là giá cứu chuộc chúng ta.

Truyện kể mỗi khi im lặng quanh tôi, dù ban ngày hay ban đêm. Tôi thường giật mình vì một lời than. Lần đầu tiên tôi nghe thấy, tôi ra tìm kiếm và tôi thấy một người đang đau đớn bị đóng đinh trên thập giá. Và tôi nói: Xin ngài để tôi đem ngài xuống. Rồi tôi cố gỡ tháo đinh chân ngài. Nhưng ngài nói: Thôi hãy để vậy, vì ta không xuống được cho đến khi nào mọi người cùng đến gỡ ta xuống. Tôi thưa ngài: Nhưng tôi không thể chịu nổi tiếng kêu than của ngài. Vậy tôi phải làm gì đây? Hãy đi khắp thế giới loan báo cho mọi người rằng: Ngươi đã gặp thấy một người chịu đóng trên thập giá để cứu chuộc họ.

Như lời kết, đời người là một cuộc lữ hành đi về sự sống vĩnh cửu. Sự sống con người không chỉ giới hạn trong không gian và thời gian này. Định mệnh của con người vượt trên những đòi hỏi và nhu cầu trần thế. Những đau khổ và thánh giá trong cuộc đời sẽ giúp thăng hoa cho cuộc sống mai hậu. Nếu không có cuộc sống mai sau, tất cả những khổ đau chúng ta phải chịu sẽ là gánh nặng muôn đời. Gia nhập vào cuộc đời là chúng ta phải chấp nhận: Ngươi sẽ phải đổ mồ hôi trán mới có bánh ăn, cho đến khi trở về với đất, vì từ đất, ngươi đã được lấy ra. Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất." (Stk 3:19). Chúa Giêsu đã dẫn chúng ta qua một ngõ khác, đó chính là con đường thập giá. Thập giá là con đường của sự sống. Đau khổ chính là thánh giá chúng ta phải mang vác mỗi ngày. Hãy vác thánh giá theo Chân Chúa, thánh giá sẽ biến đổi những đau khổ thành niềm vui và vinh quang bất diệt. Chúa Giêsu mời gọi: Ai không vác thập giá mình mà theo Thầy, thì không xứng với Thầy. Ai giữ lấy mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm thấy được (Mt 10:38-39).

Giuse Trần Việt Hùng

Bronx, New York.